تقويم تاريخ اسلام(ربیع الاول)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

تقويم تاريخ اسلام(ربیع الاول)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

هجرت رسول خدا (ص) - نخستين سال هجرت



اهالى مكه پس از درگذشت حضرت خديجه)س(، همسر پيامبر (ص) و درگذشت حضرت ابوطالب)ع(، عموى آن حضرت، بر دشمنى خويش افزودند و حتى قصد جان پيامبر (ص) را نمودند.


از سوى ديگر تعدادى از اهالى يثرب در همان سال‏هاى غربت و تنهايى پيامبر(ص) در ايّام حجّ با وى و اهداف بلند دينش آشنا شده و پس از بازگشت به يثرب، به تبليغ آن پرداختند.


مردم يثرب، رفته رفته به اسلام علاقه نشان داده و در مراسم سال بعد، تعداد زيادترى به نزد رسول خدا)ص( رسيدند و به دست مبارك وى، مسلمان شده و با آن حضرت پيمان بستند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

امّا در مراسم حجّ سال سيزدهم بعثت، گروهى از حاجيان يثربى كه تعدادشان هفتاد و سه مرد و زن بود، در اواسط ايام تشريق و در محل عقبه در سرزمين "منى"، ايمان آورده و با آن حضرت پيمان بستند، تا از وى و يارانش همانند خانواده و طايفه خويش پشتيبانى كنند.(1)


پس از گذشت ايام حج و بازگشت اهالى يثرب به سرزمين خويش، مهاجرت مسلمانان مكه به سوى يثرب آغاز گرديد. آنان به دستور پيامبر(ص) به دور از چشم مشركان قريش به صورت فردى و گروهى عازم يثرب شدند.


به طورى كه در مكه معظمه، جز پيامبر(ص) و تعدادى اندك از يارانش و گروهى زنان و مردان كهن سال و از كار افتاده، كسى باقى نماند. پيامبر(ص) بيش از هر زمان ديگر، در يكى دو ماه آخر اقامتش در مكه، احساس تنهايى و خطر مى‏كرد.


سرانجام سران قريش در واپسين روزهاى ماه صفر، تصميم به كشتن پيامبر(ص) گرفتند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

آنان در " دارالنّدوه " كه مجلس شوراى اعيان و اشراف آنان بود، جلسه‏اى برگزار كرده و پس از تبادل نظر و گفتگوهاى زياد، به كشتن پيامبر(ص) از سوى نمايندگان تمام طوايف قريش رأى دادند و شب اوّل ربيع الاوّل را براى اين كار برگزيدند. شب موعود فرا رسيد، پيامبر(ص) براى فريب مشركان، حضرت علي (ع) را به جاى خويش در بسترش خوابانيد و خود، از خانه خارج و به همراه ابوبكر از مكه گريخت و در غار "ثور" كه در جنوب مكه و در نقطه مقابل مدينه قرار داشت، پناه گرفت.


مشركان، پس از هجوم به خانه پيامبر(ص) و مشاهده امام على بن ابى طالب (ع) در رختخواب آن حضرت، خشمناكتر شده و به تعقيب آن حضرت پرداختند و براى پيدا كردن وى، صد شتر جايزه تعيين نمودند ولى هرچه تلاش كردند، به وى دست نيافتند.


آن حضرت پس از سه شب پنهان ماندن در غار ثور، در شب چهارم ربيع الاول به سوى مدينه هجرت كرد و در دوازدهم همين ماه وارد مدينه شد و مورد استقبال باشكوه اهالى مدينه قرار گرفت.(2) امام زين العابدين )ع( فرمود:


هنگامى كه پيامبر(ص) از مكه به قبا آمد، ابوبكر همراه وى بود. پيامبر(ص) در قبا به انتظار على (ع) نشست. ابوبكر به پيامبر(ص) گفت: برخيز با هم به مدينه برويم.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

زيرا اهالى آن از ديدن تو خوشحال مى‏شوند. آنان منتظر ورود تو به اين شهرند. پس به سوى آنان رويم و در اينجا به انتظار على(ع) توقف مكن.

زيرا گمان نمى‏كنم كه علي (ع) تا يك ماه ديگر به تو رسد. پيامبر(ص) در پاسخش فرمود: هرگز از جايم حركت نمى‏كنم تا پسر عمو و برادرم در نزد پروردگار متعال و دوستداشتنى‏ ترين فرد خاندانم، همان كسى كه با در خطر گذاشتن جانش مرا از دست مشركان رهايى داد، به من بپيوندد.

امام زين العابدين )ع( فرمود:

در اين هنگام، ابوبكر به خشم آمد و ناراحت گرديد و حسادت علي (ع) بر وى عارض گرديد و اين نخستين دشمنى وى نسبت به رسول خدا )ص( درباره علي (ع) بود و نخستين سرپيچى وى از فرمان رسول خدا (ص).

ابوبكر هنگامى كه اصرار پيامبر(ص) را در باقى ماندن در محله قبا تا رسيدن حضرت علي (ع) را مشاهده كرد، از پيامبر(ص) جدا گرديد و خود به سوى مدينه رفت و پيامبر(ص) در آنجا توقف كرد تا حضرت علي (ع) به همراه ساير خاندان نبوى، از جمله حضرت فاطمه زهرا (س) به او پيوستند و به اتفاق هم به سوى مدينه حركت نمودند.(3)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

از اين حديث شريف و احاديث ديگر به دست مى‏آيد كه هجرت پيامبر(ص) از مكه معظمه، از شب پنجشنبه، نخستين شب ربيع الاول آغاز گرديد


و پس از سه شب پنهان ماندن در غار ثور، در شب چهارم ربيع الاول به سوى يثرب حركت كردند و در روز دوشنبه، دوازدهم همين ماه به روستاى قبا، كه در دو فرسنگى يثرب قرار داشت وارد شدند


و پس از چند روز توقف در اين محل ( و به روايت امام زين العابدين (ع) به مدت ده روز توقف در قبا ) و با رسيدن حضرت على (ع) ، در روز جمعه 23 ربيع الاول وارد شهر يثرب گرديد و اين شهر از آن پس، به مدينة الرّسول )ص( شهرت يافت.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

ولى برخى از مورخان اهل سنّت، ورود حضرت علي (ع) را پانزدهم ربيع‏الاوّل ذكر كرده‏اند. در كتاب " الاستيعاب فى معرفة الاصحاب " آمده است: قدم آخر الناس فى الهجرة الى المدينة علىّ و صهيب، و ذلك للنصف من ربيع الاوّل، و رسول اللّه (ص) بقباء لم يرم بعد؛ علي (ع) و صهيب، آخرين كسانى بودند كه به سوى مدينه هجرت كردند.


ورود آنان، مصادف بود با نيمه ماه ربيع الاوّل و در آن هنگام رسول خدا)ص( هنوز در " قبا " بود و به طرف مدينه حركت نكرده بود.(4)


1. تاريخ ابن خلدون، ج 1، ص 392


2. نك: مسارالشيعه، ص 27؛ تاريخ ابن خلدون، ج1، ص 396؛ فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام)ص(، ص 191؛ زندگانى چهارده معصوم)ع( )ترجمه اعلام الورى(، ص 88؛ الارشاد، ص 45؛ تارخ دمشق، ج1، ص 37 و 47؛ تاريخ الطبرى، ج2، ص 394، الكامل فى التاريخ، ج2، ص 101


3. الكافى، ج8، ص 338، حديث 536


4. الاستيعاب، ج 2،ص 729

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

نزول آيه اى در شأن امام على بن ابيطالب (ع) - سال اوّل هجرى قمرى



خداوند متعال براى تحسين و تقدير از كاركرد اميرمؤمنان، على بن ابى طالب (ع) كه در شب هجرت پيامبر اكرم)ص( خطر را به جان خويش خريد و براى فريب مشركان قريش در بستر پيامبر(ص) آرميد، تا آن حضرت به راحتى از خانه خود و از شهر مكه بگريزد، آيه‏اى بر پيامبرش نازل كرد و جان نثارى، فداكارى، تعهّد و ايمان حضرت علي (ع) را ستود.

خداوند متعال در اين آيه مباركه فرمود:

وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ، وَ اللّهُ رَئوُفٌ بِالْعِباد. (1)

يعنى: برخى از مردم )با ايمان و فداكار همچون علي (ع) در ليلة المبيت، به هنگام خفتن در جايگاه پيامبر (ص) جان خود را در برابر خشنودى خدا مى‏فروشند و خداوند نسبت به بندگانش مهربان است.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

تمامى مفسران شيعه و اكثر مفسران اهل سنت، معتقدند كه شأن نزول اين آيه، فداكارى حضرت علي (ع) در ليلة المبيت و در بيان فضيلت و مقام آن حضرت است. صاحب تفسير شريف " مجمع البيان " گفت:

اين آيه در ميان راه مكه و مدينه، به هنگام هجرت پيامبر(ص) بر آن حضرت نازل گرديد.(2) هم چنين اين مفسر گرانقدر روايت كرد:

هنگامى كه حضرت علي (ع) در بستر پيامبر (ص) خوابيد تا پيامبر(ص) از دسيسه مشركان بگريزد، جبرئيل در بالاى سر حضرت علي (ع) و ميكائيل در پايين پاهايش قرار گرفته ( و او را محافظت مى‏نمودند ) و جبرئيل به آن حضرت، مى‏گفت:

آفرين و خوشا به افرادى مانند تو، اى پسر ابى طالب كه خداوند متعال در ميان فرشتگانش به تو مباهات مى‏كند و به تو مى‏نازد. (3)

1. سوره بقره (2)، آيه 207

2. مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج 1-2، ص 535؛ تفسير نمونه، ج 2، ص 47

3. مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج 1-2، ص 535؛ تفسير نمونه، ج 2، ص 46؛ تاريخ اليعقوبى، ج 1، ص 358

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

سريه عبيدة بن حارث - سال دوّم هجرى قمرى



پيامبراكرم)ص( براى تعقيب كاروان‏هاى قريش و حركت‏هاى ايذايى بر ضد مشركانى كه براى جان و مال مسلمانان مكه و پيروان دين اسلام، احترامى قائل نبوده و آنان را از خانه و كاشانه خويش دور ساختند و دارايى هايشان را به تاراج بردند، اقدام به رزمايش‏هاى نظامى و قدرتى نمود.

آن حضرت، به قصد يكى از كاروان‏هاى قريش كه ميان شام و مكه، بازرگانى مى‏كرد، پسر عمويش عبيدة بن حارث بن عبدالمطلب را در رأس شصت و يا هشتاد رزمنده مسلمان كه همگى از گروه مهاجران بودند، اعزام كرد.