*** نامی که امام برگزید ***

[نرگس منتظر]

نامی که امام برگزید

12 فروردین روز شكل‌گیری نظام جمهوری اسلامی و از مهمترین اعیاد ملی ایران است.

تشكیل نظام جمهوری اسلامی در دوازدهم فروردین 1358 كه در پی برگزاری رفراندوم عمومی در دو روز پیاپی دهم و یازدهم فروردین اعلام شد، مهمترین رویداد سیاسی در ایران، پس از پیروزی انقلاب در 22 بهمن 1357 محسوب می‌شود.

نام «جمهوری اسلامی» كه از سوی امام خمینی بر نظام سیاسی حاكم بر كشور نهاده شد نیز قابل تأمل است.
این عبارت تركیبی از دو كلمه جمهوری به معنای حكومتی كه مردم آن را به وجود آورده‌اند. 1و اسلامی به معنی ریشه و ماهیت دینی نظام و جهت‌دهنده اصلی حكومت است.

جمهوری اسلامی به معنی حكومتی است كه با الهام از تعالیم دینی و با اراده مردم شكل گرفته است.

واژه «اسلامی»، متمایز كننده حكومت جمهوری حاكم بر ایران از سایر نظامهای جمهوری متداول در جهان است. هدف این است كه در این نظام، ارزشهای الهی و قرآنی بر تمامی شئون حاكمیت داشته باشد و ولی فقیه، ولایت امر و امامت امت را بر عهده گیرد و علاوه بر تأمین زندگی مردم مسئولیت هدایت آنها و كمك به رشد و تعالی ایشان را نیز بر عهده داشته باشد.

از این رو عبارت تركیبی «جمهوری اسلامی» جامع‌ترین عنوانی است كه بر یك نظام مردمی متكی بر مبانی اسلامی نهاده شده است.

آنچه كه در 12 فروردین 1358شكل گرفت نیز اولین حكومتی است كه در ایران با این مختصات موجودیت خود را در فضای سیاسی دنیای امروز اعلام كرد.
از این رو توفیق در برقراری چنین نظامی آن هم در كشوری كه در طول تاریخ چند هزار ساله خود همواره در سلطه شاهان وابسته به بیگانه قرار داشته یك امتیاز بزرگ برای انقلاب اسلامی ایران به حساب می‌آید.

در آستانه برگزاری رفراندوم «جمهوری اسلامی» امام خمینی در پیامی دو نكته اساسی را متذكر شدند.
یكی ضرورت شركت همه جانبه مردم در رفراندوم با توجه به شرایط سیاسی حساس ایران و كمین دشمنان اسلام و دیگری آزاد بودن عموم مردم در انتخابات نظام دلخواهشان.

[نرگس منتظر]

در بخش‌هایی از این پیام آمده است:

«... این رفراندوم سرنوشت ملت ما را تعیین می‌كند. این رفراندوم یا شما را به آزادی و استقلال می‌كشاند و یا مثل سابق، به اختناق و پیوستگی به غیر.
این رفراندوم چیزی است كه همه باید در آن شركت كنند... شما می‌توانید هر فرمی را كه می‌خواهید انتخاب كنید... شما حق دارید و می‌توانید كه در این ورقه جمهوری دمكراتیك را بنویسید، رژیم سلطنتی یا هر چه را می‌خواهید بنویسید. در این مورد مختار هستید.»

این اوج اعتماد به نفس امام بود كه در شرایطی كه فقط 50 روز از پیروزی انقلاب می‌گذشت و دشمنان داخلی و خارجی انقلاب، همه جا در كمین بودند، خاضعانه از مردمی كه این انقلاب را به پا كرده‌اند، خواست باز به میدان بیایند و هویت آینده كشور خود را با اراده خویش رقم بزنند.

پاسخ صریح مردم نیز دلگرم كننده بود. گرچه همه می‌دانستند آرمان مردم چیست. چرا كه هیچكس فریاد مردم را در صحنه‌های پرشكوه انقلاب فراموش نكرده بود، اما در عین حال در آن زمان این سئوال مطرح بود كه آیا مردم در مرحله تثبیت نظام مورد نظر خود همچنان پابرجا هستند؟ آیا در پای صندوقهای رأی حضور خواهند یافت؟ و آیا آرایشان با انقلابشان همسو خواهد بود؟ بسیاری از محافل خبری جهان به ویژه رادیو بی‌بی‌سی، منابع خبری امریكا و رادیو رژیم صهیونیستی، موضوع حضور مردم در رفراندوم و یا نوع آراء آنان را زیر سؤال برده بودند.

امام خمینی نه تنها از این خطرات و تهدیدات نهراسیدند بلكه با شناختی كه از مردم داشتند، آنان را در گزینش نظام دلخواهشان آزاد گذاردند و تنها برای ایفای نقش رهبری خود بر جامعه و انقلاب، تأكید كردند

«من به جمهوری اسلامی رأی می‌دهم» و در جای دیگری به كسانی كه نیات، مقاصد و افكار دیگری در سر داشتند، صریحاً هشدار دادند كه «مردم تنها یك چیز را می‌خواهند: جمهوری اسلامی، نه یك كلمه كم و نه یك كلمه زیاد.»

رمز و راز پیروزی انقلاب و تداوم آن در همین عبارت نهفته است. امام هیچگاه برای خشنود كردن این و آن، چیزی را «هم عرض» اسلام قرار ندادند و برای نگهداشتن نیروهایی كه به اسلام نمی‌اندیشیدند، از آرمان مردم كه همان اجرای احكام اسلامی بود، صرفنظر نكردند.

یكی از نكاتی كه امام اصرار داشت توسط مسئولان نظام جمهوری اسلامی رعایت شود، این بود كه به گونه‌ای عمل كنند كه نهضتها و حركتهای آزادیبخش در جهان اسلام تصور نكنند كه می‌توان «اسلامی بودن» را با سایر اندیشه‌ها و مشرب‌های سیاسی و فكری، درهم آمیخت.
امام تأكید داشت كه مسئولان باید سعی كنند صرفاً اسلامی بیندیشند و در چارچوب اندیشه‌های اسلامی به تمهید امور بپردازند.

در هر حال مردم در همه پرسی تعیین هویت سیاسی آینده كشور فعالانه شركت كردند و 2/98 % آنان به نظام جمهوری اسلامی رأی دادند.

امام خمینی در صبحگاه 12 فروردین، علاوه برتبریك به مردم به دلیل برقراری نظام جمهوری اسلامی، ماهیت و ویژگیهای این نظام را نیز بر شمردند. گرچه نزدیك به سه دهه از صدور آن پیام می‌گذرد ولی همچنان باید از آن به عنوان «منشور نظام جمهوری اسلامی» یاد كرد.

[نرگس منتظر]

بخشهایی از سخنرانی امام(ره) چنین است:

در جمهوری اسلامی باید تمام مسایلی كه در ایران است متحول بشود. در جمهوری اسلامی باید دانشگاهها متحول بشوند؛ دانشگاههای وابسته، به دانشگاههای مستقل متبدل بشود.
فرهنگ ما باید متبدل بشود؛ فرهنگ استعماری، فرهنگ استقلالی بشود.
دادگستری ما باید متحول بشود؛ دادگستری غربی به دادگستری اسلامی متبدل بشود.
اقتصاد ما باید متحول بشود؛ اقتصاد وابسته به اقتصاد مستقل متبدل بشود. تمام چیزهایی كه در حكومت طاغوت بود و به تَبَع اجانب در این مملكت ضعیف، در این مملكت زیر دست، پیاده شده بود با استقرار حكومت اسلامی و حكومت جمهوری اسلامی تمام اینها باید زیر و رو بشود.
باید مردم خودشان را اصلاح بكنند. طبقات مختلف به طبقات پایین ظلم نكنند. باید حق فقرا، حق مستمندان داده بشود.
تمام اینها در جمهوری اسلامی باید عمل بشود. اگر دولتی را دید كه خلاف می‌كند، ملت باید تودهنی به او بزند.
اگر چنانچه دستگاه جابری را دید كه می‌خواهد به آنها ظلم كند، باید شكایت از او بكنند و دادگاهها باید دادخواهی بكنند؛ واگرنكردند خود ملت باید دادخواهی بكند، برود توی دهن آنها بزند.
باید بازار ما بازار اسلامی باشد؛ بازار ما از بی‌انصافی باید شستشو بشود. باید دولت ما و همة دولتهایی كه بعدها می‌آیند همه روی موازین اسلامی باشد، وزارتخانه‌ها روی موازین اسلامی باشند، ادارات دولتی روی موازین اسلامی باشند.
باید مملكتی كه رنگِ طاغوت دارد مبدل بشود به مملكتی كه رنگِ الله دارد. باید مملكت طاغوتی به مملكت الهی تبدیل شود.

در جمهوری اسلامی ظلم نیست.
در جمهوری اسلامی اینطور مسایلی كه زورگویی باشد نیست.
نمی‌تواند طبقة غنی بر طبقة فقیر زور بگوید، نمی‌تواند استثمار كند. من به همة اقشار ملت ـ به تمام ـ عرض می‌كنم كه در اسلام هیچ امتیازی بین اشخاص غنی و غیر غنی، اشخاص سفید و سیاه، گروههای مختلف، سنی و شیعه، عرب و عجم و ترك و غیر ترك ـ به هیچ وجه ـ امتیازی ندارند.
قرآن كریم امتیاز را به عدالت و به تقوا دانسته است.
كسی كه تقوا دارد امتیاز دارد، كسی كه روحیات خوب دارد امتیاز دارد؛ اما امتیاز به مادیات نیست، امتیاز به داراییها نیست.
باید این امتیازات از بین برود؛ و همة مردم علی‌السّواء هستند.
همه در حقوق مساوی هستند.
اقلیتهای مذهبی حقوقشان رعایت می‌شود؛ اسلام برای آنها احترام قائل هست. برای همة اقشار احترام قائل است.

دستجاتی كه زبانهای مختلف دارند، اینها همه برادرهای ما هستند و ما با آنها هستیم و آنها با ما هستند؛ و همه اهل یك ملت و اهل یك مذهب هستیم.

امیدوارم كه در هر سال روز «12 فروردین» روز عید ملت ما باشد. ما به همة ملت تبریك عرض می‌كنیم و من این روز را بر ملت عزیز خودمان، به همة اقشارشان،‌تبریك عرض می‌كنم.
مبارك باد بر شما این عید. مبارك باد بر شما این جمهوری اسلامی.

منبع: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی