يك روز از زندگي آيت الله بهجت(ره)

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

برداشت نهم

بعداز صبحانه و قبل از نهاريك ربع تا نيم ساعت نشسته استراحت مي‌كرد.
نشسته استراحت مي‌كردتا خواب بر او چيره نشود.
عصرها هم اصول فقه تدريس مي‌كرد.


برداشت دهم

نمازمغرب و عشا و تعقيبات را در مسجد اقامه مي‌كرد.
به منزل كه مي‌آمد باز هم يك ساعت و نيم عبادت مي‌كرد.
سپس مشغول مطالعه مي‌شد.


برداشت يازدهم

پس از صرف شام، نيم ساعت مشغول تلاوت قرآن و حديث كساء و... بود.
با وضو يا تيمم مي‌خوابيد.
كم پيش مي‌آمد بيشتر از 4ساعت در شبانه روز بخوابد.

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

شاگردان و اطرافيان از سبک زندگي آيت ا... بهجت مي‌گويند:
صميمي، بخشنده و گشاده رو

آدم هايي هستند که گنجاندن ويژگي‌هايشان در چارچوب تنگ و محدود کلمات،
ظلمي است به شخصيت بزرگ شان. اما چاره چيست؟

بايد سخن گفت و در حد وسع و توان، آن‌ها را با همين کلمات محدود و ناتوان توصيف کرد.
شاگردان، اطرافيان و همه آنان که آيت ا... بهجت را از نزديک مي‌شناختند
درباره ايشان سخن بسيار گفته‌اند.

هيچ گاه نخواست صاحب رساله باشد و با همه درخواست‌هاي‌ مصرانه باز هم زير بار نمي‌رفت.
در پاسخ به درخواست کننده‌ها مي‌فرمود:
«صبر کنيد همه رساله خود را نشر دهند، بعدها اگر کسي ماند و از ديگران تقليد نکرد
و فقط خواست از ما تقليد کند، آن وقت فتاوي را منتشر کنيد.»

دست آخر هم که رضا دادند به انتشار رساله،
خواستند نامي از ايشان بر آن نباشد.

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

همه عمر را در همان خانه ساده و قديمي خود در قم گذراند.
حتي بعد از مرجعيت هم آن جا را ترک نکرد و از آن جا که خانه براي ملاقات‌ها و پذيرايي مناسب نبود،
در اعياد و سوگواري‌ها در مسجد فاطميه از ملاقات کنندگان پذيرايي مي‌کرد.

آيت ا... مسعودي مي‌گويد:
«بارها آمدند براي ايشان خانه بخرند ولي قبول نکردند.
من خودم چند مرتبه به ايشان گفتم: آقا! اين منزل خراب است، از نظر شرعي هم معلوم نيست
آدم بتواند اينجا زندگي کند، اصلا توجهي نکردند!»2

بسيار سخي و بخشنده بود.
زميني در شمال از ارث پدري داشت که هر ساله از آن برنج برداشت مي‌شد.
بخشي که براي مصرف خانه مي‌آوردند را چند قسمت مي‌کرد
و به همسايگان و دوستان هم مي‌بخشيد.

وقتي به ايشان گفتند که دارند زمين‌هاي‌ شما را در فومن از آن خود مي‌کنند
و کاري کنيد تا زمين‌ها از دست تان نرود،
فرمودند: «چه ارزشي دارد. بگذار بگيرند!»3

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

با همه بزرگي اش، صفتي داشت که کلمه تواضع براي وصفش کم است.

حاج آقاي قدس مي‌گويد:
«روزي با مهمان خودم، مرحوم حجت الاسلام حاج شيخ نصرا... لاهوتي به خدمت آقا رفتيم.
آقاي لاهوتي گفتند:
آقا! من به مشهد مشرف شده بودم، کسي از شما انتقاد مي‌کرد و من عصباني شدم.
آقا فرمودند: در روايات آمده است عالمي را که رو به دنيا آورد متهم سازيد.
من خيلي ناراحت شدم که خدايا! اگر زندگي اين آقا رو به دنيا آوردن است،
پس تکليف ما چيست؟»4

در نمازش اهل گريه فراوان بود، اما در گفت وگوها و برخوردهايش،
خنده برلب و بشاش و گشاده رو بود، آن چنان که مومن بايد باشد.
حتي مي‌گويند اهل طنازي و شوخي‌هاي‌ ظريف هم بود.

ديدارش به روح و روان مومن بهجت و شادي مي‌بخشيد.

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

ارزش وقت را مي‌دانست
و حتي حاضر نبود 5يا6 دقيقه اش را به کاري بگذراند که بي فايده است.
از غذايش، از نمازهاي يوميه و نماز شب هايش، از گريه‌هاي‌ شبانه و ذکرهايش بسيار مي‌گويند.
خيلي از کساني که از ايشان دستورالعمل خواسته‌اند و راه سير و سلوک و تقوا
و پاک دامني طلب کرده‌اند، با اين سوال مواجه شدند که آيا به چيزهايي که تاکنون ياد گرفته‌اي‌
و مي‌داني عمل کرده‌اي‌ که الان به فکر سير و سلوک عرفان افتاده اي!

اهل کرامت بود.
به معناي حقيقي کلمه اهل کرامت بود. سخن در ارزش يا انکار کرامات نيست.
سخن در چيستي و فايده کرامت است. چه کرامتي از اين بالاتر که آدمي راه رفتن
و نفس کشيدن و زيستن اش و تمامي اعمال بزرگ و کوچکش،
همه را به خداوند متعال دعوت کند.

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

فرزند بزرگ آيت‌ا... سيد جمال گلپايگاني قدس‌سره مي‌گويد:
از آقاي قوچاني دربارۀ آقاي بهجت پرسيدم. ايشان به اين مضمون فرمود:
مي‌داني ايشان چرا پله‌هاي عروج را پله‌پله نمي‌رفت، بلکه پرواز مي‌کرد؟
به‌خاطر اينکه قبل از بلوغش سالک بود.

در اثر عبادت، حقيقت معصيت را مي‌ديد و مرتکب نمي‌شد
و بعد از بلوغش هم معصيت را مرتکب نشد. علت سرعت سير معنوي و حرکت پروازگونه‌اش
که از هم‌رديف‌ها و هم‌کلاسي‌هايش سبقت گرفت، اين بود.5


معمولاً در درس با تک ‌تک افراد ارتباط داشت و احوالشان را مي‌پرسيد.
حتي از اقوامشان سؤال مي‌کرد؛ مثلاً مادر يکي از شاگردان ايشان بيمار شده بود؛
آقا سال‌ها از او احوال مادرش را مي‌‌پرسيد.

حتي در اين اواخر هم که مي‌آمد با ماشينش ايشان را برساند،
آقا در ضمن سلام و احوال‌پرسي، مي‌گفت: «والده حالشان چطور است؟».

به‌جز اين ارتباط‌‌هاي‌ عادي با شاگردانش، ارتباط‌هاي غير معمول هم داشت؛
مثلاً اگر يکي از آنها از چيزي ناراحت بود يا مشکلي برايش پيش آمده بود
يا سؤالي در ذهنش داشت، معمولاً ناگفته پرسش او را جواب مي‌داد
يا راه‌حل مشکل را بيان مي‌کرد؛ البته غالباً غير مستقيم
مي‌گفت؛ در ضمن داستان يا مَثَل.6

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

ادعيه و اذکار ايشان در قنوت نماز مختلف بود.
مطابق برخي موارد متفاوت مي‌شد؛ مثلاً گاهي خشکسالي بود،
قنوتش را تغيير مي‌داد.

يادم هست يک‌بار به ايشان گفتند که اهالي شمال خيلي به آب نياز دارند؛
اصلاً بارندگي نشده است. اگر اين هفته باران نبارد محصول امسال مي‌سوزد.
ايشان در قنوت نمازش در اين‌باره دعا مي‌کرد؛ طلب رحمت مي‌کرد.

در سال‌هاي گذشته دعاي «لااله‌الاّ‌ا... الحليم الکريم» را مرتب در نماز مي‌خواند،
ولي در اين اواخر قنوت‌هايش عوض شده بود.7

سفارش مي‌کرد که در عزاداري‌ها ادب رعايت شود.
برخي اشعار را نمي‌پسنديد و از شنيدن برخي اشعار خشنود مي‌شد.
خوشش نمي‌آمد که هر تعبيري در اين مجالس بيان شود.
در مجالس عزا بيشتر در پي اين بود که ذکري از اهل‌بيت به ميان آيد و حالت حزني ايجاد شود.
يکي از مواردي که در مجالس عزا مورد عنايت آقا بود و بر آن اصرار داشت،
اين بود که آخر مجلس به ذکر مصائب سيدالشهدا ختم شود؛
هرچند مجلس امام ديگري باشد.

ايشان تأکيد مي‌کرد امام حسين عليه‌السلام اين‌قدر بزرگ است
که همه‌امامان و پيامبران به ايشان متوسل مي‌شدند.
ديگران را نبايد با ايشان مقايسه کرد.8

اصرار داشت که نه‌تنها در حرم‌هاي ائمه، بلکه در حرم فاطمه معصومه(س)
هم نبايد صدا را بلند کرد.
مي‌فرمود: بسپريد که در حرم فرياد نزنند. صدا بلند نکنند.
ملائکه در حال طواف هستند و از صداي بلند اذيت مي‌شوند.
مقصودشان همين فريادهايي بود که برخي بلند مي‌کردند؛
مثلاً همين که برخي فرياد مي‌کشند:
«صلوات بلند ختم کن».
مي‌خواستند هر کسي در حال خودش باشد.9

1-بهجة القلوب، ويژه اربعين رحلت، دفتر معظم له، ص 18 – 17
2-بهجة القلوب، ويژه اربعين رحلت عارف واصل، ص 13
3-همان، ص 68و 83 به نقل از آيت ا... مصباح
4-بهجت عارفان در حديث ديگران، رضا باقي زاده، ص 161
5.6.7.8.9-مرکز تنظيم و نشر آثار آيت ا... بهجت. علي بهجت

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

در محضر آيت ا.../ اسرار نماز

«ما عظمتي نداريم، همين اندازه عظمت داريم که مي‌ايستيم؛
بعد همين را در رکوع، نصفه مي‌کنيم؛ و بعد به سجده و خاک بر مي‌گرديم.

قيام بنده در نماز، اظهار عبوديّت و سکون است، و اين که هيچ حرکتي از خود ندارد؛
و سجود غايت خضوع است.

شايد حکمت تکرار نماز – علاوه بر تثبيت – سِير باشد؛
به اين نحو که هر نمازي از نماز قبلي بهتر،
و نماز قبلي زمينه ساز نماز بعدي باشد.»1

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

در خانه اگر کس است...

«آيا براي اين بي سر و ساماني خود (ارتکاب گناه و نافرماني از دستورات حضرت حق)
برنامه و وقتي و سرآمدي مشخص کرده‌ايم؟

آيا تصميم گرفته‌ايم که روزي ديگر گناه نکنيم، يا مي‌خواهيم همين وضع را ادامه بدهيم؟

اگر بنا داريم اين وضع بد را ادامه ندهيم، بنشينيم براي آن وقتي تعيين کنيم.
يک ماه، شش ماه، يک سال، چند سال.
خلاصه اگر بنا داريم تا زنده هستيم بدين منوال باشيم خطرناک است،
حداقل حدي براي گناه خود معين کنيم.
يک چيزي به شما مي‌گويم که هر جا برويد اين است
و جز اين نيست: برويد گناه نکنيد.»2

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

بالاترين ذکر

«ترک صلوات و دعا کردن به دعاهاي شخصي، مانند رها کردن سرچشمه
و به دنبال جوي آب و يا حوض گشتن است؛

زيرا وقتي براي وسعت مقام و درجه واسطه فيض دعا مي‌شود،
دعاهاي شخصي هم در آن گنجانده شده است.

براي برآورده شدن حوائج، با عقيده کامل زياد صلوات بفرستيد.
خدا مي‌داند يک صلواتي را که انسان بفرستد و به ميتي هديه کند
چه معنويتي، چه صورتي، چه واقعيتي
براي همين يک صلوات است».3