قضاوت به شرط پوشیدن کفش
در زندگی باید بیاموزیم قبل از آنکه درباره شخصیت، زندگی و حتی راه رفتن کسی قضاوت کنیم، کمی با کفشهای او راه برویم.
اسلام، به عنوان آخرین و کاملترین دین الهی، برقراری عدل و برابری میان مردم و جامعه را امری لازم دانسته و در آن تاکید زیادی بر دوری از نزاع، قضاوت عجولانه و اختلاف دارد. چنان که حضرت علی (علیه السلام) در این باره می فرماید:
اِیّاکُمْ وَ الْمِراءَ وَ الْخُصُومَةَ فَاِنَّهما یُمْرِضانِ الْقُلُوبَ عَلَی الاِْخْوانِ وَ یَنْبُتُ عَلَیْهِما النِّفاقَ.
از اختلاف و نزاع دوری کنید؛ زیرا نزاع، قلبهای برادران دینی را نسبت به یکدیگر بیمار میکند و در آنها خار نفاق میرویاند.
انسان موجودی اجتماعی است، ولی نوع فکر وعمل همه افراد یکسان نیست و حتی دید و نگاه افراد نسبت به مسائل مختلف زندگی هم متفاوت است. متاسفانه برخی افراد سر هر موضوع و یا اتفاقی که از طرف فرد مقابلشان صورت میگیرد، پیش داوری و یا قضاوت زود هنگام میکنند که در زندگی آنها تاثیر منفی میگذارد.
شاید تا به حال دیده باشید که داور یک مسابقه ورزشی قبل از اینکه صحنهای اتفاق افتاده باشد؛ سوت بزند و بر حرف خودش هم پافشاری کند و قبل از اینکه از کمک داورها بپرسد، سوت کر کنندهاش را به صدا در بیاورد و خطای یکی از بازیکن ها را اعلام کند؟ در این هنگام پیش داوری اتفاق افتاده است ...
همین عجولانه سوتزدنها و همین قضاوتهای عجولانه میتواند نتیجه یک بازی و یا زندگی را تغییر دهد. پس انسان در هر کاری باید از قضاوت عجولانه بپرهیزد. در زندگی زناشویی هم بسیار دیده میشود که بعضی همسران خیلی سریع نسبت به هم پیش داوری و قضاوت میکنند و معمولا چنین تصوری دارند که خیلی از مسائل را میدانند.این موضوع در بسیاری مواقع اتفاق افتاده است و حتی در بعضی از خواستگاریها هم برخی خانوادهها و افراد، به محض مشاهده ظاهر كسی یا چیزی، بلافاصله در مورد خوب یا بد بودن آن قضاوت میكنند. این حالت سطحی نگری نه تنها در شان انسان مومن نیست، بلكه حتی در شان یك فرد عاقل هم نیست.
قضاوت اصلی که کار انسان نیست و متعلق به خداست اما در طول زندگی هم انسان عاقل باید قضاوتش مبتنی بر تحقیق و دوراندیشی باشد؛ صرف داشتن ظاهر فریبنده و یا یك رفتار خوب یا بد نباید مبنای قضاوت انسان قرار گیرد. اما متاسفانه بسیاری از مردم این گونه هستند؛ یعنی منشا قضاوت آنها را همین ادراكات سطحی و ابتدایی تشكیل میدهد. از این رو، در بسیاری از موارد با قضاوتهای نادرست، در دامهای شیطان میافتند.