فلسفه حج
یكى دیگر از عبادتهاى بزرگ اسلامى «حج» است. حج یك عبادت دسته جمعى است كه هر سال در روزهاى معینى در سرزمینى تاریخى و باشكوه انجام مىگیرد. ین نوع عبادت علاوه بر این كه پیوند استوارى میان بنده و خدا به وجود مىآورد، مىتواند از جهات گوناگونى مبدأ اثرات سودمند و ارزندهاى در اجتماع اسلامى باشد؛ زیرا:
اولا: یك چنین عبادت دسته جمعى كه با تجرد كامل و وارستگى مطلق، تنها با پوشیدن دو قطعه پارچه ساده آغاز مىگردد، نشانه مساوات بندگان الهى در پیشگاه اوست و این یكى از آمال بزرگ انسانى است كه روزى انسانهاى جهان عوامل برتریهاى موهوم را مانند نژاد، رنگ و ثروت را كنار گذارده، همگى خود را در برابر خدا مساوى و برابر بدانند. عمل حج از عبادتهایى است كه به این هدف تحقق مىبخشد و موجب مىشود كه افراد با ایمان امتیازات اجتماعى را وسیله برترى خود ندانند.
ثانیا: چنین اجتماع عظیمى كه اعضاى آن را نمایندگان واقعى ملتهاى مسلمان جهان تشكیل مىدهد، كنگره بزرگ سالانه مسلمانان دنیا محسوب مىگردد كه در هر سال در این سرزمین مقدس برگزار مىشود.
آیین اسلام یك مشت قوانین اخلاقى و سنن تربیتى كه هدفى جز اصلاح روح و روان مردم نداشته باشد نیست تا خود را از تاسیس كنگره سالانه و اجتماعات هفتگى و روزانه كه مخصوص احزاب سیاسى و اجتماعات متحرك وزنده است دور بگیرد، بلكه یك آیین جهانى و جامعى است كه به همه شؤون زندگى بشر - اعم از اخلاقى، اجتماعى، سیاسى، اقتصادى و نظامى - نظر دارد.
از این نظر آورنده اسلام با وضع قوانین سیاسى و دعوت به تشكیل كنگره سالانه در سرزمین مكه، بقا و ابدیت و مصونیت آیین خود را تضمین نموده است و طبعا این كنگره اثراتى بالاتر از اثرات كنگرههاى سالانه احزاب سیاسى و زنده جهان در بر خواهد داشت.
منتها، سران سیاسى، در این اعصار به اهمیت چنین موضوعاتى توجه پیدا كردهاند در حالى كه اسلام از چهارده قرن پیش طرح آن را ریخته و اثرات مطلوبى از آن گرفته است. متفكران اسلام كه طبعا در اجتماع مزبور شركت خواهند داشت، مىتوانند آخرین تحولات اوضاع جهان اسلام را مورد بررسى قرار دهند و پس از گرد آورى اطلاعات دقیق و تبادل نظر، در بهبود وضع مسلمانان بكوشند و سرزمین اسلام را از عوامل ضد آزادى و استقلال پاك سازند و به پیشرفت همه جانبه مسلمانان جهان كمك كنند.
چه اجتماعى سودمندتر از این كه مىتواند بزرگترین حلقه اتصال میان مسلمانان جهان باشد و سران اسلام را از اوضاع یكدیگر آگاه سازد.
این كنگره مىتواند به وضع اقتصادى و فرهنگى مسلمانان كمكهاى شایانى بنماید؛ زیرا متفكران و صاحبنظران - پس از اداى فریضه حج - مىتوانند در محیطى آرام و پر از فضا و معنویت به تبادل افكار بپردازند و در زمینه فرهنگ و اقتصاد اسلام طرحهایى بریزند.
كنگره سالانه حج همواره الهامبخش بسیارى از جنبشهاى آزادى خواهى و نهضتهاى عظیم براى گسستن زنجیرههاى ظلم و ستم و تعدى بوده است و این نكته با مراجعه به تاریخ اسلامى و انقلابهاى فرزندان اسلام روشن مىشود؛ زیرا نطفه بسیارى از نهضتهاى اسلامى كه براى برانداختن حكومتهاى جور و ستم صورت مىگرفت در ایام حج بسته مىشد و این سرزمین الهامبخش چنین آزادیهایى بود.
منبع: http://www.ahkam.mihanblog.com/post/archive/1388/11
نویسنده: محمد حسین زاده