دستورالعمل های آیت الله بهاری همدانی (رحمة الله علیه )

[عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*]

دستورالعمل های آیت الله بهاری همدانی (رحمة الله علیه )

درچگونگی تحصیل تقوی ،ترک معاصی ،سلوک تدریجی وتقسیم اوقات
آنچه به جناب شیخ احمد لازم است این است که تأمل درستی نماید ببیند بنده است یاآزاد ،
اگر دید آزاد است خودش می داند که هرکاری بخواهد بکند واگر دانست بنده است ومولی
دارد ،سرخودنیست ،هرکاری بکند ،ولودستی حرکت دهد وازوی جهت آن سؤال خواهد
شد ،جواب درستی باید بگوید .
پس باید سعیش درتحصیل رضای مولایش باشد ،اگر چه دیگران راضی برآن کار نباشند ،
ابداً وتحصیل رضای مولای حقیقی جل شأنه نیست ،مگر درتحصیل تقوی .
وتحصیل تقوی محتاج به چند چیز:
1-پرهیز ازمعاصی
باید معاصی راتفصیلاًیاد بگیرد ،هریک رادرمقام خود ترک نماید که ازجمله معاصی
است ترک واجبات ،پس باید واجبات خود راهم به مقدار وسع وابتلابه آنها یاد گرفته
عمل نماید ،واین واضح است که بامعصیت کاری اسباب محبت ومعرفت نخواهد شد ،
اگر اسباب عداوت نباشد ،اگر شیخ احمد بگوید :من نمی توانم ترک مصیت بالمرة
(یک مرتبه )بکنم ،لابد واقع می شوم .
جواب اینست که بعد ازمعصیت می توانی توبه کنی ،کسی که توبه کرد ازگناه ،مثل
کسی است که گناه نکرده ،پس مأیوس ازاین خانه نباید شد .
2-این که مهماامکن پرهیز ازمکروهات هم داشته باشد ،به مستحبات بپردازد.
حتی المقدورچیزمکروه به نظرش حقیرنیاید ،بگوید «کل مکروه جائز» بسا می شود
یک ترک مکروهی پیش مولی ازهمه چیز مقربتر واقع خواهد بود ،یااتیان (بجا آوردن )
مستحب کوچکی واین به تأمل درعرفیات ظاهر خواهد شد.
3-ترک مباحات است درغیرمقدارلزوم وضرورت .
اگر چه شارع مقدس خیلی چیزها رامباح کرده برای اغنیاء اما چون درباطن میل ندارد
بنده اومشغول به غیراوباشد ازاموردنیویه ،اگرچه حرام نباشد ارتکاب به آنها «اقتدابالنبیین
علیهم السلام وتأسیاًبالائمة الطیبین الطاهرین صلوات الله علیهم اجمعین » اقتدابه انبیاء و
تأسی به امامان طاهرین .

[عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*]

4- ترک کند ماسوی الله راکه دردل خود غیر اوراراه ندهد
نیست دراوج دلم جزالف قامت یار چه کنم حرف دگریادنداد استادم
اگر جناب شیخ احمد بگوید با این ابتلاء به معاش وزن وبچه ورفیق ودوست چطور
می شود آدم ترک ماسوی الله بکند ودرقلبش غیر یاداوچیزی نباشد ،این فرض به حسب
متعارف بعید است وشدنی نیست .
میگوییم :آن مقداری که توباید ترک کنی ،آن هرکس است که توراازیاد اوجل شأنه نگاه
دارد با آن شخص باید به مقدارواجب وضرورت بیشتر محشورنباشی .
اماهرکس که خدارابه یاد توبیاندازد ترک مجالست اوصحیح نیست .حضرت عیسی
(علی نبینا علیه السلام )فرمودند :معاشرت کنید باکسانی که رؤیت آنها خدارابه یاد شما
می اندازد .
الحاصل طالب خدااگر صادق باشد ،باید انس خود رایواش یواش ازهمه چیزببرد وهمواره
دریاداوباشد ،مگر اشخاص راکه دراین جهت مطلوب به کارش بیاید وآن هم به مقدار
لازمه آن کار ،پس باآنها بودن منافاتی بایاد خدابودن ندارد ،
اگرشیخ احمد بگوید :اینها حق است ،ولیکن من بااین حال نمی توانم بجا آورم .زیرا
شیاطین انس وجن به دورمااحاطه کرده متصل وسوسه می کنند ،همیشه مانع اند وماهم
کناره یک مرتبه نمی توانیم بکنیم ،امرمعاش اختلال پیدامی کند ،ازعهده خودمان هم بر
نمی آییم ،تاکاربه کارکسی نداشته مشغول خودمان باشیم ،ماکجا این حرفها کجا .
جواب میگوییم :اگرامورآنی باشد همین طوراست که می گویی ،ازاین هم بزرگ ترمثل
کوه بدواً به نظرآدم می آید کوچک نیست .لیکن اشکال دراین است که تکلیف شاق
نکرده اند ،امور تدریجی است ،پس همین قدرکه تدریجی شد دیگر کاردرست می شود .
(مرحوم بهاری دراین جا سالک راازانزوا وعدم دخالت درامور زندگی نهی کرده و
می فرماید آنچه مبغوض است محبت عرضی است ودوست داشتن دنیا درمقابل خداست
نه محبت طولی )پس برشیخ احمد لازم است عمل کردن به این ترتیب که می نویسم :
اولاً هرکاری دارد باید اوقات خودراضایع نکند ،باید برای هرچیزی وقتی قراردهد ،
وقتی راباید وقت عبادت قرار دهد ،هیچ کاری درآن وقت غیر ازعبادت نکند ،وقتی را
وقت کسب معاش خود قراردهد ،ووقتی رارسیدگی به اموراهل وعیال خودووقتی رابرای
خوروخواب خود قراردهد .ترتیب آنها رابه هم نزند ،تاهمه اوقات اوضایع نگردد .
مهما امکن اول شب بخوابد ،باطهارت بخوابد ،ادعیه مأثوره رابخواند ،خصوص
تسبیح حضرت صدیقه طاهره (س)را،وپیش ازصبح بیدارشود ،تابیدارشد سجده شکری
بجاآورد ،اگرخودش هم بیدارنمی شود اسباب بیداری فراهم بیاورد .
(تذکرة المتقین ص87)
خداوند همه مارادرعمل به دستورات دین موفق بدارد
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته