باده گلگون «چهار صد و چهل کلمه در سلوک الی الله از آیة الله حاج میرزا جواد آقا ملکی تبریزی

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

10 - مؤثرترین عامل پیشرفت علمی

[ای عزیز!] اگر کسی در اخبار اهل بیت و احوال پیشینیان از مشایخ بزرگ ما تتبع و تحقیقی داشته باشد، در می یابد که نماز شب خواندن، با تحصیل علم تضادی ندارد، بلکه از اسباب قوی آن می باشد و بسیاری از محصلین را می شناسم که اهل تهجد و شب زنده داری بودند و همین امر سبب استقامت فهم و بارور شدن ذهن آن ها در وصول و دست یابی به مطالب حقه در مسائل علمی گشت و به مراتب عالیه علمی نائل آمدند؛ به خلاف طلابی که پیوسته به مطالعه کتب علمی مشغولند، که کمتر می شود فرد صاحب نظری از میان آن ها برخیزد.

بلی گاه افراد باریک بین مشکک در میان آن ها پیدا می شود، ولی محققی که در علمش برکت باشد نیست؛ این افراد خیر و نورشان اندک و در کسب فواید علم ناموفق هستند.(38)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

11 - شناخت باطن و حقیقت گناه

[ای طالب قرب الهی!] اگر انسان معرفت واقعی به حقیقت و شناعت(39) و آثار معصیت پیدا نماید، مثلاً: واقعاً در وقت خوردن مال یتیم، اعتقاد نماید که آتش می خورد(40) و این آتش هم با خوردن خاموش نشود، بلکه اگر بماند، بعد از مردن قوت پیدا می کند و عروق و اعماق را می سوزاند و هر چه را که می سوزاند، عروق و اعماق دیگری به جای آنچه سوخته می آید.

لابد از این معرفت و شناخت عظمت گناه و زیان های آن، بی اختیار به اندازه شقاوتی که از گناه برای خود تحصیل کرده، ندامت(41) به او دست خواهد داد و لابد حرکتی به سوی دفع آن می کند، خصوصاً اگر یقین کند بر این که دفع این بدی و این آتش که در درون خود روشن کرده، چه لذت ها و کرامت ها و شرافت ها برای او حاصل می کند، آن وقت به قدر آن معرفت، شوق به دفع آتش پیدا می کند و هر عمل شاقی را برای دفع آن متحمل می شود و با شوق اقدام می نماید.(42)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

12- لزوم تحصیل ایمان

ای عزیز! جهد کن که ایمان به خدا و رسول و ائمه - صلوات الله و سلامه علیهم - بیاوری و ثواب و عقاب و بهشت و جهنم و قرب و بعد را مثل ملاحده(43) این زمان، موهوم نپنداری(44).

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

13 - پاداش خاصان درگاه الهی

[بدان ای طالب کمال که ] در روایت وارد شده است که خدای تعالی برای بندگان خاص خود در عالم آخرت نعمت هایی آماده فرموده است که به قلب هیچ بشری خطور نکرده است.(45)(46)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

14 - انسانیت انسان

[بدان ای عزیز که ] اگر انسان اخلاق خود را تزکیه نماید و اعمال و حرکت و سکون خود را به میزان شروع و عقل مطابق نماید و مراقب باشد که حرکات و سکونش موجب ترقی به عوالم علیین(47) و مقام والای روحانیین بشود(48)

و بالجمله، تحصیل معرفت به خدا و کتاب های آسمانی و پیامبران الهی و معرفت به روز بازپسین را نماید به معرفت وجدانی؛ آن وقت موجودی می گردد انسانی، روحانی، نه انسان جسمانی و به عبارت دیگر: صار موجوداً بما هو انسان دون ان یکون موجوداً بما هو حیوان موجودی می شود از آن رو که انسان است، نه آن که موجودی باشد از آن رو که حیوان است.(49)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

15 - علم حصولی، و علم حضوری و شهودی

[ای سالک مجاهد!] گویند: شیخ الرئیس(50) را با ابو سعید الخیر(51) ملاقاتی دست داد و پس از آن که از خلوت بیرون شدند، از ابن سینا سؤال شد: ابو سعید را چگونه دیدی؟

گفت: آن چه ما می دانیم، او می بیند

از ابو سعید پرسیدند: شیخ الرئیس را چگونه یافتی؟

گفت: به هر جا که من با قدم شهود رفتم، این کور را عصا زنان آن جا دیدم.(52)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

16 - کمترین پاداش زاهدین

[ای طالب معارج روحانی! ذات اقدس ربوبی در حدیث قدسی یا احمد] می فرماید: ان ادنی ما اعطی الزاهدین فی الاخره ان اعطیهم مفاتیح الجنان کلها حتی یفتحوا ای باب شاؤوا، و لا احجب عنهم وجهی و لانعمنهم [لانعمهم ] بانواع التلذذ من کلامی(53)؛

(همانا کمترین چیزی که در آخرت به افراد زاهد خواهم داد، آن است که همه کلیدهای بهشت را به آنان عطا کنم تا هر دری را که بخواهند باز کنند و روی خود را از آنان نپوشم و آنان را با سخن گفتم متنعم به انواع لذت ها سازم).(54)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

17 - ادب مصلی

[ای عزیز!] سید بن طاووس(55) قدس سره العزیز در [کتاب ] فلاح السائل می فرماید: روایت شده که مولای ما جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام) در نمازی قرآن تلوت می کرد؛ پس حالت غش به آن حضرت دست داد؛ چون به خود آمد، از ایشان سؤال شد: چه شد که حالت شما این چنین شد؟!

فرمود بدنی مضمون: آیات قرآن را آن قدر تکرار کردم تا به حالتی رسیدم که گویی آن آیات را از آن که نازل کرده است، بدون واسطه در کمال روشنی و بالعیان می شنوم، پس نیروی بشری تاب این مکاشفه جلال الهی را نیاورد.(56)(57)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

8 - عارف کیست؟

[ای عزیز!] در مصباح الشریعه(58) در تعریف عارف [می ]فرماید: العارف شخصه مع الخلق و قلبه مع الله، و لوسهی قلبه عن الله طرفه عین لمات شوقاً الیه، و العارف امین ودایع الله و کنز اسراره و معدن نوره و دلیل رحمته علی خلقه و مطیه علومه و میزان فضله و عدله و قد غنی عن الخلق و المراد و الدنیا و لامونش له سوی الله و لا نطق [و لا منطق ] و لا اشاره و لا نفس الا بالله و لله و من الله و مع الله فهو فی ریاض قدسه متردد و من لطائف فضله الیه متزود و المعرفه اصل و فرعه الایمان(59)،

(آن کس که معرفت خدای تعالی نصیبش شده باشد، تنش با خلق است ولی دلش با خداست، آن چنان که اگر یک چشم به هم زدن، دلش خدای را از یاد ببرد، از شوق خدا می میرد و عارف، امین امانت های الهی است و گنجینه اسرار اوست. کان نور او ود دلیل رحمت اوست بر خلقش، و حامل علوم خداوندی و میزان فضل و عدل الهی است.

عارف از خلق و مراد [و مقاصد و مطلوب های دنیوی ] و دنیا بی نیاز است و جز خدای تعالی همدمی ندارد و هیچ گفتار و اشاره و نفسی ندارد، مگر آن که به وسیله خدا و برای خدا و از جانب خدا و با خدا می باشد.

پس عارف در چمن زارها و گلزارهای قدس خداوندی در رفت و آمد و از لطائف فضل او خوشه چین است؛ و برای وصول به مقام شامخ انسانیت، اصل و پایه، معرفت است و ایمان فرع اوست).(60)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

19 - خطر دنیا دوستی

ای برادر من! برای خودت توشه ای برای روز فقر و بیچارگی ات برگیر، بلکه برای حال گرفتاری و بلایت، و اگر حالت برای گریه مساعد نیست، پس لامحاله تباکی کن و اگر قساوت نگذاشت که حتی تباکی کنی.

پس بدان که گناهان، تو را بیمار کرده و کدورت عیب ها، قلبت را فاسد نموده؛ مخصوصاً به زینت این دنیای پست و زیور و ظاهر فریبنده اش مغرور شدن و با این عادت های پست از قبیل: خوش گذرانی با لذت ها و حظهای دنیا انس گرفتن، که در اخبار آمده است که: دوستی دنیا سرآمد هر گناه خطرناکی است(61) [که ] دیگر در قلب تو جایی برای ذکر خدا و فکر آخرت باقی نگذاشته است.(62)