کهکشانهای فشرده
ستاره‌شناسان تصاویر كهكشان‌های شگفت انگیز جوانی را دریافت كرده‌اند كه با وسعت تنها 5000 سال نوری، معادل 200 میلیارد برابر خورشید جرم دارند.
این مجموعه شامل نه كهكشان است كه هر كدام قسمتی از وسعت یك كهكشان رشد یافته امروزی را پوشش می‌دهند اما به اندازه كل آن ستاره دارند. نسبت ابعاد و جرم این كهكشان‌ها مثل این است كه نوزادی با 50 سانتیمتر قد، 80 كیلوگرم وزن داشته باشد!
ما این كهكشان‌ها را آن‌گونه می‌بینیم كه 11 میلیارد سال پیش بوده‌اند، هنگامی كه جهان تنها سه میلیارد سال عمر داشت. به گفته دانشمندان نخستین بار است كه در این فاصله كهكشان‌هایی چنین فشرده دیده می‌شوند. این كهكشان‌ها در طی 11 میلیارد سالی كه نورشان به زمین رسیده است، تغییرات زیادی كرده‌اند، بایستی پنج برابر بزرگتر شده باشند و اگر با كهكشان‌های دیگر برخورد كرده باشند، حتی بزرگتر.
تصاویر این كهكشان‌ها با دوربین فروسرخ نزدیك و طیف سنج تلسكوپ فضایی هابل برداشته شده و با استفاده از یك لیزر قوی اثرات جو زمین از روی آنها حذف شده است. تعیین اندازه این كهكشان‌ها به دلیل كوچكی و دوری زیاد با محدودیت همراه است.
ستاره‌های این كهكشان‌ها كوچكند و عمرشان نیم میلیارد تا یك میلیارد است. ستاره‌های سنگین‌تر قبلا با انفجار به تپ‌اختر تبدیل شده‌اند.
این كهكشان‌های كوچك و چگال چگونه شكل گرفته‌اند؟ پاسخ به درستی مشخص نیست. یكی از احتمالات مطرح شده، واكنش میان ماده تاریك و گاز هیدروژن در جهان در حال شكل‌گیری است. اندكی پس از مهبانگ، جهان میدان متغیری از ماده تاریك بود. در این زمان گاز هیدروژن در حباب‌هایی از ماده تاریك به دام افتاد و با چرخش سریع آن در گرداب گرانشی ماده تاریك، ستاره‌سازی با آهنگ بالایی آغاز شد. ماده تاریك نوعی ماده غیر قابل مشاهده است كه بیشتر جرم جهان را تشكیل می‌دهد.
ستاره‌شناسان بر اساس جرم كهكشان‌ها كه از روی رنگشان برآورد می‌شود، دریافتند كه ستاره‌ها در این كهكشان‌ها با سرعت حدود 400 تا 500 كیلومتر بر ثانیه به گرد مرکز كهكشان می‌چرخند. در كهكشان‌های امروزی ستاره‌ها بزرگ‌ترند و كندتر از ستاره‌های كهكشان‌های چگال، با نصف سرعت آنها، حركت می‌كنند.
اگرچه این كهكشان‌ها نسبت به اندازه‌شان جرم زیادی دارند، اما هنوز در مقایسه با كهكشان راه شیری جرمشان كم است. كهكشان‌های پرجرمی مانند راه شیری هم در گذشته بسیار كوچك بوده‌اند. به نظر می‌رسد همه كهكشان‌ها گذشته متفاوتی داشته‌اند. كهكشان‌هایی كه امروزه جزو بزرگترین‌ها هستند احتمالا در 11 میلیارد سال پیش كهکشانهای فوق چگالی بوده‌اند كه جرم نیمی از مجموعه كهكشان‌های چگال كشف شده را داشته‌اند.
نقل قول
