بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی دو عملیات اتمی بودند که در زمان جنگ جهانی دوم به دستور هری ترومن، رئیس جمهور وقت آمریکا، علیه امپراتوری ژاپن انجام گرفتند. در این دو عملیات، دو بمب اتمی به فاصله ۳ روز بر روی شهرهای هیروشیما و ناگاساکی انداخته شد که باعث کشتار گسترده شهروندان این دو شهر گردید. حدود ۲۲۰٬۰۰۰ نفر در اثر این دو بمباران اتمی جان باختند که بیشتر آنان را شهروندان غیرنظامی تشکیل می‌دادند. بیش از نیمی از قربانیان بلافاصله هنگام بمباران کشته شدند و بقیه تا پایان سال ۱۹۴۵ بر اثر اثرات مخرب تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست دادند.
بمباران هسته‌ای هیروشیما و ناگاساکی تا به امروز تنها موارد استفادهٔ جنگی از سلاح هسته‌ای در جهان است.
پس از این دو بمباران، دولت ژاپن تسلیم شد.
عملیات اول: بمباران هیروشیما
عملیات اول در تاریخ دوشنبه، ساعت ۸:۱۵ صبح روز ۶ اوت ۱۹۴۵ به وقت محلی در شهر هیروشیما انجام گرفت.
بمب اتمی اول به نام پسرک توسط یک هواپیمای بمب افکن به نام انولا گی (به انگلیسی: Enola ***) بر روی هیروشیما انداخته شد. برای تاثیر تخریبی بیشتر، بمب به نحوی تنظیم شده بود که ۵۷۶ متر بالای سطح زمین منفجر شود. انرژی تولید شده توسط این بمب برابر بود با انرژی حاصل از ۱۵ کیلوتن تی‌ان‌تی. فعل و انفعالات اتمی در مرکز این بمب باعث گرمائی حدود چندین میلیون درجه سانتیگراد شد. این گرمای عظیم هر چیزی را تا شعاع یک و نیم کیلومتری مرکز اصابت بمب بطور کلی ذوب نمود. مردمی که از دور دست انفجار «پسرک» را در آسمان هیروشیما مشاهده کردند می‌گفتند که خورشید دیگری را در آسمان دیده‌اند.
دو سوم ساختمان‌های هیروشیما از جمله کارخانه‌های فولادسازی و صنعتی چون میتسوبیشی در اثر این بمباران نابود شدند. تنها چیزی که از شهر باقی‌ماند ساختمان تالار ترویج صنعتی استانی هیروشیما بود که انفجار، بالای گنبد این بنا رخ می‌دهد و به خاطر قرار گرفتن در کانون مرکزی انفجار، کاملاً ویران نشد.
ترومن بمباران اتمی هیروشیمارا به اطلاح جهانیان می رساند ـ صفحه اول روزنامه ها اختصاص به این خبر یافته بود
عملیات دوم: بمباران ناگاساکی
دو روز پس از بمباران هیروشیما و بر خلاف انتظار و میل آمریکا، دولت شوروی به امپراتوری ژاپن اعلان جنگ داد و نیروهای ارتش سرخ شوروی به مواضع ژاپن در منچوری یورش بردند. ورود شوروی به جبهه جنگ اقیانوس آرام باعث شد که دولت آمریکا مصمم شود هرچه سریعتر جنگ را به نفع خود و بدون مشارکت شوروی خاتمه دهد. در این راستا استفاده بیشتر از سلاح هسته‌ای ساده‌ترین راه فشار بر ژاپن بود، و نیروهای مسلح آمریکا برای استفاده مجدد از بمب هسته‌ای نیازی به مجوز جدید دولت نداشتند؛ زیرا مجوزی که ترومن برای حمله اتمی صادر کرده بود اجازه استفاده از بمب‌های جدید را می‌داد.
بر اساس اطلاعات هواشناسی نیروی هوایی آمریکا، بازهٔ زمانی مساعد برای حمله دوم به ژاپن سه روز پس از حمله اول پدیدار می‌شد، و باید از این بازه حداکثر استفاده به عمل می‌آمد. هدف بعدی برای بمباران هسته‌ای، شهر کوکورا بود که صنایع گسترده نظامی و اسلحه‌سازی در آن وجود داشت. در ابتدای ماموریت بر اساس گزارش هواشناسی، دید مناسبی برای هدفگیری بر فراز کوکورا وجود داشت. اما وقتی هواپیمای بمب‌افکن به حدود منطقه مورد نظر رسید، تمام آسمان شهر با دود و غبار پوشیده شده بود و امکان پیدا کردن هدف را از میان برده بود. علاوه بر دید کم، پدافند هوایی و ظاهر شدن هواپیماهای شکاری ژاپن مساله را کمی بغرنج کرده بود. پس از صرف نظر از بمباران منطقه کوکورا، بمب‌افکن آمریکایی فقط سوخت کافی برای بازگشت به پایگاه هوایی در اوکیناوا داشت. فرمانده عملیات تصمیم گرفت که بجای رها کردن بمب اتمی در دریا و یا بازگرداندن آن به پایگاه، بهتر است آن را بر روی ناگازاکی بیندازند که در مسیر بازگشت بمب‌افکن به پایگاه هوایی در اوکیناوا قرار داشت و یکی از اهداف کم‌اهمیت‌تر آمریکا در ژاپن محسوب می‌شد. آسیبهای وارده به هیروشیما به مراتب بیشتر از ناگازاکی بوده است چرا که هیروشیما شهری صاف بوده و تشعشعات هسته ای تمام شهر را در نوردید ولی ناگازاکی حالتی داشت که شهر در میان دو دره تقسیم شده بود و نصف شهر در یک دره و نصف دیگر در دره مجاور قرار داشت و با رها سازی بمب هسته ای در یکی از دره ها بخش دیگر شهر که در دره دیگر قرار داشت به مراتب آسیب کمتری دید
بدین ترتیب در تاریخ پنجشنبه ۹ اوت ۱۹۴۵ میلادی، بمب دیگری به نام «مرد چاق» (به انگلیسی: Fat Man) بر روی شهر ناگاساکی انداخته شد.
پس از نابودی ناگازاکی، ژاپن مجبور به تسلیم شد
میراث بمباران هسته‌ای
مراسم یادبود هیروشیما
هرساله در روز 10 اوت مراسم بزرگی برای یادبود قربانیان بمباران‌های هسته‌ای در پارک یادمان جنگ شهر ناگاساکی برگزار می‌شود. در پایان این مراسم، نخست وزیر ژاپن طی قرائت قطعنامه‌ای درخواست حرکت به سمت جهانی عاری از سلاح‌های هسته‌ای را مطرح می‌نماید.
دُرناهای کاغذی
همه ساله مردم سراسر جهان با درست کردن درناهای کاغذی و فرستادن آن به مرکز ساداکو در پارک یادمان جنگ شهر ناگاساکی، همدردی خود را با قربانیان بمباران و انزجار خود را از کاربرد و گسترش سلاح‌های هسته‌ای اعلام می‌کنند.
مجسمهٔ ساداکو در این پارک به یاد دختر ۱۲ سالهای به نام ساداکو ساساکی برپا شده که پس از جنگ جهانی دوم به دنیا آمد ولی در اثر تشعشعات رادیواکتیو باقی‌مانده از انفجار ناگاساکی، دچار سرطان خون شد و درگذشت. بر اساس افسانه‌های ژاپنی، اگر کسی هزار دُرنای کاغذی درست کند، یکی از آرزوهایش برآورده می‌شود. ساداکو درحالیکه در بیمارستان بستری بود، با تشویق دوستانش و کمک برادرش شروع به ساختن درناهای کاغذی کرد، اما پس از ساخت ۶۴۴ درنا درگذشت. در سال ۱۹۶۵ میلادی، از مجسمه ساداکو در حالیکه درنایی طلایی در دست دارد در پارک صلح هیروشما پرده‌برداری شد.
ساداکو ساساکی روی درنایش می‌نوشت:
من «صلح» را روی بال تو می‌نویسم تا تو به همه جهان پرواز کنی
واکنش‌ها در برابر بمباران هسته‌ای
وزیر دفاع سابق ژاپن
روز ۳۰ ژوئن ۲۰۰۷، فومیو کیوما وزیر دفاع وقت ژاپن در اظهاراتی درباره جنگ دوم جهانی، تلویحاً بمباران اتمی این دو شهر ژاپن توسط نیروهای آمریکایی در اوت سال ۱۹۴۵ را اقدامی لازم دانسته بود. وی گفته بود: «برای پایان دادن به جنگ جهانی دوم، چاره‌ای جز بمباران اتمی و کشتار تعداد کثیری از مردم وجود نداشته است.» افکار عمومی ژاپن واکنش شدیدی به این اظهارات نشان دادند و شینرو آبه، نخست وزیر ژاپن، اظهارات وزیر دفاع را تقبیح کرد. چند روز بعد در ۳ ژوئیه ۲۰۰۷، وزیر دفاع تحت فشار افکار عمومی مجبور شد اظهار نظر قبلی خود دربارهٔ بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی را پس بگیرد و با عذرخواهی از مردم این دو شهر، از مقام خود استعفا دهد.
خدمه هواپیمای بمب‌افکن
فرمانده هواپیمای «بی-۲۹» که در جنگ جهانی دوم نخستین بمب اتمی را بر شهر هیروشیمای ژاپن فروانداخت در سن ۹۲ سالگی درگذشت. «پل وارفیلد تیبت جونیر»، در خانه‌اش در شهر کلمبو در ایالت اوهایوی آمریکا درگذشت. سه تن از خدمه این هواپیمای جنگی، اظهار داشته‌اند که «کاربرد سلاح اتمی اقدامی لازم در تاریخ» بوده و آنها از این کار « به دلیل پایان دادن به جنگ جهانی دوم پشیمان نیستند»
فرماندهی که از بمباران اتمی هیروشیما پشیمان نشد
«پاول تیبتز»، خلبان نیروی هوایی آمریکا بود که فرماندهی پرتاب اولین بمب اتمی تاریخ جهان (بمب «پسر کوچک») را به نمایندگی از تنها کشوری که در طول تاریخ از بمب هسته‌ای استفاده کرد، به عهده داشت.
پاول تیبتز فرمانده بمباران هیروشیما
او و همکارانش موفق شدند در 5 آگوست 1945 با انفجار بمب پسر کوچک بر فراز هیروشیما رقمی بی‌سابقه در قتل عام به جا بگذارند: با انفجار پسر کوچک، ده‌ها هزار نفر نظامی و غیرنظامی در شهر هیروشیما جان باختند.
* فرمانده‌ای که به خاطر قتل عام عذاب وجدان نداشت
«پاول تیبتز» تنها چند روز پیش از مرگش در اول نوامبر سال 2007 در سن 92 سالگی گفت هرگز از کرده‌اش پشیمان نبوده و هر شب سر راحت به بالین می‌گذاشته است. علی‌رغم این، «تیبتز» گفته بود با برگزاری مراسم تشییع جنازه برای خودش یا حک شدن اسمش بر بالای مزارش، موافق نیست، چرا که ممکن است آرامگاه وی به محلی برای اعتراض مردم علیه او تبدیل شود.
پرسنل پرواز مرگ هیروشیما که به زحمت به ۲۰ نفر می‌رسیدند در کوتاه‌ترین زمان ممکن ده‌ها هزار نفر را به کشتن دادند.
• اسامی پرسنل پرواز مرگ؛
یاران «تیبتز» را در این پرواز مرگبار افراد زیر تشکیل می‌دادند:
به ترتیب از چپ به راست:
ـ سروان «ژاکوب بسر» (متخصص رادار)؛
ـ گروهبان «ریچارد نیلسون» (اپراتور رادیوئی)؛
ـ گروهبان «رابرت شامرد» (دستیار مهندس پرواز)؛
ـ سروان «تئودور ون‌کرک» (هدایت کننده هواپیما)؛
ـ سرگرد «رابرت لوئیس» (کمک‌خلبان)؛
ـ سرباز «جان لینیسکی» (مهندس موتور)؛
ـ سرهنگ «پاول تیبتز» (فرمانده گروه و خلبان هواپیما)
ـ سرباز یکم «هارولد اولسون» (مهندس مکانیک)
ـ گروهبان «والتر مک کالب» (رئیس خدمه)؛
ـ «ناشناس»؛
ـ سروان «سسیل کینگ» (تعمیرات پرواز)؛
نشسته از چپ به راست:
ـ گروهبان «ویات دازنبری» (مهندس پرواز)؛
ـ سرگرد «توماس فری بی» (مسئول بمباران)؛
ـ «ناشناس»؛
ـ گروهبان «جین کوپر» (مهندس مکانیک)؛
ـ سرباز یکم جان جکسون (مهندس مکانیک)؛
ـ گروهبان لئونارد مارکلی (مهندس مکانیک)؛
ـ ناشناس
این افراد دوشنبه ششم اوت 1945 میلادی با یک هواپیمای بمب افکن "بی "29 ملقب به "انولاگی" که از جزیره "تینیان" برخاسته بود به همراه دو هواپیمای دیگر در ساعت هشت و پانزده دقیقه صبح به وقت ژاپن، بمب چهار تنی معروف به پسر کوچک، در بردارنده 60 کیلوگرم اورانیوم 235 را از ارتفاع 9480 متری روی هیروشیما رها کردند تا 43 ثانیه بعد در ارتفاع 548 متری منفجر شود.
انفجار بمب «پسر کوچک» بر فراز شهر هیروشیما در 5 آگوست 1945 باعث شد تقریبا 50 درصد از ساکنان این
شهر کشته شوند؛ از میان 350 هزار نفر ساکنان این شهر، 118661 نفر غیر نظامی و تقریبا 20 هزار نفر
نظامی کشته شدند. از میان بازماندگان این حادثه نیز اثرات طولانی‌مدت امراض ناشی از تشعشع، آسیبهای
«ژنتیکی» و استرس‌های پس از این حادثه فاجعه‌بار بوده‌اند.
بمب پسر کوچک پس از انفجار بر سر هیروشیما
مردمی که از دور دست انفجار "پسر کوچک" را در آسمان هیروشیما مشاهده کرده‌اند می‌گویند، خورشید دیگری را در آسمان دیده‌اند. از انفجار این بمب، انرژی عظیمی حدود انرژی حاصل از انفجار بیست هزار تن تی ان تی آزاد شده بود، که نیمی از آن به شکل فشار هوا مانند طوفان ناگهان (موج انفجار)، یک سوم آن به شکل گرما و یک ششم دیگر به شکل تابشهای آلفا، بتا، گاما و نوترونی در آمده بود.
بمب پسر کوچک، پیش از انفجار
در منطقه زیر مرکز انفجار، دما تا چند هزار درجه سانتیگراد افزایش یافته بود. پس از انفجار، سایه یک انسان روی پله‌های ساختمان بانک واقع در فاصله 200 متری مرکز انفجار باقی مانده بود به این ترتیب که فردی روی پله‌ها افتاده و خاکستر شده بود، ولی پله‌های زیر بدن او سالم مانده بود، اما در دیگر نقاط پله، سطح خارجی سنگها ذوب شده بود! تا شعاع 500 متری مرکز انفجار، سرامیک خانه‌ها ذوب و تا شعاع دو کیلومتری لباسهایی که مردم به تن داشتند سوخته بود.
در اثر بمب فرو ریخته شده بر سر هیروشیما تا پایان سال 1945 حدود 140 هزار نفر و در فاصله سالهای 1946 تا 1951 حدود 60 هزار نفر جان باخته‌اند. سطح دایره مرگ و نیستی 3.5 کیلومتر مربع و سطح ناحیه مجروحین حدود 7.5 کیلومتر مربع است، در کل از حدود 90 هزار ساختمان، 60 هزار ساختمان به کلی یا عمدتا ویران شده بودند و پنج روز زمان لازم بود تا یک واحد از ارتش ژاپن (Akatsuki Unit) اجساد را از خیابانها جمع آوری کند.
ویرانه های بر جای مانده از شهر
بمب افكن بی ـ 29 وسیله مرگ بیش از 140 هزار ژاپنی در موزه واشنگتن
بمب افكن بی ـ 29 شماره 82 نیروی هوائی آمریكا كه سر خلبان آن نام مادرش «انولاگی» را بر آن گذارده بود با هزینه كردن میلیونها دلار مرمت شده و به حالت اولیه درآمده و از اوت 2003 در موزه اسمیتسونیان شهر واشنگتن قرار گرفته است تا عموم بتوانند از آن دیدن كنند. با این بمب افكن ، ششم اوت سال 1945 نخستین بمب اتمی كه در جنگ بكار رفت بر شهر هیروشیمای ژاپن فروافكنده شد كه ضمن آن بیش از 140 هزار ژاپنی كشته شدند. تصمیم مربوط به قرار گرفتن این بمب افكن در موزه واشنگتن كه چندی پیش اتخاذ شده بود در همان زمان با مخالفت برخی ژاپنی ها رو به رو شده بود كه تاثیری در اجرای تصمیم نداشت.
بمب افكن انولاگی در موزه واشنگتن
نا.گا.سا.کی پیش و پس از بمباران اتمی
هیروشیما پس از اصابت بمب هسته‌ای آمریکا
محل شهر ناگاساکی در استان ناگاساکی
دانش‌آموزان ژاپنی در حال ادای احترام به قربانیان
خردسال بمباران اتمی، در کنار هزار درنای کاغذی
رنگارنگ
منابع: http://www.farsnews.com
http://fa.wikipedia.org
http://iranianhistoryonthisday.com/
نقل قول
