تعريف كاملى از جنگ نرم و ويژگيهاى اون رو بفرماييد؟

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

جنگ نرم امروزه جهان غرب و خاصه آمريكا، قدرت جديدي با عنوان «قدرت نرم» را پيشاني دو قدرت پيشين (قدرت سخت و قدرت اقتصادي) خود قرار داده است كه بكارگيري اين قدرت با كمترين هزينه، اهداف استراتژيك و مهمي را تعقيب مي‌نمايد.


در سال‌هاي اخير، قدرت نرم و مفاهيم هم‌نشين و مرتبط آن مانند آسيب نرم، تهديد نرم، انقلاب نرم (رنگي)، جنگ نرم و براندازي نرم در گفتمان امنيت ملي كشورهاي مذكور جايگاه خاصي يافته و سرمايه گذاري كلاني بر روي آن انجام شده است.


به عنوان نمونه وقوع انقلاب‌هاي نرم (رنگي) در كشورهايي از قبيل گرجستان، اوكراين و قرقيزستان نشان از كاربرد قدرت نرم در راستاي براندازي نرم و سقوط حكومت‌هاي اين كشورها داشته است.


اگر چه اين طرح به اين چند كشور محدود نمي‌شود و به گفته‌ جورج سوروس،[1] كشورهاي زيادي در منطقه اروپاي شرقي، آفريقا و خاورميانه از جمله ايران به عنوان كشورهاي مخالف، هدف براندازي نرم آمريكا قرار دارند.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

آمريكا (و متحدانش)، پس از ناكامي در رويكرد سخت براي مقابله با انقلاب اسلامي (كودتاي نوژه، جنگ تحميلي، جنگ‌هاي قومي كردستان، خوزستان، تركمن صحرا، بلوچستان و...) با رويكرد نرم وارد كارزار گرديد و موفق شد در غفلت فرهنگي – اجتماعي و با وجود تأكيدها و اصرار مقام معظم رهبري، اركان حمايتي نظام را در هدف قرار دهد و در يك دهه فعاليت، پايگاه معتنابهي در حوزه رسانه‌اي، دانشگاهي، دانشجويي، روشنفكري و عرصه‌هاي توليد و توزيع انديشه (قدرت نرم) براي خويش فراهم سازد و اپوزيسيون سنتي را به عنوان نماد جعلي مبارزه با جمهوري اسلامي ايران حفظ نمايد.


تا اين آدرس نادرست ما را از توجه و تمركز بر عرصه‌هاي براندازي نرم غافل سازد. به همين دليل است كه مقام معظم رهبري در يك راهبرد بلند مدت از مفاهيم تهاجم فرهنگي (1370) تا ناتوي فرهنگي (1385)، به عنوان دغدغه‌هاي اصلي كشور ياد مي‌كنند و اين نگراني‌ها در هياهوي ساختگي غرب عليه ايران، به فراموشي سپرده مي‌شود.


بنابراين ضروري است تا با عنايت به موفقيت و جايگاه حساس و استراتژيك جمهوري اسلامي ايران، به نحو جدي و شايسته با اين جبهه جنگي برخورد نمود و سازوكار لازم اعم از حوزه‌هاي نظري و كاربردي را فراهم ساخت.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

قدرت سخت و براندازي سخت بيشتر افراد با قدرت سخت و كاركردهاي آن آشنايي دارند. قدرت سخت يعني توانايي ايجاد زور و اجبار كه از اقتدار نظامي يك كشور ناشي مي‌گردد. كاربرد قدرت سخت كه در اينجا آن را جنگ سخت مي‌ناميم با استراتژي تهديد، اجبار، فشار و به‌كارگيري ادوات و ابزار نظامي، دولت‌هاي متخاصم را سركوب، منهدم و يا به تسليم وامي‌دارند كه امروزه از آن به عنوان براندازي سخت ياد مي‌گردد.



شاخص‌ها و ويژگي‌هاي براندازي سخت به دليل وضوح موضوع از تطويل كلام پرهيز كرده و برخي از ويژگي‌ها و شاخص‌هاي براندازي سخت (نظامي) ارائه مي‌گردد.[2]

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

1- در براندازي سخت مراكز قدرت و حيايي حكومت هدف قرار گيرد، سپس اركان حمايتي نظام را تضعيف و از يكديگر مي‌گسلند.



2- كشور مورد حمله، با تمام ظرفيت و امكان به مقابله برمي‌خيزد و مقاومت آغاز مي‌شود.



3- وارد شدن توپخانه ماهيت جنگ‌هاي سخت را تغيير داد.


4- در جنگ سخت، برنامه ريزي و هدايت در يك سازمان سلسله مراتبي و عمودي انجام مي‌شود.



5- فشار وارده بر حكومت و اركان حمايتي آن، موجب انسجام و همبستگي دروني جامعه و حاكميت شده و قدرت مقابله و مقاومت را افزايش مي‌دهد.


6- مقاومت و مقابله حكومت، منجر به استمرار و طولاني شدن جنگ مي‌شود.


7- هزينه‌هاي مالي، انساني و معنوي بسياري بر طرفين وارد مي‌شود.



8- چرخه خشونت و كشتار متقابل استمرار مي‌يابد



9- شانس پيروزي قطعي غيرممكن يا بسيار ضعيف است.


10- تسليم شدن حريف و سقوط حكومت، دليل خاتمه جنگ نخواهد بود

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

11- جنگ بين طرفداران دو سوي جبهه نبرد است.


12- مردم بي طرف كمتر وارد صحنه نبرد مي‌شوند.




13- قوانين كيفري و جزايي حكومت، قابليت اعمال مجازات عليه مجرمان جنگ سخت را دارد.



14- به صورت دفعي عمل مي‌كند.


15- تصور مي‌گردد در كوتاه‌ترين زمان پيروزي حاصل مي‌شود.


16- صحنه نبرد محدود است.



17- نظريه كاربرد جنگ سخت كه تخصصي است، براي همه قابل درك و استفاده نيست.


18- تمركز عملياتي جنگ سخت بر نابودي مراكز حياتي و قدرت حريف قرار دارد.



19- تكنيك‌ها و روش‌هاي جنگ سخت مشخص و محدود است. 20- انحراف و خطاي زيادي بين محاسبه و نتيجه وجود دارد.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

21- جنگ سخت معمولاً طولاني بوده و نتيجه آن معمولاً بدون پيروز ميدان است.




قدرت نرم و جنگ نرم





ما در سال‌هاي اخير شاهد تغييراتي بوديم كه حكومت‌ها و دولت‌هايي بدون وجود تهديد و اجبار، يا تطميع و هزينه محسوسي، سرنگون شدند به نظر مي‌رسد اين تحولات مبتني بر ظهور قدرت و جنگ جديدي است كه از آن به عنوان قدرت نرم و جنگ نرم ياد مي‌شود.



قدرت نرم از طريق توليد و توزيع آموزه‌ها و ارزش‌هاي خاص و جذاب، بنيان‌هاي ارزشي و اركان حمايتي كشور متخاصم را هدف قرار داده و آن را در راستاي وضعيت مطلوب خويش تغيير مي‌دهد.


اين گونه تغييرات معمولاً از زيرساخت‌ها و شبكه‌هاي توليد و توزيع انديشه‌ها و هنجارها، خصوصاً حوزه‌هاي آموزشي، فرهنگي و رسانه‌اي آغاز مي‌شود. يعني عرصه‌هايي كه معمولاً خارج از افق ديد، نظارت و راهبردي سرويس‌هاي اطلاعاتي سنتي قرار دارد. در قدرت نرم، بر خلاف قدرت سخت، مخاطب نه از روي اجبار و اكراه، بلكه با رضايت‌مندي تن به قدرت جديد مي‌دهد و خواسته‌هاي قدرتمند را اجابت و اجرا مي‌كند.


به تعبير ديگر قدرت نرم به جاي تحميل و ناگزير كردن مخاطبان، آنان را متقاعد و همسو مي‌سازد و هر نوع مانع يا انگيزه مقاومت ملي، اخلاقي، حيثيتي، هويتي و ديني را از ذهن مخاطب باز مي‌ستاند.

جوزف ناي[3] قدرت نرم را به منظور نماياندن تأثيرات عوامل موثر برعملكرد واحدهاي مستقل و حكومت‌ها ابداع نمود كه شامل قدرت سخت و قدرت اقتصادي نبود. در قدرت نرم بر روي « ذهن» و «رفتار» سرمايه گذاري مي‌شود تا «عينيت مجازي» توليد كند. دكتر كرلانتزيك، پژوهشگر بنياد كارنگي

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

قدرت نرم را اين گونه تعريف مي‌كند كه:

«قدرت نرم به آن دسته از قابليت‌ها و توانايي‌هاي كشور اطلاق مي‌شود كه با بكارگيري ابزاري چون فرهنگ، آرمان يا ارزش‌هاي اخلاقي به صورت غير مستقيم بر منافع يا رفتار يا موجوديت ديگر كشورها اثر مي‌گذارد».


قدرت نرم توانايي شكل‌دهي ترجيحات ديگران است و به صورت پراكنده عمل مي‌كند تا قدرت دفاع را از حريف سلب نمايد. اگر چه بين سه بخش قدرت يعني قدرت سخت، قدرت اقتصادي و قدرت نرم ارتباطي منطقي و ارگانيك برقرار است اما امروزه دو بخش اول قدرت به عنوان پشتيبان و رافع عمل مي‌كنند و نقش كليدي و راهبردي بر قدرت نرم استوار است.


قدرت نرم داراي ويژگي‌ها و كاربردهاي متنوع و پيچيده‌اي است كه از اعمال حداقل تغيير رويه و رفتار حكومت‌هاي هدف آغاز و تا تغيير دولت‌ها و براندازي بنيادي حكومت‌ها را شامل مي‌گردد. اما آنچه موجب نگراني است كاركردي از قدرت نرم است كه كشورهاي همانند ايران را هدف قرار داده است كه از آن به عنوان جنگ نرم و براندازي نرم ياد مي‌شود يعني خطرناك‌‌ترين كاركرد قدرت نرم.

به گفته دكتر جين شارپ (مغز متفكر جنگ نرم و براندازي نرم و مدير موسسه آلبرت انيشتين آمريكا) هدف جنگ نرم تغيير دولت‌هاي نامطلوب يا فروپاشي حكومت‌ها و كسب قدرت سياسي است و به صلح طلبي، اعتقادات اخلاقي و مذهبي ربطي ندارد. جنگ نرم گزينه‌اي به جاي جنگ سخت و مسلحانه براي رويارويي با حكومت‌هاي مورد نظر است.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

در جنگ نرم بايد از نظر به عمل سير كرد تا موجب تغييرات اجتماعي و سياسي شود. مهمترين موضوع در گذار از نظر به عمل، شيوه انتخاب سازوكار يا فرايند مناسب براي تأثير گذاشتن بر نگرش‌ها و رفتارهاي حاكمان و مردم است.


آن گاه اين اقدام به نوبه خود بر گزينش روش‌هاي تحقق تغييرات و براندازي مورد نظر در مناسبات قدرت بين مردم و حكومت شان اثر مي‌گذارد و حكومت در چهار گام اساسي سرنگون مي‌شود كه عبارتند از: 1ـ برگشت 2ـ موافقت 3ـ اجبار 4ـ تجزيه و فروپاشي. تاريخچه جنگ نرم در سال‌هاي پاياني جنگ سرد، اولين پروژه براندازي نرم در لهستان و با رهبري لخ‌والسا در جنبش كارگري اين كشور تحقق يافت و با فروپاشي شوروي و يوگسلاوي و چند كشور ديگر اروپاي شرقي، براندازي نرم به پارادايم جديدي در حوزه قدرت و امنيت تبديل شد. در اين سال‌ها، مفاهيمي در گفتمان امنيت ملي كشورها وارد گرديد كه تفاوت ماهوي و شكلي عميقي با گفتمان‌هاي پيشين داشت.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

زيرا آنچه كه قدرت حفاظتي يا تهديد زدايي براي امنيت ملي كشورها محسوب مي‌شد، بيشتر از مفهوم قدرت سخت و سازو كارهاي آن مانند، قدرت نظامي، قدرت تهاجمي، قدرت تخريبي، و كيفيت جنگ افزارهاي نظامي، نوع جنگ افزارها، قدرت برد و... ناشي مي‌گرديد.


اما تحولات صدرالذكر نشان داد كه قدرت تنها از مؤلفه‌هاي سخت ناشي نشده است و آنچه كه موجب سرنگوني اين دولت‌ها شد بعد ديگري از قدرت يعني قدرت نرم بود. پيروزي انقلاب اسلامي به عنوان بزرگترين و مهمترين انقلاب نرم و براندازي نرم، آمريكا را بر آن داشت تا با مطالعه و شاخص سازي از انقلاب اسلامي، مدل ضد آن را طراحي نمايد. به همين دليل با وجود لفاظي‌ها و اقدامات تخريبي سخت و خشن عليه جمهوري اسلامي ايران، مطالعه جنگ نرم را با شدت ادامه دادند و مؤسسات تخصصي تأسيس نمودند.


از معتبرترين موسسات تخصصي در موضوع براندازي نرم، مي‌توان از موسسه آلبرت انيشتين با مديريت دكتر جين شارپ و معاونت رابرت هلوي و مركز بين‌المللي مبارزات نرم و بنياد بين المللي جورج سوروس نام برد. با اين وجود، دشمن در نظريه پردازي‌ها و مكتوبات خود سعي در انكار و پنهان سازي اين انقلاب بزرگ را دارد و بيشترين منابع و مصداق‌هاي جنگ نرم و براندازي نرم را به موارد زير محدود مي‌نمايد:

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

1- جنگ‌هاي نرم گاندي در هند


2- جنگ‌هاي اندونزي، شيلي، فليپين


3- نبردهاي جنبش كارگري لهستان (1984) و از براندازي حكومت‌ها در يوگوسلاوي، گرجستان، اوكراين، قرقيزستان و امثال آن با عنوان انقلاب‌هاي رنگي (عنوان جذاب براندازي نرم) ياد مي‌نمايد.


اين مفهوم از جنگ نرم در سه دهه گذشته با گردآوري تجارب گوناگون و انجام مطالعات بين رشته‌اي توسط دهها موسسه دولتي، حزبي و دانشگاهي در آمريكا تئوريزه شده و پس از عملياتي شدن در كشورهاي مختلف، بازخور آن را وارد پروژه نموده و اصلاحات جديد را اعمال مي‌كنند. مفهوم nonviolent action يا اقدام بدون خشونت، مبارزه بدون خشونت، توسعه دموكراسي، براندازي ديكتاتوري، مفاهيم مردم پسند و نوسازي شده جنگ نرم و براندازي محسوب مي‌گردد.