به لحاظ بهبود بهداشت و روش های درمانی، درصد افراد سالمند در جوامع بشری افزایش یافته است.
- درد یكی از مشكلات مهم و شایع در افراد سالمند بوده و در بیش از 50% این افراد دیده می شود.
-درد های مزمن در سالمندان بیشتر از افراد جوان می باشد.
-حدود 20% سالمندانی كه به بیمارستانها مراجعه نموده اند، از درد های با شدت متوسط و گاهی شدید شكایت داشته اند.
-بسیاری از سالمندان كه از درد های مزمن رنج می برند، برای تسكین درد خود هیچ داروئی دریافت نمی كنند!- درد های شایع در سالمندان عبارتند از :
درد های مربوط به آرتروز
درد های بعد از زونا
درد های مربوط به تنگی كانال نخاعی
درد های سرطانی
درد های مربوط به فیبرومیالژی
درد های بعد از سكته های مغزی
درد های مربوط به رشته های عصبی محیطی ناشی از دیابت
- درد باعث تاثیر منفی بر كیفیت زندگی فرد سالمند شده و نهایتا می تواند منجر به :
افسردگی
اضطراب
مشكلات خواب
مشكلات اشتها
كم شدن وزن
اختلالات ادراكی
و محدود شدن عملكرد بیمار گردد.
و با اداره كردن درد این بیماران، بسیاری از این مشكلات بهبود خواهد یافت.
1. آیا مصرف دارو های مسكن در افراد سالمند بی خطر هستند ؟
- بالا رفتن سن به میزان زیادی خطر عوارض دارو های مسكن را افزایش می دهد.
- شیوع خونریزی معده و روده بر اثر مصرف مسكن ها در افراد با سن بالای 65 سال تقریبا دو برابر افراد جوان می باشد.
-عوارض كلیوی و قلبی دارو های مسكن در سالمندان بیشتر از جوانان است.
- چون سالمندان برای درمان دردهای خود به پزشكان متعددی مراجعه می نمایند و هر پزشك مقداری داروی مسكن برای آنها تجویز می كند، تركیب این مسكن ها خطرات بیشتری را به دنبال خواهد داشت.
- تغییر دادن راه مصرف دارو های مسكن نیز تغییر زیادی در عوارض احتمالی نخواهد داشت ( راه دهانی ، راه روده و غیره ).
2. آیا عوامل فارماكولوژیك در تعین میزان داروی مصرفی در سالمندان تاثیر دارند ؟
- جذب دارو، توزیع دارو در بدن، متابولیزم دارو و دفع دارو در سالمندان تغییر می كند.
- به همین علت میزان دوز دارو در سالمندان باید كمتر از جوانان در نظر گرفته شود.
3. آیا افراد سالمند، درد كمتری را نسبت به جوانان حس می كنند ؟
- آستانه حس درد در سالمندان شاید كمی بالاتر از جوانان باشد ولی در بسیاری از سالمندان مانند جوانان است.
- با این حال، افراد سالمند با اینكه مشكلات بدنی زیادی دارند، معمولا از درد كمتری شكایت می كنند.
4. مصرف چه نوع مسكن هائی در سالمندان كم خطرتر خواهد بود ؟
- دارو هائی كه دارای نیمه عمر كوتاه تر هستند و در نتیجه زودتر از بدن دفع می شوند، خطرات كمتری خواهند داشت.
- مصرف مسكن های مخدر در سالمندان باید با احتیاط بیشتری صورت گیرد.
5. چه مسایل خاصی در رابطه با مصرف دارو های ضد افسردگی كه برای كنترل درد های مزمن مصرف می شوند، برای سالمندان وجود خواهد داشت ؟
اكثر مشكلات مربوط به مصرف این داروها، به خاطر اثرات آنتی كلینرژیك آنها می باشد كه ممكن است سبب ایجاد مشكلات ذیل گردد :
پریشانی فكر
گلوكوم ( آب سیاه )
بزرگ شدن خوش خیم پروستات در آقایان
احتباس ادرار
فشار خون وضعیتی
تشدید برخی از بیماری های قلبی
6. علت اصلی ایجاد عوارض دارو های مسكن در سالمندان چیست ؟
مصرف دارو های مسكن متعدد در سالمندان می تواند فاجعه آفرین باشد .
مصرف همزمان چند داروی مسكن ضد درد همراه با داروهای ضد افسردگی و آرامبخش هائی كه برای كنترل درد های مزمن استفاده می شوند، می تواند مشكلات جبران ناپذیری را برای بیمار سالمند ایجاد نماید.
7. قانون سرانگشتی برای تجویز مسكن های ضد درد در سالمندان چیست ؟
باید تمام مسكن ها با دوز كم شروع شده و در صورت لزوم به تدریج اضافه گردند.
بهتر است دارو را با نصف دوز مورد استفاده در جوانان شروع كنیم.
در مورد دارو های ضد افسردگی كه در كنترل درد های مزمن استفاده می شوند، باید با دوز 10 میلی گرم در شب شروع كنیم و نه بیشتر.
تنظیم دوز دارو باید تدریجی و با احتیاط باشد وگرنه با عوارض آن مواجه می گردیم.
8. نقش ورزش های طبی در كنترل درد سالمندان چیست ؟
- بسیاری از درد های عضلانی و مفصلی در سالمندان، بوسیله ورزش های طبی بسیار ساده، تخفیف می یابد و بدینوسیله بیمار می تواند داروی مسكن كمتری مصرف نماید.
9. نقش درمان های سنتی و طب جایگزین در كنترل درد سالمندان چگونه است ؟
- بسیاری از درمان های سنتی و طب جایگزین، تاثیرات محدودی در درمان این بیماران دارند ولی به هر ترتیب می توان در كنار درمان های طبی متداول، از این درمان ها نیز سود برد، تا به بهبود كیفیت زندگی بیمار كمك نماید.
نقل قول
