ولايت وسيله و واسطه عبوديت خداوند

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

ولايت وسيله و واسطه عبوديت خداوند


قال الباقر عليه السلام:

«إنّما يعبد الله من يعرف الله، فأمّا من لايعرف الله فإنّما يعبد هکذا ضلالاً. قلت: جعلت فداک فما معرفة الله؟ قال: تصديق الله عرّ و جلّ و تصديق رسوله صلي‌الله عليه و آله و سلم و موالاة عليّ عليه‌السلام و الائتمام به و بأئمة الهدي عليهم‌السلام و البرائة إلي الله عزّ و جلّ من عدوّهم، هکذا يعرف الله عزّ و جلّ.»(اصول کافي، ج 1،(از دوره دوجلدي)، باب معرفة الامام، 138).



در روايات متعددي تحقق بندگي و عبوديت به اموري مشروط شده است که بازگشت همه آن‌ها به اتصاف به ولايت الهي باز مي‌گردد و چون ولايت الهي نيز چيزي جز ظاهر توحيد نيست، عبوديت تنها با اتصال و اتصاف به مظاهر تام و کامل توحيد در مراتب عالم و هستي امکان‌پذير خواهد بود.

اين مظاهر موجودات پاک و مقدسي هستند که نه در سير قوس نزولي به غير خداي متعال آلوده شده‌اند و نه در سير قوس صعود به چيزي آلوده يا متصف مي‌شوند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

مقصود از آلودگي به غير خدا دو چيز است:

1- اختلاط و آميزش وجود آن‌ها به عدم و نيستي
2- تعين وجودي خاص به‌گونه‌اي که آيه و نشانه وجهي از وجوه بي‌نهايت حق تعالي باشند.



پيش از ان‌که اين دو نشان آلودگي و آميزش به غير خدا را توضيح دهم بايد به جايگاه انسان در مراتب عالم هستي و نيز موقعيت او در پيدايش کثرت‌هاي ممکن و وساطت او در افاضه خداي متعال و چگونگي قرارگرفتن وي در مجاري فيض حق تعالي اشاره کنم.


همه موجودات عالم هستي، مجردات و ماديات، تعينات عالم طبيعت، ملکوت، جبروت و بالاتر از آن، موجوداتي که به چيزي غير از خدا علم ندارند و حتي از خود نيز بي‌خبرند و مصداق اين لطيفه غيبي هستند که:

در بي‌خبري از تو، صد مرحله من پيشم
تو بي‌خبر از غيري من بي‌خبر از خويشم

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

همه و همه وجهي از وجوه بي‌نهايت خداي متعال و آيه و نشانه کمالي از کمالات نامحدود او هستند.

برخي آيه اسم ظاهر و برخي آيه و نشانه اسم باطنند

برخي مظهر اسم اول و برخي ديگر مظهر اسم آخرند.

برخي نشان‌دهنده اسم يعلم غيب السموات و الارض هستند و برخي مظهر لايعلم إلاّ هو مي‌باشند.

برخي آيه و نشان اسماء حاکم بر دنيا و طبيعتند و برخي آيه و نشان اسماء حاکم بر آخرتند.

برخي نشان کمالات اجمالي ذات حق تعالي و برخي مظهر کمالات تفصيلي وي هستند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

برخي مظهر لا إله إالاً الله و برخي مظهر لا إله إلاّ هو هستند

برخي آيه لا إله إالاً انت و برخي ديگر نشان لا إله إالاً أانا هستند

برخي مظهر ظاهر اسم محب و برخي مظهر باطن آن مي‌باشند.

برخي آيه و نشان ظاهر اسم محبوب و برخي اثر باطن آن هستند.

برخي نشان و ظهور محبيت و محبوبيت اجمالي ذات خدايند و برخي نشان و ظهور محبيت و محبوبيت تفصيلي ذات اويند.

برخي آيه محبيت و محبوبيت اجمالي مقام صفات خدايند و برخي آيه و نشان محبيت و محبوبيت تفصيلي مقام صفات اويند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

برخي نشان و اثر محبيت و محبوبيت اجمالي مقام فعل حق تعالي هستند و برخي نشان و اثر محبيت و محبوبيت تفصيليي مقام فعل اويند.

هم‌چنين برخي آيه و مظهر اسماء کلي خداي متعال هستند و برخي مظهر و نشان اسماء جزيي وي هستند.

برخي(به نظر مشهور) آيه و اثر اسماء باقي خدايند و برخي نشان و اثر اسماء فاني او.

برخي مظهر يک اسم و برخي مظهر چند اسم هستند.

برخي مظهر اسماء متسالم و برخي مظهر اسماء متناقض هستند.

برخي مظهر ظاهر اسم عليم و برخي مظهر باطن آن هستند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

هم‌چنين، با توجه به اين‌که هر يک از اسماء حق تعالي هم ظاهر دارد و هم باطن، هم اول دارد و هم آخر، هم اجمال دارد و هم تفصيل، هم کلي دارد و هم جزيي:



برخي مظهر ظاهر اسمي از اسماء بي‌نهايت خداي متعال هستند و برخي مظهر باطن آن‌هايند.

برخي مظهر اول اسمي از اسماء بي‌نهايت حق تعالي هستند و برخي مظهر آخر آن‌هايند.

برخي مظهر اجمال اسمي از اسماء بي‌نهايت حق تعالي هستند و برخي مظهر تفصيل آن‌هايند.

برخي مظهر کلي اسمي از اسماء بي‌نهايت او هستند و برخي مظهر جزيي آن‌هايند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

و چون اسماء حق تعالي از هر جهت بي‌نهايتند اگر چه نتوان براي آن‌ها نامي يافت يا مفهومي تصور کرد و واژه‌اي قرار داد و چون الفاظ و مفاهيم متعارف اسماء او در حد گنجايش واژگان بشري است و نه حتي به اندازه توان درک و فهم و مشاهده انسان،

آن‌چه از اسماء خداي متعال بر زبان‌ها جاري است، خواه هفت باشد يا هفتاد و چهار يا صد يا نهصد و نود و نه يا هزار و يک، همه نشان‌دهنده واژگان و مفاهيم قراردادي بشري است نه بيان همه واقعيت، که بندگان خدا بيش از آن‌چه در قالب اين الفاظ و واژگان آمده است، مي‌يابند و مشاهده مي‌کنند، با توجه به اين نکته، مظاهر اسماء او نيز بي‌نهايتند بلکه:

هم مظاهر اسماء ظاهر او بي‌نهايت هستند و هم مظاهر اسماء باطن او.(دقت بايد نمود که مقصودم اسماء ظاهر و باطن است نه تنها اسم ظاهر و باطن!).

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

هم مظاهر اسماء اول او بي‌نهايت هستند و هم مظاهر اسماء آخر او. (اين‌جا نيز مقصودم اسماء اول و آخر است نه تنها اسم اول و آخر!).

هم مظاهر اسماء کلي او بي‌نهايت هستند و هم مظاهر اسماء جزيي او.

هم مظاهر اسماء اجمالي او بي‌نهايت هستند و هم مظاهر اسماء تفصيلي او.

بلکه به گمان حقير نه تنها اسماء مستأثره او نيز مظهر دارند بلکه مظاهر آن‌ها نيز بي‌نهايتند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

بر همين اساس است که منحصر دانستن موجود عاقل به انسان، آن‌هم در کره زمين، همانند منحصر دانستن موجودات ملکوتي و جبروتي به فرشتگان ملکوت اسفل و اعلي و جبروت، همانند منحصر دانستن خلق خدا به آن‌چه در ذهن و فاهمه ما مي‌گنجد، نشان بسي ‌کوته‌بيني و کوته‌فهمي است.

ما توانايي فهم اجمالي يا تفصيلي اسماء ذاتي و وصفي و فعلي و کلي و جزيي خداي متعال را نداريم تا ادعاي انحصار مظاهر آن‌ها را داشته باشيم و تا کسي توانايي شناخت اسماء حق تعالي را نداشته باشد، تحمل شناخت مظاهر آن‌ها را نخواهد داشت، زيرا در غير اين صورت، آن‌چه را که عين تعلق به حق‌تعالي است موجودي مستقل و نفسي دانسته است و جهلي بالاتر از اين وجود ندارد بلکه اين جهل از مصاديق کامل جهل مرکب است و عذاب آن در «روزي که پرده‌ها برافتد»، شديدترين عذاب‌هاست.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

منحصر دانستن خلق و آفرينش و مظاهر خلقي خداي متعال به جهان طبيعت آن‌هم به آن اندازه که انسان آن را مي‌شناسد يا ممکن است بشناسد، نشان از کوته‌بيني مضاعف بلکه اضعاف مضاعف است. آنان که از دور دستي بر آتش دارند،

دانند که حقير چه مي‌گويد و آن‌کس که زکوي آشنايي است داند که متاع ما کجايي است. از کوزه همان برون تراود که در اوست. البته هر چيزي شايسته کسي است و هر کسي نيز شايسته چيزي. کبوتر با کبوتر، فيل با فيل.