مفهوم قلب در قرآن
مفهوم قلب در قرآن
بسم الله الرحمن الرحیم
«قلب» در قرآن به معانى مختلفى آمده است؛ از جمله:
1- عقل و درك: انَّ فِي ذلِكَ لَذِكْرى لِمَنْ كانَ لَهُ قَلْبٌ ق، آيه 37.
2- روح و جان: ... وَ إِذْ زاغَتِ اَلْأَبْصارُ وَ بَلَغَتِ اَلْقُلُوبُ اَلْحَناجِرَ، (احزاب، آيه 10)
. 3- مركز عواطف:سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ اَلَّذِينَ كَفَرُوا اَلرُّعْبَ، (انفال، آيه 12) و وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ اَلْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ(آل عمران، آيه 159).
حال علت اين كه چرا در قرآن كريم از «دل» با واژههاى «قلب»، «فؤاد» و «صدر» ياد شده، تفاوتهاى ظريفى است كه هر يك از اين سه كلمه با يكديگر دارند.
1- قلب زمانى استفاده مىشود كه معمولاً مسأله جنبه عاطفى بيشترى داشته باشد.
2- فؤاد در معانى جوشش، افروختگى، پختگى و يا تجزيه و تحليل و ابتكار به كار مىرود.
مسلما اين موضوع پس از تجربه كافى به انسان دست مى دهد و آيه وَ جَعَلَ لَكُمُ اَلسَّمع اَلْأَبْصارَ وَ اَلْأَفْئِدَةَ و نيز آيه انَّ اَلسَّمْعَ وَ اَلْبَصَرَ وَ اَلْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً
گواه اين معنا است. بنابراين كاربرد كلمه «فوائد» براى اشاره به معنايى ظريفتر بوده است.
3- «صدر» هم، گرچه به معناى سينه است؛ ولى در آيه «يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ» به معناى «روح و فكر» آمده است؛ زيرا مركز حيات و روح نباتى يا حيوانى، در قلب است
و قلب در سينه قرار دارد، «سينه» در اصطلاح عربى، به علاقه حال و محل بر قلب و منشأ حيات نيز اطلاق مى گردد. ازاين رو، مراد از صدر، در واقع قلب است.
خلاصه اين كه چون واژه قلب و فؤاد، تفاوت ظريفى با هم دارند و واژه «صدر» هم محل قلب به شمار مى رود ازاين رو الفاظ ياد شده در قرآن به كار رفته است.
براى آگاهى بيشتر ر.ك:
ادامه دارد.....
نقل قول
