نگاهی به جایگاه زن در قومیت های مختلف و بررسی آن از دیدگاه اسلام

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

پاسخ به برخی از شبهات :

ب ) زن و مرد, داراى حقوق برابر یا همانند

وی در خصوص برابری یا تشابه حقوق زن مرد و در پاسخ به این پرسش که چرا در همه موارد میان حقوق مردان و زنان همانندی دیده نمی شود و در برخی از موارد تفاوت هایی ملموس وجود دارد به طور گسترده و در ضمن چند محور زیر بحث را پى گرفته و در پرتو آیات قرآن بررسى کرده است:

1. جایگاه زن در آفرینش
2. تفاوت هاى طبیعى در آفرینش زن و مرد.
3. فلسفه ناهمانندى حقوق و وظایف زن و مرد.

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

الف1: جایگاه زن در آفرینش

به نظر استاد مطهرى، قرآن با تفسیر آفرینش, زیربناى مقررات امور اجتماعى از قبیل مالکیّت، حکومت، حقوق خانوادگى و… را بیان داشته است.

قرآن کریم برخلاف دیگر منابعى که امروز به عنوان کتب آسمانى معرفى شده اند،سرشت و خلقت نخستین زن را احترام آمیز مى داند و سرشت زن و مرد را دوگانه ندانسته است.

قرآن با کمال صراحت در آیات متعدّدى مى فرماید که زنان را از جنس مردان و از سرشتى نظیر سرشت مردان آفریده ایم: آنجا که می فرماید:

(یاایها الناسُ اتّقُوا ربّکم الّذى خلقکم من نفس واحدة وخلق منها زوجها وبثّ منهما رجالاً کثیراً ونساءً…) نساء / 1

اى مردم, از پروردگارتان پروا کنید, آن که شما را از یک نفس (جنس) آفرید و از آن (نَفس واحد) همسر او را و از آن دو مردان و زنان بسیار پدید آورد.

یعنى آفرینش انسان چه مرد و چه زن از یک جنس و به یک گونه بوده است. خداوند زن (حوّا) را از همان جنس (گل) آدم آفریده است. جنس آدم و حوّا یکى است و آفرینش آن دو از خاک است. در آیات دیگر نیز به صراحت اشاره شده که زن و مرد در آفرینش یکسانند و هیچ یک بر دیگرى امتیازى ندارند.

این درحالى است که تورات موجود, زن را از ماده اى حقیرتر از سرشت مرد, معرفى کرده است و معتقد است که وجود زن, طفیلى وجود مرد است و از دنده چپ مرد آفریده شده است.

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

زن و مرد, داراى سرشتى يگانه

قرآن براى تمام انسان ها, چه زن و چه مرد, شخصيّت و فطرت مشتركى را قائل است و خميرمايه اوليّه آنها را در آفرينش يكسان مى داند.

(فأقم وجهك للذين حنيفاً فطرت الله الّتى فطر النّاس عليها…) روم / 30

به يكتاپرستى روى به دين آور. سرشتى است كه خدا همه مردم را بدان سرشت آفريده است.

ولى با كمال تأسّف آنچه در ديگر كتب آسمانى به عنوان وحى آسمانى باقى مانده ـ كه از ديدگاه ما تحريف شده و خلط يافته است ـ زن را مايه گمراهى و گناه معرفى كرده است،استاد مطهرى در نقد اين نگرش بدبينانه و تحقيرآميز مى نويسد:

يكى ديگر از نظريات تحقيرآميزى كه در گذشته وجود داشته است و در ادبيات جهان آثار نامطلوبى بجا گذاشته است اين است كه زن عنصر گناه است، از وجود زن شرّ و وسوسه برمى خيزد، زن شيطان كوچك است.

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

قرآن داستان آدم و حوّا را در موارد گوناگون بيان كرده، امّا هرگز سخن از شيطان بودن زن يا وسيله گناه بودن او به ميان نياورده است, بلكه معتقد است هريك از مرد و زن اگر گناهى مرتكب شوند, خود مسوٌول كردار خودشان شناخته شده اند.

(قرآن آنجا كه پاى وسوسه شيطانى را به ميان مى كشد, ضميرها را به شكل (تثنيه) مى آورد, مى گويد: (فوسوس لهما الشيطان), شيطان آن دو را وسوسه كرد. (فدلاّهما بغُرور), شيطان آن دو را به فريب راهنمايى كرد, (وقاسمهما انّى لكما من الناصحين), يعنى شيطان در برابر هر دو سوگند ياد كرد كه جز خيرآنها را نمى خواهد.)