نقش کودکان در بالندگی حماسه عاشورا

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

نقش کودکان در بالندگی حماسه عاشورا

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

حماسه شکوهمند روز دهم سال 61 هجری، نگارینه‏ای از زیباترین طرح‏ها و نقش‏ها را در تاریخ حک نمود. حماسه از سرخی خون برترین رادمردان خدا، خامه گرفت و دست نقاش چیره شهادت که از آستین بزرگ آموزگار آن، حضرت حسین(علیه‏السلام) بیرون آمده بود، بر پرده کربلا، در آن ساعتی که عقربه‏ های آفرینش لحظه عروج را نشان می‏دادند، چشم نوازترین تصویر را به نقش کشید.


منشور درخشنده عاشورا که تابناکی خود را از درخشش خورشید کربلا و ستارگانی که گرد منظومه آن نورافشانی می‏کردند. با عرفان و حماسه خود چراغ فرا راه بشر روشن نمودند که تا روز رستاخیز، راه آزاد زیستن و سربلند رهیدن را به بشریت نشان داد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

در این رهگذر، هر یک از آزاد مردان و شیر زنان عاشورا، به سهم خود بر اعتلا و سربلندی این حماسه افزودند اما کربلا از حماسه کودکانی که در این سفر جاودانه، هم پای ایثارگران و جانبازان عاشورا، چکامه حضور سرودند، خاطره‏ها بر لوح سینه دارد. کودکان بی گناهی که طعمه آتش افروزی پست‏ترین آفریدگان خدا شدند.


کودکانی که در جنگی نابرابر قربانی زراندوزی و زور مداری حریص‏ترین شغالان بیشه طمع ورزی گشتند. کودکانی که در خون طپیدن پدران و برداران خود را پیش روی خویش دیدند، مبارزه با ستم و فریاد در برابر تفرعن را آموختند و به پدران و برادران خویش اقتدا نمودند.

آنان اگر چه نجنگیدند اما حضور و شهادتشان نقش مهمی در عزت و عظمت ابعاد قیام و نیز شتاب بخشیدن در فروپاشی بنیان ظلم و استبداد در جامعه اسلامی گردید.


عاشورا، بالنده‏ ترین و پاکترین حماسه‏ ای است که در خاطره تاریخ نقش بسته و تابناک‏ترین سرمشقی است که مادر فرتوت تاریخ آن را در کتاب کهن خویش نگاشته است، اما نقش زیبایی را که کودکان عاشورا، بر این کتاب افزودند، نباید از یاد برد.

هر یک نمادی بالنده بر این نگار بودند که دختر خورشید کربلا، حضرت رقیه(علیهاالسلام) بهانه‏ای به دست داد تا به دیگر کودکان سربلند عاشورا نیز اشاره‏ای بکنیم و نقش برخی از آنان را در قالب نمادی از آموزه‏ های بزرگ تربیتی که در دامان اهل بیت(علیهم‏السلام) فرا آموخته بودند، مورد بررسی قرار می‏دهیم.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

نماد مظلومیت

شاید جانسوزترین ساعت واقعه عاشورا، لحظه ‏ای است که امام فریاد بر می‏آورد:
«هَل من ذاب یذب عن حرم رسول الله ؛ آیا کسی هست که از حرم رسول خدا دفاع کند؟
آیا یگانه پرستی هست که از خدا بترسد؟
آیا فریادرسی هست که به خاطر خدا به ما کمک کند؟
آیا کسی هست که به امید آن چه خدا به او ارزانی خواهد داشت ما را یاری نماید؟»

زنان پرده نشین، با شنیدن آوای مظلومیت امام، بر حال او و خود گریستند. آن گاه امام فرمود، کودک شیرخوار من علی(علیه‏السلام) را بیاورید.

سپس برای سیراب نمودن او که از تشنگی بی تاب شده بود رو به لشگر دشمن نمود و فرمود: ای مردم! اگر به من رحم نمی‏کنید به این کودک رحم نمایید. در این لحظه تیری توسط حرملة بن کاهل اسدی از سوی دشمن به سوی کودک پرتاب شد و کودک به شهادت رسید.

امام فرمود:

خدایا! میان ما و این مردم که مرا دعوت کردند تا یاری‏ام کنند و به عوض ما را در خون می‏کشند خود داوری کن1 امام خون او را به آسمان پاشید و گفت:

[خدایا] این که تو این صحنه‏ها را می‏بینی تحمل بر من آسان می‏شود.2 امام از اسب پیاده شد و بدن بی جان کودک تشنه را پشت خیمه ‏ها برد و با غلاف شمشیر، قبری کوچک حفر نمود و او را دفن کرد.3

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

این صحنه یکی از دردناکترین لحظات روز عاشوراست و این نوزاد کوچک امام، گویاترین سند مظلومیت در پهنه کربلاست.

آن سان که با شهادت خود این مظلومیت را به اثبات می‏رساند.

چرا که در هیچ آئینی، خواه آسمانی باشد و خواه غیر آسمانی، نوزاد شیرخوار هیچ گناهی ندارد که کسی بخواهد با او دشمنی کند و یا او را بکشد و در هیچ نقطه ‏ای از هستی و هیچ اندیشه ‏ای کشتن نوزاد بی گناه را بر نمی‏تابد.

از این رو با کشته شدن طفلی تشنه، که توان هیچ‏گونه دفاعی از خود نداشت. حجت بر دشمنان امام و عدم رستگاری آنان تمام شد و شهادت علی اصغر(علیه‏السلام) با این وضع دلخراش خونخواری دشمنان و مظلومیت بی شائبه عاشورائیان را به اثبات رسانید.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

نماد دفاع از حق و حقیقت



در واپسین لحظه‏ های نبرد بین امام و دشمن، در صحنه ‏ای که امام آخرین رمق‏های خود را از دست می‏دهد، شمر بن ذی الجوشن به همراه گروهی پیاده برای به شهادت رسانیدن امام وارد گودال قتلگاه می‏شوند.

در بین کودکان حرم، فرزندی از امام مجتبی(علیه‏السلام) به نام عبدالله اصغر بن الحسن (علیه‏السلام) وجود داشت که سن او را 8، 9 سال ذکر نموده‏ اند و مادرش رَملة دختر سلیل بن عبدالله بجلی بوده است.4

او با دیدن این صحنه به سوی امام دوید. امام به خواهرش حضرت زینب (علیهاالسلام) فرمود: او را نگهدار.

اما آن کودک شجاع برای دفاع از جان عمو، به طرف میدان نبرد دوید و خود را به امام رساند و گفت: به خدا قسم، هرگز از عمویم جدا نمی‏شوم.5

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

بحربن کعب، با شمشیر به سوی امام حمله برد ولی عبدالله گفت:

می‏خواهی عموی مرا بکشی؟

و دست خود را جلوی ضربه شمشیر او گرفت. دست عبدالله قطع گردید و از پوست آویزان شد.

کودک فریاد زد:
مادر، به فریادم برس.

امام او را در آغوش کشید و فرمود: پسر برادرم! صبر کن و شکیبا باش تا تو هم به دیدار نیاکان وارسته ‏ات رسول خدا (صلی ‏الله ‏علیه ‏وآله‏ وسلم)، علی (علیه‏السلام)، حمزه و جعفر و پدرت حسن (علیه‏السلام) بشتابی.

سپس دست به دعا برداشت و عرض کرد:
خداوندا! باران رحمت آسمان و برکت زمین را آن‏ها دریغ دار... . 6

در این هنگامه، حرمله بن کاهل تیری به سوی او پرتاب کرد و عبدالله را در آغوش امام به شهادت رساند.7

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

عبدالله که از کودکی در دامان عموی خود امام حسین (علیه‏السلام) پرورش یافته بود، به خوبی دفاع از حق را فرا گرفته و در برهه‏ ای که حق و حقیقت زیر گام‏های ناجوانمردی خرد می‏شد، سفری را با امام به سوی دشت کربلا آغاز نمود و در هنگامه ‏ای که خورشید حقیقت در پس ابرهای تیره ظلم و بیداد پرتوافشانی می‏کرد. به آفتابیِ حق و حقیقت پیوست.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

نماد معرفت و شناخت


از جمله تربیت‏های راهبردی پیشوایان معصوم (علیهم‏السلام) نسبت به فرزندان خود، ارتقاء سطح معرفت و بینش عمیق دینی آنان بوده است، به گونه‏ ای که جاودانگی قیام عاشورا را در برخی جنبه‏ ها، می‏توان مرهون خطبه ‏ها و سخنرانی‏های آتشین امام سجاد (علیه‏السلام)، حضرت زینب (علیهاالسلام) و دیگر زنان و کودکان دانست.


این سخنرانی‏های کوبنده و افشاگرانه که از زلال معرفت و بینش آنان سرچشمه می‏گرفت، گام مؤثری در پاسداشت مبارزات نظامی و سیاسی شهیدان کربلا به شمار می‏رود و به عنوان مکمّلی در به ثمر رسیدن اهداف قیام امام حسین (علیه‏السلام) قلمداد می‏شود.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

در مجلس یزید، آن جا که می‏رفت خطبه‏ های روشن گرانه امام سجاد (علیه‏السلام) و حضرت زینب (علیهاالسلام) پرده از چهره منحوس یزید بردارد و بنیان حاکمیت فاسد او را فروپاشد، یزید عصبانی شده و با مشورت حاضران، تصمیم به قتل امام سجاد (علیه‏السلام) و حضرت زینب (علیهاالسلام) می‏گیرد، با کمی دقت در تصمیم خود، این کار را ضامن رسوایی خود یافته و از کشتن آنان صرف نظر می‏کند.8


او دچار اشتباهی بزرگ شده بود و می‏ پنداشت که اگر امام سجاد (علیه‏السلام) و زینب (علیهاالسلام) را به قتل برساند ندای اناالحق عاشوراییان خاموش می‏شود اما هرگز نمی‏ پنداشت که کودکان آنان نیز زلال معرفت را از سرچشمه آن نوشیده‏ اند و همان سان که پدران‏شان بزرگ‏ترین آموزگاران بشر هستند، کودکان آنان نیز برترین شاگردان مکتب آنان می‏باشند.