چرا باید «اعوذ بالله من الشیطان رجیم» را قبل از «بسم الله الرحمن الرحیم» گفت؟
در کدام سوره ی قرآن آمده است که اعوذ بالله من الشیطان رجیم را باید قبل بسم الله الرحمان الرحیم گفت؟ »یکی از آداب تلاوت قرآن که در قرآن و روایات آمده است گفتن" اعوذ بالله من الشیطان رجیم" قبل از تلاوت قرآن است حتی باید آنرا قبل از "بسم الله الرحمن الرحیم " گفتبه این دلیل که "بسم الله الرحمن الرحیم "جزء قرآن است. البته اين پناه بردن نبايد محدود به لفظ و سخن باشد بلكه بايد در اعماق روح و جان نفوذ كند و در تمام مدت تلاوت این حالت حفظ شود.
»
در اسلام همه چيز نياز به برنامه دارد مخصوصا بهرهگيرى از كتاب بزرگى همچون قرآن، به همين دليل در خود قرآن براى تلاوت و بهرهگيرى از اين آيات آداب و شرائطى بيان شده است که عبارت است از:
1- تماس گرفتن با خطوط قرآن بايد توام با طهارت و وضو باشد. قرآن مىفرمايد: قرآن را جز پاكان لمس نمىكنند." [1]
اين تعبير ممكن است هم اشاره به پاكيزگى ظاهرى باشد، و هم اشاره به اين كه درك مفاهيم و محتواى اين آيات تنها براى كسانى ميسر است كه از رذائل اخلاقى پاك اند، یعنی انسان باید از صفات زشتى كه بر ديده حقيقت بين او پرده مىافكند، دور باشد تا از مشاهده جمال حق و حقایق قرآن محروم نگردد.
2-- قرآن را بايد به صورت" ترتيل" تلاوت كرد، يعنى شمرده، و توام با تفكر.[2]
3- به هنگام آغاز تلاوت قرآن بايد از شيطان رجيم و رانده شده درگاه حق، به خدا پناه برد، چنان كه در آيات فوق خوانديم"هنگامى كه قرآن مىخوانى، از شرّ شيطان مطرود، به خدا پناه بر! [3]
در روايتى از امام صادق (ع) مىخوانيم كه در پاسخ اين سؤال كه چگونه اين دستور را عمل كنيم؟ و چه بگوئيم؟ فرمود بگو:"استعيذ بالسميع العليم من الشيطان الرجيم"
و در روايت ديگرى مىخوانيم كه امام به هنگام تلاوت سوره حمد فرمود: "اعوذ باللَّه السميع العليم من الشيطان الرجيم، و اعوذ باللَّه ان يحضرون" یعنی:" به خداوند شنوا و دانا از شيطان رجيم پناه مىبرم، و هم به او پناه مىبرم از اينكه نزد من حضور يابند"!
اما اینکه در هنگام تلاوت قرآن، گفتن "اعوذ بالله من الشیطان رجیم" باید قبل از "بسم الله الرحمن الرحیم "باشد به این دلیل است که "بسم الله الرحمن الرحیم "جزء قرآن است از این رو باید قبل از ورود به متن قرآن باشد.
همچنین در روایتی آمده است که اولین چیزی که جبرئیل در باره قرآن به پیامبر اکرم (ص) گفت این بود: ای محمد بگو: "أَسْتَعِيذُ بِالسَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ" سپس گفت بگو: " بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ".[4]
البته اين پناه بردن نبايد محدود به لفظ و سخن باشد بلكه بايد در اعماق روح و جان نفوذ كند به گونهاى كه انسان هنگام تلاوت قرآن از خوهاى شيطانى جدا گردد، و به صفات الهى نزديك شود، تا موانع فهم كلام حق از محيط فكر او برخيزد و جمال دلاراى حقيقت را بدرستى ببيند.[5]
بنا بر اين پناه بردن به خدا از شيطان هم در آغاز تلاوت قرآن لازم است و هم در تمام مدت تلاوت هر چند به زبان نباشد.
[1] - لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ:"
[2] - مزمل ،4 وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا
[3]-نحل،98، فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ
[4]- مستدركالوسائل ج : 4 ص : 265- 4، الشَّيْخُ أَبُو الْفُتُوحِ الرَّازِيُّ فِي تَفْسِيرِهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍقَالَ أَوَّلُ آيَةٍ نَزَلَتْ أَوْ أَوَّلُ مَا قَالَهُ جَبْرَئِيلُ لِرَسُولِ اللَّهِ ص فِي أَمْرِ الْقُرْآنِ أَنْ قَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ قُلْ أَسْتَعِيذُ بِالسَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ثُمَّ قَالَ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ
[5]- تفسير نمونه، ج11، ص:401 و402
نقل قول
