آقاي دكتر شخصيت ما چگونه شكل مي گيرد ؟
يکي دو هفته پيش در خبرها آمده بود که کارمندان دادگستري استان اصفهان دادخواست عجيبي را مورد بررسي قرار دادند که طي آن، مرد ميانسالي خواستار تغيير نامش به جومونگ شده بود.
برخي روزنامه‌ها درباره اين فرد نوشتند که او چند سال قبل نيز هم‌زمان با پخش سريال «روزي روزگاري» در اقدامي مشابه خواستار تغيير نامش به «مرادبيک» شده بود. در خبرها آمده بود که او آنقدر جذب شخصيت جومونگ و مرادبيک شده بود که حتي از بسياري از رفتارهاي آنها نيز تقليد مي‌کرد.
اين ماجرا بهانه‌اي شد تا با دکتر مجيد صادقي، روان‌پزشک و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران، درباره شخصيت و ابعاد آن گفتگو کنيم...
سلامت : آقاي دکتر! شخصيت ما چه‌طور شکل مي‌گيرد؟
شخصيت ابعاد متفاوتي دارد اما چيزي که مربوط به موضوع مورد اشاره شماست به چند پديده رواني بازمي‌گردد که در وراي آن هويت ما قرار دارد.
سلامت : هويت از کي در وجود ما نقش مي‌بندد؟
انسان در حدود سه سالگي تقريبا هويت خودش را پيدا مي‌کند، به طوري که در ذهن يک تصوير ذهني از خودمان پيدا مي‌کنيم. اين هويت سه جزء دارد.
سلامت : چه اجزايي؟
جزء اول هويت ما هويت جسمي است، يعني تصوير خاصي از جسم و بدن در ذهن، دومين جزء هويت ما شامل هويت جنسي است که در ذهنمان تشخيص مي‌دهيم. به طور مثال اينکه دختر هستيم يا پسر؟ و سومين جزو هويت شخصيتي يا رواني است.
سلامت : منظورتان از هويت شخصيتي و رواني چيست؟
يعني اينکه ما از نظر شخصيتي چه انساني هستيم يا خودمان چه طور خودمان را ارزيابي مي‌کنيم. حال ممکن است فردي در هر کدام از اجزاي سه گانه دچار مشکل شود که در نتيجه بيماري‌هاي متعاقب را پيش مي‌آورد.
سلامت : فردي که در هويت جسمي دچار مشکل شود، چه مشکلاتي خواهد داشت؟
چنين فردي، جسم خود را درست ارزيابي نمي‌کند. به طور مثال فرد ياد شده خودش را چاق‌تر يا لاغرتر از آن چيزي که هست تصور مي‌کند يا تصوير و چهره خود را نازيبا تصور مي‌کند.
سلامت : در هويت جنسي چه مشکلاتي پيش مي‌آيد؟
فردي که دچار اين اختلالات است در مورد زن بودن يا مرد بودن خودش دچار مشکل مي‌شود و درباره آن دچار ابهام مي‌شود.
سلامت : و هويت رواني!
هويت رواني بيشتر به اعتماد به نفس ما بازمي‌گردد و اينکه توانايي خود را چه طور ارزيابي مي‌کنيم. به طور مثال ما برآورد مي‌کنيم که در چه نقاطي داراي ضعف هستيم و در چه نقاطي از قوت بيشتري برخوردار هستيم. در واقع ذهن ما دست به واقعيت سنجي مي‌زند. البته اينها به مراحل رشد ما نيز بازمي‌گردد. اينکه ما چه قدر اعتماد به نفس و تصوير ذهني از خودمان به طور صحيح در ذهنمان ايجاد کنيم.
سلامت : به نکته جالبي اشاره کرديد. اکنون اين سوال برايم پيش آمد که تصويرسازي ذهني چه طور در فرد ايجاد مي‌شود؟
ببينيد، در مسيري که اين تصوير ذهني شکل مي‌گيرد با پديده ديگري به نام همانندسازي روبه‌رو هستيم. کودک سه ساله‌اي را تصور مي‌کنيد که از همان زمان کودکي دست به همانندسازي مي‌زند و شخصيت خود را شکل مي‌دهد. اين کودک در نخستين گام با پدر و مادر خودش همانندسازي مي‌کند. به‌طور مثال پسربچه‌اي را تصور کنيد که لباس پدرش را مي‌پوشد يا دختر بچه‌اي که لباس مادرش را مي‌پوشد. در واقع اينها مراحل رشد کودک هستند. البته اين همانندسازي در هر دو جنس مذکرو مونث با درجات مختلف وجود دارد.
سلامت : بعد از دوران کودکي چه اتفاقي براي ما مي‌افتد؟
کودک کم‌کم بزرگ مي‌شود و تحت تاثير گروه همسالان قرار مي‌گيرد، سپس وارد مدرسه مي‌شود و تحت تاثير معلم قرار مي‌گيرد. ممکن است عاشق معلم‌اش شود و حتي تکيه کلام‌ها و حرکات معلم خود را تکرار کند. به طور مثال بچه‌هايي را مشاهده مي‌کنيم که خانم معلم يا آقا معلم مي‌شوند و در واقع همانندسازي مثبت مي‌کنند. به تدريج وارد دوران بلوغ مي‌شويم و همانندسازي ما کامل‌تر مي‌شود و از الگوي رفتاري ثابتي پيروي مي‌کنيم. فراموش نکنيد همانندسازي‌ها مثبت يا منفي هستند.
نقل قول
