نمایش نتایج: از شماره 1 تا 8 , از مجموع 8

موضوع: بررسی بسترهای ایجاد تواضع در انسان از نگاه قرآن

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    goll بررسی بسترهای ایجاد تواضع در انسان از نگاه قرآن



    چگونه فروتنی را بیاموزیم؟

    فروتنی و تواضع فضیلتی است که محسود کسی نیست و مطلوب بسیاری است، اما با این همه برای خیلی از انسانها دشوار است که به این فضیلت برسند و تواضع و فروتنی منش و کنش شخص باشد، زیرا تواضع برای کسانی که درک درستی از فلسفه زندگی ندارند و ملاک های ثروت و قدرت برای آنان اصالت یافته است، نمی تواند ارزش و اصالت داشته باشد و این گونه است که به جای تواضع سر از تکبر در می آورند و به جای فروتنی، چنان منشی را در پیش می گیرند که گویی همه چیز غیر از خودشان بی ارزش و بی اهمیت است و دیگران باید ستایشگر آنان باشند.
    *محمداحسان آزادیفروتنی و تواضع فضیلتی است که محسود کسی نیست و مطلوب بسیاری است، اما با این همه برای خیلی از انسانها دشوار است که به این فضیلت برسند و تواضع و فروتنی منش و کنش شخص باشد، زیرا تواضع برای کسانی که درک درستی از فلسفه زندگی ندارند و ملاک های ثروت و قدرت برای آنان اصالت یافته است، نمی تواند ارزش و اصالت داشته باشد و این گونه است که به جای تواضع سر از تکبر در می آورند و به جای فروتنی، چنان منشی را در پیش می گیرند که گویی همه چیز غیر از خودشان بی ارزش و بی اهمیت است و دیگران باید ستایشگر آنان باشند.نویسنده در این مطلب با مراجعه به آموزه های قرآنی بر آن است تا زمینه ها و بسترهای دست یابی به تواضع را تبیین کند و راه های رهایی از تکبر و خودپسندی را بیان نماید.





    امضاء





  2.  

  3. Top | #2

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    goll فروتنی نفسانی




    تواضع اصطلاح اخلاقی است که در فارسی به فروتنی از آن یاد می شود. در آموزه های قرآنی، واژه تواضع به کار نرفته اما واژه تذلل به معنای خواری به همین مفهوم اخلاقی تواضع و فروتنی در آیاتی از جمله آیه 54 سوره مائده به کار رفته است. البته همین مفهوم را می توان از تعبیرات دیگر قرآنی چون «هون»، «سلام» و اصطلاحاتی مانند «خفض جناح»، «لاتمش فی الارض مرحا» به دست آورد.

    واژه تواضع از «وضع» گرفته شده که به معنای قراردادن است. تواضع کردن به معنای تذلل[1] و وضیع شدن و پست قراردادن خود است، زیرا وضیع به معنای پست نیز آمده است، انسانی که تواضع می کند خود را در حالت پست تری قرار می دهد که همان وضیع شدن است.

    متواضع به اراده و اختیار، خود را پست و وضیع قرار می دهد در حالی که در ذات خود، بلند و عزیز است ولی برای بهره مندی دیگران، خود را چون شاخساری پایین و پست می آورد. در حقیقت انسانی که تواضع می کند و خود را وضیع و پست قرار می دهد، انسانی عزیز و شریف است، ولی خود را چنان که هست نشان نمی دهد، بلکه غیر از آنچه هست نشان می دهد تا دیگران بی هیچ منت و سختی و دشواری از او بهره مند شوند. البته این شخص حتی اگر خود را چنان که هست نشان دهد تکبری نکرده است، با این همه خود را کوچک تر از آنچه هست نشان می دهد تا دیگران در معذوری قرار نگیرند. به سخن دیگر، متواضع همانند انسان بلندقامتی است که برای خشنودی و رضایت دیگران قامت خود را فرو می افکند و فروتنی می کند. این در حالی است که متکبر انسانی پست در ذات است که برای جبران پستی خود تکبر می ورزد و غیر از آنچه هست را نشان می دهد. انسانی که در ذات خودش بلند و رفیع است، نیازی نمی بیند که تکبر کند، بلکه به سبب همان بزرگی نفسانی است که فروتنی می کند و خود را خوار می گرداند تا در دسترس دیگرانی قرار گیرد که به او نیازمند هستند.

    در حقیقت این بزرگواری او موجب می شود تا فروتنی کند و خود را این گونه بی منت و مزدی در اختیار دیگران قرار دهد. چنین حالتی ازنظر قرآن یک فضیلت بزرگ است و اصولا بزرگواران، اهل تواضع و فروتنی هستند و این فروتنی را نسبت به برادران مومن خود بیشتر بروز می دهند. خداوند در آیه 54 سوره مائده به صراحت این فضیلت را می ستاید و می فرماید که مومنان نسبت به برادر ایمانی تواضع کرده و خود را ذلیل و خوار می گردانند. این تواضع و تذلل فروتنانه مومنان برای آن است که دیگران از آنان بهره مند شوند و با آنکه امتیاز و برتری نسبت به دیگران دارند آن را به نمایش نمی گذارند و به گونه ای رفتار می کنند که برای خود هیچ گونه برتری و امتیازی بر دیگران قائل نبوده، بلکه حتی در رفتار و گفتار، دیگران را بزرگ و گرامی می دارند و خود را کمتر از آنچه هستند نشان می دهند.
    [2] این حالت تواضع و تذلل مثبت، زمانی ایجاد می شود که شخص از نظر روحی و روانی به چنان کمالی رسیده باشد که هیچ گونه کمبودی در خود احساس نکند تا نیاز به آن داشته باشد امتیازات و برتری های خود را بروز دهد و دیگران را تحت تاثیر خود قرار دهد.

    پس روحی که کامل است نیازی نمی بیند تا خودستایی کند بلکه می کوشد تا بر خلاف آنچه از امتیازات و برتری ها دارد برای خودش نگه دارد و برای اینکه دیگران در مواجهه با او احساس کمبود و خودکم بینی نکنند، خود را کمتر از ایشان می نمایاند تا فرصتی مناسبت تر برای دیگران فراهم آید و از وجود و آثارش بهره مند شوند. از همین رو گفته اند درختی که پربارتر است شاخه هایش پست تر و پایین تر می آید تا در دسترس دیگران قرار گیرد به گونه ای که حتی کودکی نیز به آسانی از آن میوه می کند.




    امضاء




  4. تشكرها 2


  5. Top | #3

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    goll فروتنی را بیاموزیم




    فروتنی، منش اخلاقی است که باید آموخت؛ زیرا تواضع و تذلل، نمایش کمتر از خود بودن است که سخت و دشوار است. تا انسانی از نظر فکری به این مرحله نرسد که کمال در ربوبیت است، هرگز در مقام عمل تن به ذلت و خواری نمی دهد. انسانی که می داند فلسفه زندگی بروز و ظهور کمالاتی است که خداوند به او داده و او را در مقام خلافت الهی نشانده است؛ چنین انسانی به خود اجازه می دهد تا برای اینکه حتی کودکان از او بهره مند شوند، خود را فروتنانه از برج عالی پایین کشد و این گونه به پرورش دیگران بپردازد و کمالات الهی را به عنوان مجاری فیض الهی در اختیار دیگران قرار دهد. این همان مقام خلافت ربوبی است که خداوند به انسان بخشیده است.

    درک فلسفه درست زندگی و بناگذاری زندگی براساس آن، گام نخستی است که هر انسانی باید برای رسیدن به فضیلت فروتنی بیاموزد؛ زیرا اگر تصور و تصویری درست از آن نداشته باشد،نمی تواند خود را از اوج به پایین کشد و با آنکه قدرت و شوکت دارد، در برابر تندی و خشونت دیگران کوتاه آید و صبوری پیشه کند.

    انسانی که ثروتمند و قدرتمند است و یا از هر کمال دیگر مادی و معنوی برخوردار است می کوشد تا داشته هایش را نشان دهد و از آن استفاده کند، اما اگر بخواهد با همه قدرت و ثروت و کمالات، از آنها استفاده نکند واقعا فردی خودساخته محسوب می شود.

    در آیات قرآنی به دو جنبه معرفتی و عملی رسیدن به تواضع و تذلل و فروتنی توجه داده شده و در بیان بسترها و علل و عوامل فروتنی به هر دوی آنها پرداخته شده است.



    امضاء




  6. تشكرها 2


  7. Top | #4

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    goll عوامل ایجاد تواضع



    مهم ترین عواملی که در قالب علمی و عملی رسیدن به فروتنی و تواضع بیان شده عبارتند از:

    1-توجه به ضعف انسانی:


    نخستین و اصلی ترین عامل در تواضع آن است که انسان حقیقت خود را بشناسد و بداند که موجودی فقیر امکانی است و در ذات و صفات خود هیچ کمال استقلالی ندارد و در همه هستی و کمالاتش نیازمند خداوندی است که دارای کمال مطلق ذاتی و غنا است. فاطر، آیه 15 خداوند در آیه 37 سوره اسراء به صراحت بیان می کند که مهمترین بستری که فروتنی را موجب می شود توجه انسان به ناتوانی خود است. کسی که خودش را موجودی فقیر و ناتوان در ذات و کمالات می داند هرگز تکبر نمی ورزد؛ زیرا کمالی را نمی بیند که ذاتی او باشد، بلکه او موجودی ناتوان است که همه چیز او وابسته به دیگری است. پس هیچ امتیازی نسبت به دیگری ندارد تا تکبر ورزد و خود را برتر از دیگران بداند. هر چه دارد از آن خداوند غنی بی نیاز و صمد است. پس نمی تواند به چیزی که ندارد افتخار کند و به داشته های دیگری خود را برتر از دیگران بداند.

    2. تفکر در هستی:

    تفکر و تعقل کردن در هستی و درک نقاط قوت و ضعف خود و دیگران از دیگر عواملی است که تواضع را موجب می شود. اگر انسانی به پیرامون خود بنگرد و در مناسبات میان موجودات تفکر و تعقل نماید درک درستی از خود و دیگران به دست می آورد که شیوه رفتاری و گفتاری و منش و کنش او را تحت تاثیر مستقیم خود قرار می دهد. به عنوان نمونه وقتی انسانی چون حضرت امام سجاد(ع) به دیگران می نگرد و می گوید پیران سزاوار سلام کردن و احترام گذاشتن هستند، زیرا پیش از وی از نعمت وجود بهره مند شده و تسبیح و حمد خدا گفته اند و کودکان نیز سزاوار تکریم هستند؛ چرا که کمتر از خودش گناه کرده اند، چنین تصوری از دیگران خود عامل فروتنی و تواضع نسبت به دیگران می شود. پس تفکر و تعقل در هستی و آیات الهی می تواند مهمترین عامل فروتنی باشد؛ زیرا تصویری درست و واقعی از پیرامون و حقایق آن به انسان می دهد و نگاه و زاویه دید شخص را نسبت به جهان و دیگران و نوع رابطه با آنان دگرگون می سازد. خداوند در آیات 3 و 4 سوره حجرات با نقد رفتار جاهلانه برخی از اهل مدینه نسبت به پیامبر(ص)، جایگاه تعقل و تفکر را در تحقق فروتنی مشخص می کند؛ زیرا در این آیات آمده که بی ادبی و تکبر مردم به سبب همان عدم تعقل آنان نسبت به جایگاه ارزشی مقام حضرت محمد(ص) است؛ اگر آنان از این جایگاه آگاه می شدند، هرگز بی احترامی نمی کردند و با صدای بلند آن حضرت(ع) را نمی خواندند.

    می گویند که علامه طباطبایی برای زیارت حضرت معصومه از عرض خیابان ارم می گذشت. دوچرخه سواری نزدیک بود در خیابان به ایشان بزند. آن شخص به دلیل این که علامه را نمی شناخت با بی ادبی تمام گفت: آهای عمو! کوری! (یا چنین تعبیر زننده ای داشت).

    این شخص اگر شناخت و توجهی به مقام و منزلت علمی و روحی و ایمانی حضرت علامه داشت هرگز چنین رفتاری نمی کرد؛ اما عدم شناخت و نیز عدم توجه به موقعیت علامه موجب می شود که رفتاری متکبرانه یا بی ادبانه ای داشته باشد.



    امضاء




  8. تشكرها 2


  9. Top | #5

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    3- توجه به خدا و پاداش:



    از دیگر عوامل بسترساز می توان به توجه به خدا و نیز پاداش های اخروی اعمال خوب اشاره کرد. اگر کسی متوجه باشد که خداوند عالم از اسرار پنهان او باخبر است و از نیت او خبر دارد و برای هر کار ریز و درشت پاداشی است، در آن صورت رفتاری متواضعانه در پیش می گیرد که مورد رضایت خداوند است؛ زیرا اهل تواضع این رویه را برای این اختیار می کنند تا دیگران از کمالات و یا امکانات آنان بهره مند شوند بی آنکه احساس خجلتی داشته باشند یا ترس از نزدیکی به مقام و منزلت شخص اجازه ندهد که به او نزدیک شوند. به هرحال، توجه به اینکه کاری، اخلاقی خداپسندانه است موجب می شود تا انسان تواضع کند و خواری و ذلت اختیاری را به جان بخرد تا دیگران از او بهره مند شده و او را مجرای فیض الهی خود قرار دهند. از همین رو خداوند در آیات 15 تا 17 سوره سجده هنگامی که از صفات مومنان سخن به میان می آورد ازفرار آنان از تکبر و استکبار سخن می گوید، زیرا خود را کمتر از آن می دانند که در برابر عظمت بی نهایت الهی بزرگی کنند. پس به تسبیح و تحمید خداوند می پردازند و به قصد رضایت و خشنودی خداوندی که ظاهرو باطن و هویدا و نهان را می داند کار خوب می کند و فروتنی پیشه می گیرند و پاداش را از خداوند مسألت می کنند.
    4- تقوا:

    غیر از جنبه های معرفتی و علمی می بایست جنبه عملی شخص نیز تقویت شود تا اهل تذلل و تواضع شود. خداوند مسأله تقوا را به عنوان یکی از مهمترین عوامل بسترساز فروتنی در آیات 1تا 3 سوره حجرات معرفی می کند و از مردم می خواهد تا با تقوا و پاکسازی قلبی زمینه ایجاد منش تواضع را در خود فراهم آورند.

    5- عبودیت:

    اینکه انسان خود را بنده ای از بندگان خداوند بداند که مأموریت های خاص و مسئولیت های ویژه ای دارد و هرچه دارد از آن خداوند و به فضل اوست، این روش، زمینه فروتنی در شخص را موجب می شود. انسان هایی که بندگی کردن را آموخته اند تواضع را نیز می آموزند؛ زیرا تواضع آگاهانه و عالمانه بنیاد و عصاره عبودیت است. لذا خداوند در آیه 63 سوره فرقان فروتنی را از ویژگی های عبادالرحمان می شمارد.




    امضاء




  10. تشكرها 2


  11. Top | #6

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    goll




    6- موعظه و پند و اندرز:


    از دیگر عوامل فروتنی ساز می توان به موعظه اشاره کرد؛ زیرا انسان همواره در معرض خطر وسوسه های شیطانی و هواهای نفسانی است که اجازه نمی دهد تا تواضع ورزد بلکه این دو امر عامل مهم تکبر در انسان هاست. پس هر انسانی همواره نیازمند واعظی درونی و بیرونی است تا او را به سمت فروتنی رهنمون شود. خداوند در آیاتی از قرآن از جمله آیات 13 تا 19 سوره لقمان بر تأثیر موعظه، در ایجاد روحیه تواضع تأکید کرده است.

    7- توجه به عاقبت خوب تواضع و عاقبت بد تکبر:

    بیان جنبه های منفی تکبر و نیز توجه به جنبه های مثبت تواضع و آثار آن خود عامل مهمی در ایجاد تواضع در انسان است. از همین رو خداوند در آیات قرآنی به هر دو جنبه توجه داده است.[3]آنچه گذشت تنها برخی از عوامل بسترساز مهم است که از آیات قرآنی استنباط شده است. البته می توان با تحقیق و تفحص بیشتر در آیات قرآنی بلکه حتی در همین آیات عوامل دیگری را شناسایی و مطرح کرد. با این همه درک و عمل به همین عوامل می تواند زمینه ساز روحیه تواضع و منش فروتنی در آدمی شود. پس اگر کسی بگوید که چگونه می توانم متواضع شوم، بایدگفت توجه به مطالب پیشین بهترین راهکار برای دست یابی به فروتنی به عنوان یک فضیلت اخلاقی و اسلامی و اجتماعی است؛ بلکه حتی باید گفت که همین موارد پیشین نیز می تواند به عنوان مهم ترین و اصلی ترین راهکار درمانی برای کسانی تجویز شود که اهل تکبر هستند و متکبرانه با مردم رفتار می کنند و می خواهند خود را از این رذیلت اخلاقی تکبر نجات دهند و درمان شوند.






    ویرایش توسط فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)* : 22-02-2014 در ساعت 13:10
    امضاء





  12. Top | #7

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    753
    نوشته
    2,287
    تشکر
    4,554
    مورد تشکر
    7,562 در 1,896
    وبلاگ
    6
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    goll تواضع در کلام معصومین(ع)



    حضرت پیغمبر (ص) فرمودند:

    «با هر کسی دو ملک است که اگر آن شخص خود را بزرگ شمرد می گویند: خداوندا! او را ذلیل کن. و اگر خود را وضیع و پست و خوار شمرد، می گویند: خداوندا! او را بردار.»[4]
    پیغمبر اکرم به اصحاب خود فرمود:
    «چرا حلاوت عبادت را در شما نمی بینم! عرض کردند: حلاوت عبادت چیست؟ فرمود: تواضع.»
    فرمود:
    «بنده ای که تواضع کند خداوند او را تا آسمان هفتم بالا می برد» و فرمود: چون خداوند بنده ای را به اسلام هدایت کند و صورتی زیبا به او بدهد و وی را در جایی قرار دهد که دون شأن او نباشد و با این همه او را تواضع ارزانی دارد، وی از برگزیدگان خداست.»
    و فرمود: «چهارچیز است که خدا نمی بخشد مگر به کسی که او را دوست دارد: خاموشی و آن اول عبادت است، و توکل بر خدا و تواضع و زهد در دنیا.» و فرمود:
    «به شگفتی و خوشحالی می آیم که مردی با دست خود چیزی را به جهت خدمت به خانواده خود برداشته و می برد و با این کار کبر را از خود دفع می کند.»و فرمود:
    «هر که برای خدا فروتنی کند خدایش رفعت دهد و هر که تکبر کند خدا او را پست کند و هر که اقتصاد و میانه روی کند خدا او را روزی دهد و هر که تبذیر کند خدا او را محروم گرداند و هر که بسیار یاد مرگ کند خدا او را دوست دارد و هر که یاد خدا کند خدا او را در بهشت در سایه (پناه) خود جای دهد.»[5]

    امام صادق(ع) فرمود:

    «از نشانه های تواضع آن است که شخص به نشستن در پایین مجلس راضی می شود و به هر کسی برخورد می کند، سلام می دهد و مجادله را، اگر چه حق با او باشد، ترک کند و ستایش شدن بر تقوا را دوست نداشته باشد.» [6]

    امام حسن عسکری(ع) فرمود:
    «هر که حقوق برادران (ایمانی) خود را بهتر بشناسد و آنها را بهتر ادا کند، شأن و مقامش در پیشگاه الهی بزرگ تر است و هر که در دنیا برای برادران (مؤمن) خود تواضع کند، در نزد خدا از صدیقان است و حقا از شیعیان علی بن ابی طالب علیه السلام خواهد بود.» [7]

    پی نوشت ها:

    [1] نگاه کنید: لسان العرب، ج15، ص327، «وضع»، فرهنگ فارسی، ج1، ص 1158، «تواضع»

    [2] نگاه کنید: جامع السعادات، نراقی، ج 1، ص 394

    [3] لقمان، آیات 18. 19؛ مائده، آیات 82 تا 85

    [4] معراج السعاده، ص 283

    [5] جامع السعادات، ص 438

    [6] راه روشن، ص 218

    [7] جامع السعادات، ص 441


    ویرایش توسط فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)* : 22-02-2014 در ساعت 13:09
    امضاء





  13. Top | #8

    عنوان کاربر
    کاربر عادی
    تاریخ عضویت
    July 2017
    شماره عضویت
    10659
    نوشته
    1
    تشکر
    0
    مورد تشکر
    0 در 0
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    مرسی خیلی مطلب خوبی بودش.
    امضاء
    پاینده باد ایران

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi