تقويم تاريخ اسلام(رجب المرجب)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

تقويم تاريخ اسلام(رجب)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

وقوع غزوه تبوك


به پيامبراسلام(ص) خبر داده شد كه هرقل، قيصر روم، سپاهي بزرگ از روميان تجهيز كرد و أعراب غرب شبه جزيره عربستان و منطقه شامات مانند لخميان، جذاميان، عامليان و غسانيان كه در تحت نفوذ روم بوده و از حكومت مركزي آن پيروي مي كردند، نيز با آنان همراه شده و قصد هجوم به سرزمين مسلمانان را دارند و پيش قراولانشان حركت كرده و به منطقه "بلقاء" رسيدند.


پيامبر اكرم(ص) نيز براي دفع تهاجمات احتمالي دشمن بزرگ، در صدد تجهيز نيرو و تهيه امكانات برآمد و از مسلمانان مدينه، مكه و طوايف و تيره هاي بيابان نشين ياري خواست. با اين كه رسم پيامبر(ص) در ساير غزوات و سريه ها بر اين نبود كه نيت و هدفش را در آغاز آشكار سازد، در اين غزوه، از آغاز نيتش را آشكار ساخت.


زيرا در اين غزوه، رفتن بس دشوار و هوا سخت گرم و راه دراز بود. از سوي ديگر، هنگام چيدن خرما و ميوه ها بود و غلات مسلمانان در آن سال، اندك بود و تعداد نيروي دشمن و تجهيزات جنگي آنان بسيار زياد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

به همين جهت، منافقان از رفتن به اين غزوه و كمك كردن پيامبر(ص) امتناع نمودند و برخي از مسلمانان و باديه نشينان نيز از رفتن عذرخواهي كرده و با آن حضرت، همراه نشدند.


اما مسلمانان خالص، آن حضرت را همراهي كرده و با جان و مال خويش در دفاع از كيان اسلام، استقامت ورزيدند.


سرانجام، سي هزار تن آمادگي خود را اعلام و در لشكرگاه "ثنيه الوداع" گرد آمدند و هزينه اين نبرد با كمك هاي مردمي و پرداخت زكات تا حدودي تأمين شد.

پيامبر اسلام(ص) در رجب سال نهم قمري، به سوي سر حدات روم شرقي، كه در آن زمان شامات را در اختيار داشتند، حركت كرد.

"تبوك" دورترين مكاني بود كه پيامبر(ص) در طي غزوات خود به آن جا مسافرت كرد و چون غيبتش طولاني مي شدو از سوي منافقان باقيمانده و يهوديان پراكنده، واهمه داشت، حضرت علي(ع) را در مدينه باقي گذاشت و به وي سفارش هاي لازم را نمود و "حديث منزله" را در اين غزوه، در شأن اميرمؤمنان(ع) بيان داشت.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

گرچه، جانشين رسمي پيامبر(ص) در مدينه، "سَباع بن عُرْفَطَه" و يا "مُحمّد بن مَسْلَمه" بود، ولي وجود حضرت علي(ع) در مدينه منوره، موجب اطمينان كامل خاطر پيامبر(ص) بود. آن حضرت، چندين روز، راه پيمايي كرد، تا اين كه به سرزمين تبوك رسيد.


در آن جا امير "ايله" و اهالي "جرباء" و "اذرح" به نزد آن حضرت رسيده و با وي، به شرط پرداخت جزيه، مصالحه نمودند و در اين باب سندي نوشتند. پيامبر(ص) و مسلمانان مجاهد، به مدت بيست روز در تبوك اقامت نمودند ولي از سپاهيان دشمن خبري نشد.


آن حضرت، خالد بن وليد را براي دستگيري "اَكيدر بن عَبدالملك كِندي"، امير منطقه "دَوْمَه الْجَنْدَل" به آن نواحي اعزام كرد. براي پيامبر(ص) و مسلمانان در اين مدت رويدادها و داستان هاي گوناگوني به وقوع پيوست، كه بيان آن ها، موجب اطاله اين مقال خواهد شد و محققان را به منابع ذيل ارجاع داده تا به طور تفصيلي از آن ها آگاهي يابند.


به هر ترتيب، پيامبر(ص) به سوي مدينه بازگشت و چون به مدينه نزديك شد، به امر پروردگار "مسجد ضرار" را ويران و دستور داد آن را آتش زنند، تا زمينه نفاق و چند دستگي از ميان مسلمانان رخت بربندد. سرانجام، آن حضرت در ماه رمضان سال نهم قمري، به مدينه وارد شد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

گفتني است بسياري از آيه هاي سوره توبه(9)، درباره اين غزوه و رفتار منافقان و عكس العمل هاي پيامبر(ص) نازل شد.

اكثر مورخان، تاريخ اين غزوه را ماه رجب دانسته، بدون اين كه روز آن را تعيين كنند، ولي "محمد بن حبيب بغدادي"، در كتاب "الْمحبر" تاريخ حركت پيامبر(ص) را نخستين روز ماه رجب سال نهم ذكر كرد.(1)


1_ نك: الطبقات الكبري (محمد بن سعد)، ج2، ص 165؛ المحبر (محمد بن حبيب بغدادي)، ص 116؛ تاريخ اليعقوبي، ج2، ص 68؛ المغازي (واقدي)، ج2، ص 989؛ تاريخ ابن خلدون، ج1، ص 440؛ فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام (ص) (جعفر سبحاني)، ص 475؛ منتهي الآمال (شيخ عباس قمي)، ج1، ص 90