زندگینامه مبارز دانشمند سید قطب

[ملکوت* گامی تارهایی *]

سید قطب ابراهیم حسین شاذلی در نهم اکتبر سال 1906.م در روستای موشا(موشه) از توابع استان اسیوط مصر، دیده به جهان گشود و تحصیلات ابتدایی را در آنجا به پایان رساند و سپس در سال 1920 به قاهره رفت و نزد دائیش احمد حسین عثمان ماندگار شد و از طریق او با حزب وفد و ادیب بزرگ، عباس محمود العقاد آشنا شد.

در قاهره وارد مدرسه معلمین ابتدایی گشت، و موفق به دریافت گواهی تدریس در مدارس ابتدایی شد. و سپس در کلاس های آمادگی دارالعلوم حضور یافت وبالاخره در سال 1929 وارد آن دانشکده شد وبه سال 1933با أخذ مدرک لیسانس زبان و ادبیات عرب فارغ التحصیل شد.

به مدت شش سال در مدارس مختلف تدریس نمود و بعد از آن مشاغل گوناگونی را در وزارت معارف مصربرعهده گرفت تا اینکه در سال 1948 از طرف این وزارت خانه در یک مأموریت آزاد بجهت بررسی روش های تعلیم و تربیت در آمریکا، به آن کشور فرستاده شد و در سال 1950 برگشت و به دنبال اختلافات متعددی که با مسوولان رده بالای وزارت معارف داشت ، چند ماه بعد از انقلاب، و ÷یش از رسیدن به دوره بازنشستگی، استعفا داد و خود را وقف کارهای اصلاحی نمود.

او در جوانی به حزب وفد پیوست و تا سال 1942 در آن باقی ماند، و مقالات، قصاید و بحث های فراوانی را در مجلات و نشریات این حزب منتشرساخت. به دنبال کناره گیری از حزب وفد، بیش از ده سال به هیچ سازمان و گروهی نپیوست و به فعالیت های عام اسلامی و انقلابی پرداخت تا این که گمشده اش را در سازمان اخوان المسلمین یافت، و به سال 1953 رسماً به عضویت آن درآمد بقیه عمرش را در آن س÷ری نمود.

سید در دوره جوانی هر چند در فعالیت های سیاسی اجتماعی نیز سهیم بود، ولی بیشتر به ادبیات و نقد ادبی می پرداخت. و سالیان متمادی کار نقد ادبی را برعهده داشت و کتب و مقالات متنوعی را در این زمینه منتشر ساخت.

در دهه چهل، ابتدا از دیدگاه ادبی و نقدی به قرآن روی آورد و در دو کتاب ارزشمند (التصویر الفنی فی القرآن) و (مشاهد القیامه فی القرآن) را نوشت، سپس به بررسی اسلام از دیدگاه فکری پرداخت و در این باره نیز آثار ارزشمندی چون (العداله الاجتماعیه فی الاسلام) و... را به رشته تحریر درآورد. و سرانجام قرآنی که با دیدی ادبی به آن روی آورده بود، او را چنان مجزوب خود ساخت، که به سوی دعوت دینی و جهاد و مبارزه درراه آن کشاند، و با دیدی انقلابی و حرکت آفرین به مطالعه قرآن ÷رداخت و تفسیر عظیم (فی ظلال القرآن) اثر چنین نگرشی است و در آن- هر چند در زندان نوشته شده است- نسخه آزادی از قید و بندها و برخی (معالم طریق) جهاد و مبارزه را فرا راه داعیان و مبارزان دینی قرار داد.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

سید در دوره حکومت ÷ادشاهی از هیچ تلاشی برای اصلاح و مبارزه، کوتاهی ننمود و توانست زمینه های فکری انقلاب سال 1952 را فراهم سازد، و با دست اندکاران آن همکاری نزدیک و مستمری داشته باشد. ولی هنگامی که اهداف آنان را با اهداف اسلامی خود متعارض یافت، از آن ها و پست های پیشنهادیشان کناره گرفت، و از اولین قربانیان هجوم مردان انقلاب بر گروه اسلامی اخوان بود بطوری که به ÷انزده سال زندان محکوم شد و به دلیل ابتلا به بیماری های گوناگون ریوی، سینه و مهده، بیشتر دوران زندان را در بیمارستان زندان (لیمان طره) گذراند و در سال 1964 به دنبال وساطت عبدالسلام عارف رئیس جمهوروقت عراق و با عفو ÷زشکی از زندان مرخص شد، اما چند ماه بعد در تابستان 1965 به همراه دهها تن از اعضای اخوان به اتهام توطئه برای براندازی حکومت دوباره روانه زندان شد. وی در شرایط سخت زندان و دوره کوتاه آزادی، توانست با اجازه مرشد عام اخوان، سرپرستی تشکیلات جدید اخوان المسلمین را برعهده بگیرد.

وی در بار دوم زندان به دنبال شکنجه های طاقت فرسا، در دادگاه نظامی به سر÷رستی (فواد دجوی)به اعدام محکوم شد، و این حکم باعث اندوه و تأف فراوانی در جهان اسلام شد و موجی از اعتراض و ابراز انزجار و در خواست لغو آن را در سراسر جهان برانگیخت شخصیت های مهمی در جهان اسلام خواستار شدند که این حکم به اجرا گذاشته نشود. اما علی رغم همه این تلاش ها، در نیمه های شب دوشنبه بیست و نهم آگوست 1966 سید قطب به همراه دو تن از همفکرانش: محمد هواش و عبدالفتاح اسماعیل بر سر دار رفتند.

سرانجام سیذ بعد از 59 سال و 10 و 20 روز،گذراندن حیات با شهادت خویش در کالبد افکار و آثارش روح جاودانگی دمید. و بیست و نه اثر زنده در زمینه ادبیات و نقد و فکر اسلامی از خود برجای گذاشت که در رأس آن ها (فی ظلال القران) قرار دارد، و او را به عنوان مفسری مجدد و متفکری پیشرو به جهانیان معرفی می کند.

&#1570&#1605&#1575&#1585