آيت الله مكارم شيرازي -خادم برگزيده قرآن

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

حضرت آيت‌الله العظمى مكارم شيرازى در سال 1345 هجرى قمرى، در شهر شيراز ديده به جهان گشود. تحصيلات ابتدايى و دبيرستانى خود را در شيراز با درجات ممتاز به پايان رسانيد.

ايشان در حدود 14 سالگى دروس دينى را در مدرسه آقا باباخان شيراز آغاز كرد. سپس در رشته فقه و اصول، مجموع دروس مقدماتى و سطح متوسط و عالى را در مدتى نزديك به چهار سال! به پايان رساند. در همين سال‌ها به طلاب حوزه علميه شيراز نيز تدريس مي‌كردند. ايشان در هيجده سالگي حاشيه‌اى بر كفاية الأصول نوشت و نقاط مبهمى از اين كتاب را روشن ساخت. در همين سن وارد حوزه علميه قم شد و قريب پنج سال از جلسات علمى و درس اساتيد بزرگ آن زمان مانند حضرت آيت‌الله العظمى بروجردى و آيات بزرگ ديگر بهره گرفت. سپس براى آشنايى با نظرات و افكار اساتيد بزرگ ديگر در سال 1369 هـ.ق به حوزه علميه نجف اشرف رفت و در آن‌جا در دروس اساتيد بزرگى هم‌چون آيات عظام: حكيم، خويى، عبدالهادى شيرازى و ... شركت جست. معظم‌له در سن 24 سالگى، اجازه اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آيات بزرگ نجف را گرفت. در ماه شعبان 1370 هـ.ق به ايران بازگشت و در شهر مقدس قم كه آن روز مشتاق رجال علمى بود مأوى گزيد.

حضرت آيت‌الله العظمى مكارم شيرازى بعد از بازگشت به ايران به تدريس سطوح عالى و سپس خارج اصول و فقه پرداخت و قريب 28 سال است كه درس خارج ايشان، مورد استقبال طلاب است. ايشان از آغاز دوران جوانى به تأليف كتاب در رشته‌هاى مختلف عقايد، معارف اسلامى، مسأله ولايت، تفسير، فقه و اصول پرداخته است و يكى از مؤلفان بزرگ جهان اسلام محسوب مى‌شود.

ايشان در انقلاب اسلامى حضور فعال داشت و به همين دليل چند بار به زندان طاغوت افتاد و به سه شهر نيز تبعيد شد و در تدوين قانون اساسى در خبرگان اول، نقش مؤثرى داشت.

انتشار نشريه علمى مركز بزرگ شيعه، كه به اشكالات مذهبى جوانان پاسخ مي‌گويد، تشكيل جلسات علمي براي مبارزه با مكاتب مادي، تشكيل جلسات درس عقايد و مذاهب، مجمع علمى نجات نسل جوان، مبارزه با التقاطي‌ها و صوفي‌گري، تأسيس مؤسسات و مراكز علمى كه مصمم‌اند به تعداد معصومين عليهم‌السلام مدرسه و مركز علمى تأسيس نمايند و تأليف حدود يك‌صد وسى جلد كتاب كه بعضى از آن‌ها بيش از 30 بار تجديد چاپ شده و بعضى به بيش از ده زبان زنده دنيا ترجمه شده را مي‌توان از فعاليت‌هاي اين مرجع بزرگ شيعه نام برد.

تفسير نمونه ايشان به چند زبان ترجمه شده و در اغلب خانه‌ها موجود است؛ اين تفسير و تفسير موضوعى پيام قرآن باب تازه‌اى در تفسير قرآن گشوده و كتب اعتقادى ايشان به هنگام هجوم مكاتب باطله، پناه‌گاهى براى طلاب و دانشجويان بود.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

رسم‌الخط قرآن
حضرت آيت‌الله مكارم شيرازي نسبت به رسم‌الخط قرآن‌هاي چاپ شده نيز، نقد و نظرات جالب توجهي دارد. ايشان درباره رسم‌الخط عثمان طه كه در ايران بسيار رايج شده است،‌ مي‌فرمايد:
قرآن عثمان طه که با سرمایه‌های فراوان عربستان سعودی چاپ و منتشر شده و در ایام حج، تبلیغ می‌شود، اشکالات فراوانی دارد. این اشکالات از رسم‌الخط است. این رسم‌الخط در زمان پیامبر اکرم صلي‌الله‌عليه‌وآله قطعاً نبوده و بعداً وارد شده است که حتی باعث گم‌راهی و اشتباه خوانندگان می‌شود. به علاوه قرآن عثمان طه غلط‌های متعددی دارد که باید اصلاح شود. وقت آن رسیده که علمای اسلام جلسه‌ای تشکیل بدهند و این اشتباهات را برطرف نمایند.
ترجمه قرآن
حضرت آيت‌‌الله مكارم شيرازي يكي از مترجمان برجسته قرآن كريم مي‌باشد كه ترجمه ايشان در صدر ترجمه‌هاي معتبر فارسي قرآن كريم قرار دارد. ايشان معتقد است:
ترجمه‌های موجود اشکالاتی دارد و کسانی باید مترجم قرآن بشوند که حداقل یک‌بار تمام قرآن را تفسیر کرده باشند و با عقاید، فقه و مسائل اسلامی کاملاً آشنا باشد و به ادبیات عرب و فارسی احاطه کامل داشته باشند.
اخیرا از سوی وهابی‌ها قرآن به زبان فارسی منتشر شده است که متاسفانه انحرافات مذهبی فراوانی در آن وجود دارد. زیرا آیات ولایت را تفسیر به خلاف نموده‌اند. وظیفه وزارت ارشاد است که از فعالیت کسانی که دانسته یا ندانسته مسلمات شیعه را در ترجمه‌های انحرافی خود زیر سؤال برده‌اند، جلوگیری نماید.
ناشران قرآن كريم به دليل هزينه‌اي كه بايد به مترجمان و حق‌الترجمه آن‌ها بپردازند ، معمولا قرآن را با هزينه بالايي به خوانندگان اين نامه الهي عرضه مي‌كنند. حضرت آيت الله مكارم شيرازي در يك اقدام پسنديده ،‌ خدمت بزرگي به جامعه نشر قرآني كشور كرده‌اند . به اين ترتيب كه ايشان ترجمه قرآن خود را وقف نموده‌اند. لذا ناشران براي چاپ ترجمه ايشان نيازي به پرداخت حق‌التأليف ندارند.
هوشياري نسبت به مسائل جهاني قرآن
كسی كه در محضر قرآن است و به آن عمل می‌كند، بی‌نياز از هر چيزی است و كسی كه به قرآن عمل نمی‌كند، فقير است، هر چند مالك همه چيز باشد. اگر كسی هم‌نشين قرآن باشد و به تحصيل، تعمق، تفكر و قرائت بپردازد، موجب هدايت او شده و از جهل و نادانی رهايی می‌يابد، زيرا قرآن چشمه‌های علم است و قلب به بركت آن حيات جديد می‌يابد. عمل به قرآن سبب گشايش مشكلات و رفع نيازهای مادی و معنوی می‌شود. اما متأسفانه امروز غيرمسلمانان در عمل كردن به قرآن بر مسلمانان پيشی گرفته‌اند و به آن عمل می‌كنند.
قرآن ساختگي: ‌ ايشان نسبت به چاپ قرآني جعلي در آمريكا نيز موضع گرفته و فرمود: به تازگي قرآني در آمريكا تهيه شده است كه نمونه آن را نديده‌ام. اين قرآن به وسيله كشيشان آمريكايي و براي زير سؤال بردن قرآن اصيل چاپ و در برخي كشورهاي اسلامي توزيع شده است.خوش‌بختانه اين كتاب آن قدر مبتذل و از نظر اعراب و محتوا داراي غلط است كه در ساختگي بودن آن ترديدي وجود ندارد. اين كتاب از كتاب مسيلم كذاب هم بدتر است. ما بايد درباره اين اقدامات هوشيار باشيم. بايد مسئولان فرهنگي داخل و خارج از كشور هوشيار باشند تا گرفتار دسيسه‌هاي دشمنان نشويم و پيش از انجام هرگونه تحرك به وسيله دشمن، جوانان و مسلمانان را نسبت به قصد و نيت آن‌ها هوشيار كنيم.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

پاسخ به شبهات مختلف در مورد قرآن كريم
حضرت آيت‌الله مكارم شيرازي هشيارانه و عالمانه، شبهاتي كه روشن‌فكرنمايان عليه قرآن كريم مطرح مي‌نمايند را پاسخ مي‌دهد. به عنوان نمونه مي‌توان به پاسخ‌هاي اخير ايشان به دكتر سروش اشاره نمود.
ايشان در مورد شبهاتي كه عليه قرآن مطرح مي‌شود مي‌فرمايد:
سال‌هاست دشمن، جسم و روح قرآن را هدف قرار داده است. مثلا شنيديم در عراق، آمريكايي‌ها قرآن را گذاشتند و تيراندازي كردند؛ اين يعني هدف قرار دادن جسم قرآن و گروهي هم مثل كساني كه در دين ما شبهه ايجاد مي‌كنند و مفاهيم قرآني را زير سؤال مي‌برند، به روح قرآن ما حمله مي‌كنند. بنابراين در چنين زماني ما بايد قرآن را تنها نگذاريم تا قرآن هم ما را تنها نگذارد. نبايد قرآن و پيامبر اسلام روز قيامت از ما شكايت كنند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

تجليل از حافظان قرآن

وقتي شخصي تصميم مي‌گيرد تا قرآن را حفظ نمايد،‌ براي اين كه اين تصميم به انجام برسد به حمايت و تقويت انگيزه به روش‌هاي گوناگون نياز دارد. استاد مكارم شيرازي يكي از حاميان استوار و انگيزه‌بخشي است كه حافظان قرآن بسياري از توصيه‌هاي ايشان بهره‌مند مي‌شوند. ايشان علاوه بر اين با پشتيباني مادي و معنوي از فعالان و بانيان امر حفظ قرآن، موجبات ترويج اين سنت حسنه در ميان امت اسلام را فراهم مي‌آورد. ايشان در اين باره مي‌گويد: الحمدلله به بركت رسانه‌هاي قرآني، كلام خدا از مهجوريت بيرون آمده و هر روز حافظان و قاريان قرآن مجيد بيش‌تر مي‌شوند. من در مجلسي در قم 110 حافظ كل قرآن كريم را ديدم كه همگي جوان و نوجوان بودند. اين سبب مي‌شود كه دشمن عقب‌نشيني كند.
ايشان در مورد هدف از حفظ قرآن مي‌فرمايد: بايد همگی به اين نكته مهم توجه داشته باشند كه حفظ و تلاوت و تفسير و مسابقات قرآنی همه مقدمه عمل به اين آيات بينات است. تا آن‌جا كه مولای ما اميرمؤمنان علی عليه‌السلام در بستر شهادت فرمود: مسلمانان! قرآن را محكم بچسبيد، نكند دورافتادگان از قرآن در عمل به آن بر شما پيشی بگيرند.
تفسير
حضرت آيت‌الله العظمي مكارم شيرازي در زمره مفسران برجسته قرآن كريم است كه تفسيرهاي ايشان متناسب با روز بوده و مورد توجه بسيار عموم مردم قرار مي‌گيرد. تفسير معروف ايشان با نام تفسير نمونه از اين قبيل است. ايشان تفسيرهاي ديگري نيز دارد؛ مانند پيام قرآن كه جوانان مخاطبان اصلی اين تفسير هستند. تفسير پيام قرآن،‌ يك تفسير موضوعی بوده كه از ويژگی‌های آن مي‌توان به موارد زير اشاره كرد: كوتاه بودن مباحث و مطالب تفسيری، اشاره، متن آيات، ترجمه آيات، شرح مفردات (واژگان موضوع موردنظر) تفسير و جمع‌بندی و توضيحات. تفاسير ديگري نيز از آرا و آثار ايشان در قالب‌هاي نوين عرضه شده كه مي‌توان به برگزيده تفسير نمونه، تفسير جوان و ... اشاره كرد.
جلسات تفسيري آيت الله مكارم از راديو قرآن ، راديو معارف و شبكه قرآن نيز قابل استفاده است.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

دفاع از حريم قرآن

عكس‌العمل‌هاي سريع و به جاي حضرت آيت‌الله مكارم شیرازی در دفاع از حريم قرآن به مؤمنان دل‌گرمي مي‌بخشد. به عنوان مثال ايشان در مورد به بي‌احترامي به قرآن در همايش سازمان ميراث فرهنگي فرمود: چرا مسئولان نسبت به اين مسائل دل نمي‌سوزانند. اگر بنا هست كارهاي خلافي انجام بگيرد، حداقل آن را از قرآن و امور قرآني جدا كنند. كشور ما جمهوري اسلامي است و در راس همه، قرآن قرار دارد و بي‌توجهي نسبت به قرآن، منجر به بي‌توجهي به ديگر اركان خواهد شد. غيرت اسلامي اجازه نمي‌دهد در برابر چنين كارهايي ساكت بنشينيم و بايد ضمن شناسايي عوامل اين كار، در برابر آن موضع گرفت و اعلام بيزاري جست. ما به وظيفه خود عمل مي‌كنيم و كاري به خوش‌ آمدن و يا نيامدن كسي نداريم.‌ من نمي‌دانم، چرا با قرآن بازي مي‌كنند! پايه و اساس جمهوري اسلامي بر اساس قرآن است، اگر با قرآن و دين اين‌گونه برخورد شود با ديگر مسائل چه برخوردي خواهد شد. اگر اين خبر منتشر نمي‌شد، به خود اجازه نمي‌دادم، اين خبر را اعلام كنم.‌ شرم‌آور است، من به عنوان خادم قرآن كه تمام عمر خود را در راه قرآن و مطالعه آن گذاشته‌ام، ناچارم بگويم اين مسأله پيش آمده شرم‌آور است. عوامل اين مسأله چه كساني بوده‌اند! مبادا اين مسأله دوباره تكرار شود، مسئولان از انجام چنين عملي اعلام بيزاري كنند و در برابر آن موضع بگيرند.
تجليل از قاريان قرآن
آيت‌الله مكارم از قاريان قرآن نيز تجليل كرده كه موجب حمايت معنوي اين رشته از فعاليت‌هاي قرآني است. ايشان در پيامي به قاريان قرآن نوشته است: آشنايي جوانان و نوجوانان با اين كتاب بزرگ، آن‌ها را در برابر تهاجم فرهنگي دشمن و تلاش او براي تخريب مباني اعتقادي و اخلاقي آنان حفظ مي‌كند. شما عزيزان با آشنايي با قرآن و تعليمات حيات‌بخش اسلام راه سعادت و خوش‌بختي را مي‌پيماييد و مي‌توانيد در آينده افرادي دانشمند، پيش‌گام، پاك، مؤمن و پرتلاش باشيد و به كشور خود كمك كنيد. آينده‌ كشور به دست با كفايت شما ساخته مي‌شود به شرط اين‌كه همواره در سايه قرآن گام برداريد.

ماهنامه قراني نسيم وجي - شماره 19

التماس دعا