خاطراتی از عملیات فتح المبین

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

اول فروردین ماه 1361 در حالی كه رزمندگان اسلام برای حمله آماده‌اند و بی ‌صبرانه منتظر شنیدن رمز عملیات هستند، اما از اعلام شروع حمله خبری نمی ‌شود. سلحشوران اسلام هم چنان منتظر می ‌مانند تا قرارگاه فرماندهی آغاز حمله را اعلام كند. روز دوّم فروردین ماه، مقر فرماندهی سپاه و ارتش آماده صدور دستور عملیات می‌ شود. استخاره برادر محسن رضایی، به قرآن كریم آیة 17 سوره مباركه فتح را در مقابل دیدگان فرماندهان جنگ می‌گذارد و بدین ترتیب عملیات، فتح‌المبین نام گذاری می ‌شود. زمانی كه عقربه ساعت روی 30 دقیقه بامداد قرار می‌ گیرد، پیام رمز شروع عملیات توسط فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی(سردار محسن رضایی) و فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران(سپهبد شهید صیاد شیرازی) صادر می ‌شود.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

عملیات فتح ‌المبین- مرحله اول

بسم ‌الله ‌الرّحمن‌ الرّحیم‌؛ بسم‌الله القاصم الجبارین. یا زهرا(س)، یا زهرا(س)، یا زهرا (س). سرانجام با این پیام مبارك، عملیات فتح ‌المبین در تاریخ 2/1/61 در ساعت 30 دقیقه بامداد در غرب دزفول و شوش(بدون آتش تهیه) آغاز می‌ شود. اهداف این عملیات انهدام دشمن، آزادسازی ارتفاعات و مناطق جنوب كشور می ‌باشد. رزمندگان سپاه، بسیج و ارتش جمهوری اسلامی ایران با شنیدن رمز عملیات، از كمین‌ گاه‌ های خود خارج شده و راه رسیدن به دشمن را در پیش می‌ گیرند.
برای این مهم چهار محور فجر، قدس، نصر و فتح در نظر گرفته می ‌شود. در همان ابتدای عملیات، دو گردان از سپاه و دو گردان از ارتش بدون درگیری با دشمن، از خطوط مقدم نیروهای عراق گذشته و اقدام به دور زدن توپخانه‌ آن ها می‌ كنند. رزمندگان اسلام چنان هوشیارانه و با احتیاط كامل از روی سنگرهای دشمن عبور می ‌كنند كه حتی دشمن متوجه آن ها نمی‌ شود. بدین ترتیب رزمندگان خود را به نزدیك توپخانه عراق می‌ رسانند. دشمن مشكوك می‌ شود و در محور شمالی شروع به گلوله‌ باران و شلیك منور می‌ كند. 5/1 ساعت پس از آغاز حمله، فرماندهان توپخانه دشمن خبر می ‌دهند كه مورد حمله قرار گرفته‌اند و توپخانه آنان در حال سقوط است، ولی از فرماندهی جواب داده می‌ شود هیچ علامتی كه نشان از عملیات باشد، مشاهده نمی ‌شود.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

بار دیگر مسئول توپخانه با التماس از فرماندهان رده بالا می‌ خواهد كه نیروی كمكی به محل اعزام دارند، ولی مجدداً مسئولین رده بالا این ادعا را به تمسخر گرفته و آن را ناشی از مصرف بیش از حد مشروبات الكلی می ‌دانند. در خاتمه به توپخانه گفته می‌ شود در جلوی شما چند گردان زرهی مستقرند و آن ها هیچ گزارشی مبنی بر حمله‌ ایرانی ‌ها نداده‌اند، شما چطور ادعا می ‌كنید كه مورد حمله واقع شده‌اید؟ در ساعت یك و پنجاه دقیقه، اولین خاكریزهای دشمن سقوط می ‌كند. هم چنین خمپاره ‌اندازهای دشمن واقع در ارتفاعات كوت‌ كابون محاصره شده و به تصرف در می آید. در ساعت 09/2 دقیقه به تمامی یگان‌ ها در حالی كه آتش تهیه وجود ندارد و دشمن نیز هم چنان در بی ‌خبری است، دستور سرعت عمل داده می ‌شود. ده دقیقه بعد از دستور قرارگاه فرماندهی ایران، دشمن متوجه حمله سرتاسری ایران شده و به تمامی نیروهای خود دستور آماده‌ باش می ‌دهد.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

در جبهه شمالی(قدس) با هجوم برق ‌آسای رزمندگان اسلام، مواضع دشمن سقوط می‌ كند و تانك های آن ها از مهلكه می ‌گریزند و فرصت مناسبی پیش می ‌آید تا تحكیم موضاع موقتی انجام گیرد.
در جبهه جنوبی(فتح) نیز با حمله سریع نیروها، ارتباط یگان ‌های دشمن در منطقه قطع می ‌شود و آن ها با سردرگمی به هر سو پراكنده می‌ شوند تا از آتش رزمندگان اسلام در امان بمانند. در جبهه میانی(فجر) رزمندگان اسلام(سه‌ راه) شلیبیه را محاصره می ‌كنند و پس از نبردی سنگین، مواضع دشمن سقوط كرده و فرصت نفوذ به عمق مواضع دشمن فراهم می ‌آید. در جبهه شمال شرقی منطقه عملیاتی(نصر) عملیات با موفقیت صورت می ‌گیرد و فرماندهان بعثی بدون مقاومت جدی از مهلكه فرار می‌ كنند. بدین ترتیب نیروهای عراقی از هر سو مورد هجوم قرار می ‌گیرند و مواضع آن ها یكی پس از دیگری سقوط می‌ كند. عراقی ‌ها برای چندمین بار با توپخانه‌های خود تماس می ‌گیرند تقاضای اجرای آتش می ‌كنند، اما از آتش توپخانه خبری نمی‌ شود. صدای تكبیر رزمندگان اسلام چنان رعبی در دل عراقی ‌ها می ‌افكند كه گروه گروه تسلیم می‌ شوند. آرپی‌ جی‌ زن‌ ها و شكارچیان تانك با اقدامات متهورانه خود، حماسه‌ای فراموش نشدنی خلق می ‌كنند.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

آرپی‌ جی ‌زن ‌ها خود را در مقابل گلوله مستقیم تانك قرار می ‌دهند و شكار آن ها، منطقه را به آتش می‌كشند. شلیك بی‌ امان شكارچیان تانك چنان است كه امان از دشمن گرفته می ‌شود. تیپ یك لشكر 10 زرهی عراق كه عامل اصلی جنایت هویزه بود و با انجام پاتك‌ های متعدد، تعداد زیادی از رزمندگان شجاع اسلام را به شهادت رسانده بود، هدف سنگین ‌ترین حملات بی‌امان رزمندگان قرار می‌ گیرد. این حمله چنان است كه مقر تیپ مزبور به جهنمی از آتش مبدل می ‌شود. به دستور صدام باقی مانده این تیپ راه گریز را در پیش می‌ گیرند و تعداد زیادی هم به اسارت در می‌آیند. نزدیكی صیح، با روشن شدن هوا عراقی ‌ها چشم امید به حمایت نیروی هوایی می‌ دوزند. رزمندگان اسلاك دست ‌بردار نبوده و هم چنان به دشمن ضربات سنگینی وارد می ‌كنند و در حالی كه جنگنده‌ های عراق با بمباران وسیع تلاش می‌ كنند ظفرمندان اسلام را وادار به عقب‌ نشینی كنند، نیروهای عمل ‌كننده در محور شمالی و جبهه قدس، در ساعت 5/8 بامداد پادگان عین خوش و مناطق اطراف را كاملاً به تصرف خود در می‌آورند و پس از آن، دستور تحكیم و تثبیت مواضع صادر می‌ شود. محور شمالی منطقه عین خوش و امام ‌زاده عباس و جاده تداركاتی دهلران(كه در دست دشمن بود) سقوط می‌ كند. در جبهه شمال شرقی تپه‌های علی گره ‌زرد و شاوریه و توپخانه سنگین دشمن و سه راهی و ارتفاعات نادری به تصرف در می‌آید. در جبهه میانی(جنوب شرق) نیز خطوط و خاكریزهای دشمن تسخیر می‌ شود و توان رزمی دشمن تا سی درصد منهدم شده و اهداف دیگری هم محاصره می ‌شوند. در جبهه جنوب نیز خطوط مقدم دشمن تسخیر و پس از وارد كردن شرباتی به ماشین جنگی دشمن، تا دامنه ارتفاعات رقابیه فتح می ‌شود.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

در این مرحله مجموعاً 650 كیلومتر مربع از خاك میهم اسلامی آزاد و بیش از 6000 نفر اسیر و 10000 نفر كشته و زخمی می ‌شوند و چندین تیپ و گردان زرهی و مكانیزه دشمن نیز منهدم می ‌شود و توپخانه آن ها سالم به غنیمت رزمندگان اسلام در می‌آید. عملیات فتح‌المبین- مرحله دوم
پس از پیروزی خیره ‌كننده مرحله اول عملیات و قرار گرفتن نیروهای اسلام در حالت تهاجمی، فرماندهان سپاه و ارتش تصمیم می ‌گیرند مرحله دوم عملیات را با سرعت تمام آغاز كنند تا دشمن نتواند به بازسازی یگان ‌های خود بپردازد. با گرم شدن تنور عملیات و پیروزی ‌های درخشان، نیروهای داوطلب مردمی، گروه گروه برای شركت در عملیات به منطقه جنگی اعزام می ‌شوند. كثرت نیرو یكی از عوامل سرعت بخشیدن به مرحله دوم عملیات می ‌شود. مرحله دوم عملیات در كمتر از 24 ساعت، شروع می‌ شود و رزمندگان بار دیگر به مواضع دشمن متجاوز یورش می ‌برند.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

. این در حالی است كه رادیو بغداد مثل همیشه عملیات ایران را شكست خورده اعلام كرده و پس از آن تهدید می‌كند كه در صورت ادامه حمله از اسلحه‌ های گوناگون و جدید خود بهره خواهد گرفت. در تاریخ 4/1/61 در ساعت یك بامداد و با رمز مبارك«یا زهرا(س)» نیروهای اسلام هجوم ‌های ویرانگر خود را آغاز می‌ كنند و دشمن كه توان مقابله را در خود نمی بیند، تیپ ‌های جدید را از دیگر مناطق به محل درگیری اعزام می ‌كند. رزمندگان اسلام از سه محور(تنگه رقابیه، ارتفاعات میش‌ داغ و تنگه دلیجان) بر دشمن هجوم می ‌برند. در فاصله دو عملیات دشمن بخشی از نیروهای زرهی خود را از منطقه جنوب به طرف شمال اعزام می ‌كند و موفق می‌ شود امامزاده عباس و دشت عباس را تصرف كند.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

رزمندگان اسلامك حدود 8 كیلومتر در خاك دشمن پیشروی می ‌كنند، ولی از دشمن اثری نمی ‌بینند. پس از مدتی اولین میدان مین دشمن به عمق 300 متر دیده می ‌شود و بلافاصله آتش تیربار و دوشكا به شمت رزمندگان شلیك می ‌گردد. نبردی سخت در می‌ گیرد و سرانجام در نزدیكی صبح دشمن با تحمل شكستی سخت، اقدام به عقب ‌نشینی می ‌كند. در جریان مرحله دوم درگیری، لشكر یك مكانیزه عراق ضربات سختی را متحمل می ‌شود. با روشن شدن هوا، نیروی هوایی دشمن وارد عمل می‌ شود كه با پدافند قوی آتشباری ایران، تعدادی هواپیما ساقط می‌ شوند و بقیه با بمباران ‌های بی ‌هدف، آسمان منطقه را ترك كرده و از معركه می ‌گریزند. دشمن پس از عقب ‌نشینی موقت، بار دیگر در منطقه و ارتفاعات حساس رقابیه اقدام به پاتك سنگین می ‌كند و با تمام قوا تلاش می ‌كند منطقه را در كنترل بگیرد، كه با مقاومت كم ‌نظیر قوای اسلام مواجه می‌ شود. در این نبرد شدید تعدادی از تانك ‌های دشمن مورد هدف قرار گرفته و در آتش می ‌سوزند و تعداد زیادی از فریب‌ خوردگان ارتش عراق كشته می ‌شوند و تعدادی هم به اسارت رزمندگان اسلام در می ‌آیند. بدین ترتیب بار دیگر دشت عباس و رقابیه از چنگ دشمن خارج می‌ شود. آرایش دشمن به هم می ‌خورد. نیروهای عراقی به صورت سرگردان در منطقه پراكنده می‌ شوند و بناچار به جای اول فراخوانده می ‌شوند. در نتیجه، توان رزمی آنان لحظه به لحظه با تهاجم نیروهای ایران از زمین و هوا، تحلیل رفته و نیروها گروه گروه خود را تسلیم می‌ كنند. در پایان مرحله دوم عملیات 65 درصد اهداف از پیش تعیین شده حاصل می ‌شود.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

عملیات فتح‌المبین- مرحله سوم

دو روز پس از پایان مرحله دوم و با اعزام ‌های گسترده نیروهای داوطلب مردمی و هوشیاری و برنامه‌ریزی موفق فرماندهان سپاه و ارتش، سومین مرحله از عملیات فتح‌المبین در تاریخ 7/1/61(در نیمه شب) آغاز می ‌شود. دشمن در محور عملیاتی شوش بهتر از دیگر محورها عمل می ‌كند، زیرا در مقابل شوش، رادار و سایت 4 و 5 كه نقش مهمی در رهگیری و كنترل منطقه ایفا می ‌كند، وجود دارد و ارتش عراق با تمام توان سعی می ‌كند آن را نگه دارد. صدام ادعا می ‌كند كه اگر ایرانی ‌ها بتوانند سایت 4 و 5 را بگیرند، كلید بصره را به آن ها خواهد داد. برای آزادسازی این اهداف استراتژیك، محور نصر كه در شمال شرق منطقه عملیاتی عمل می‌ كرد، مأموریت می ‌یابد دشمن را دور زده و در پشت سر آن ها اقدام به عملیات كند و محور مقابل دشمن(جبهه فجر) نیز مأمور می ‌شود كه با تمام قوا دشمن را از سمت مقابل مشغول كند. اولین درگیری بین رزمندگان اسلام و محافظین سایت 5 در ساعت 20/3 آغاز می ‌شود. رزمندگان دیسگر محورها كه از تأخیر بسیار زیاد و درگیری نگران شده بودند، با رمز مبارك«یا زهرا(س)» حمله سهمگین خود را شروع می‌كنند.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

نیروهای اسلام با استفاده از توپخانه دشمن كه تصرف كرده بودند و سایر آتشبارها، جهنمی از آتش برای دشمن فراهم می‌ كنند. در ساعت چهار بامداد، سایت 5 و در ساعت شش رادار به تصرف در می‌آید و پیشروی به سوی سایت 4 ادامه می ‌یابد. با هجوم بی ‌امان، سایت 4 نیز در ساعت هفت صبح از چنگ متجاوزان عراقی آزاد می ‌شوند. در این لحظات، هر چهار محور فشار خود را افزایش می ‌دهند و نیروهای وحشت ‌زده عراقی در عملیات گازانبری نیروهای اسلام گرفتار می ‌آیند. با انهدام گسترده نیروهای زرهی دشمن، دود سیاه رنگ حاصل از سوختن ادوات زرهی و مهمات دشمن، منطقه فتح‌المبین را فرا می ‌گیرد، به طوری كه دیده بانی مشكل می ‌شود. با حضور نیروهای پیاده ایران در پس مانده‌ نیروهای سرگردان دشمن، فرار و تسلیم به اوج خود می ‌رسد. هوانیروز در این نبرد بی ‌امان با شكار تانك‌ ها و دیگر ادوات زرهی دشمن، كاری می‌ كند فراموش‌ نشدنی با آتش گرفتن تانك‌ ها و انبار مهمات، دشمن رو به هزیمت می ‌گذارد و در دشت وسیع منطقه پراكنده می ‌شود.