جنگ خندق
جنگ خندق - که آن را جنگ احزاب نیز نامیده اند - در ماه شوّال، سال پنجم هجری، پنجاه و پنج ماه
پس از هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله رخ داد. مشرکان مکه افزون بر این که همه دشمنان اسلام
را با خود همراه ساخته بودند، از یهودیان مدینه و خیبر هم قول همکاری گرفته بودند.
یهودیان با این که پیشتر با پیامبر پیمان همکاری و دفاع مشترک بسته بودند، در اینجا به خیال این که همه
احزاب دست به دست هم داده اند تا اسلام و مسلمانان را نابود کنند رو به خیانت آورده و پیمان شکنی
کرده بودند. آنها حتّی حاصل یک سال خرمای خیبر را نیز به مشرکان واگذار کرده بودند و با همکاری
گسترده ای که با کافران و دشمنان قسم خورده اسلام داشتند، نشان داده بودند که بدترین و سخت ترین
دشمن مسلمانان [79]می باشند، هم چنان که قرآن مجید می گوید:
«لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیهُودَ وَالَّذِینَ أَشْرَکوا / بی گمان یهودیان و مشرکان را در دشمنی
با مؤمنان، سخت ترین مردم خواهی یافت.»(42)
منافقان مدینه نیز همسو با یهودیان و مشرکان در نقش ستون پنجم دشمن فعّال شده بودند و در میان
مسلمانان مدام تخم تردید و دودلی می پاشیدند.
از قبایل و احزاب مختلف ده هزار و به قولی بیست و چهار هزار نفر فراهم آمده بودند که دست کم پنج هزار
و پانصد مرد جنگی؛ سه هزار شتر و ششصد اسب را همراه داشتند.
سه لشکر بزرگی را تشکیل داده بودند که نقش شش طائفه بزرگ چشم گیرتر از همه بود و هرکدام برای
خود فرماندهی داشت و فرماندهی کل با ابوسفیان پدر معاویه بود.
و هدف از این همه لشکرکشی نخست قتل رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سپس قتل عام بنی هاشم و
اشغال شهر مدینه بود. دشمنان اسلام هرچه در توان داشتند گرد آورده بودند تا کار اسلام و مسلمانان را به
خیالشان برای همیشه یکسره کنند.