اعجاز در مراحل خلفت انسان

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

قرآن كريم،با روشي اعجازی از نظر ايجاد و دلالت، به مراحل شكل گيری جنين از آغاز نطفه تا تولد اشاره فرموده است. به آيات زير توجه كنيد:

وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ طِينٍ ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَكِينٍ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آَخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ[ سورة المؤمنون: 12 - 14 ]

ما انسان را از عصاره ای از گل آفريده ايم . سپس او را به صورت نطفه ای در آورده ودر قرار گاه استوار جای ميدهيم. سپس نطفه را به صورت لخته خونی،واين لخته خون را به شکل قطعه گوشت جويده ای،واين تکه گوشت جويده را بسان استخوان ضعيفی در مياآوريم،وبعد بر استخوان گوشت می پوشانيم،واز آن پس او را آفرينش تازه ای بخشيده وپديده ديگری خواهيم کرد،والا مقام ومبارک خداوند است که بهترين اندازه گيرندگان وسازندگان است.

شرح:

خداوند پاک در اين آيات به مراحل شكل گيری جنين در رحم،از آغاز نطفه اشاره مي كند، يعني از همان وقتي كه يكي از اسپرمهاي پدر، تخمك مادر را بارور مي كند و به اين ترتيب "زيگوت"كه قرآن به عنوان "نطفه"از آن نام مي برد، تشكيل مي شود. سپس تخمك بارور شده از طريق تقسيم،به تدريج شروع به تكثير مي كند و تعداد سلولهايش افزايش مي يابد، اما از نظر حجم،در طول دو هفته اول،تغييري محسوس نمي كند. در اين مدت همان چيزي را مي سازد كه قرآن به عنوان "علقه" از آن نام برده است.

سپس تخمك بارور شده از تخمدان به رحم مي رود و به ديواره آن مي چسبد. در اين مرحله،غشاهاي جنين به تدريج تشكيل مي شوند و نيز بند ناف كه تخمك بارور شده (جنين) را براي دريافت غذا از خون مادر به جسم مادر متصل مي كند،به وجود مي آيد. همين جاست كه علقه به مضغه تبديل مي شود.

وقتي جنين در رحم مادر قرار دارد دورش را غشايي معروف به "كيسه آمينوني"احاطه مي كند. اين كيسه پر از مايع آمينوتيك است و آن وظايف مهمي از جمله حفظ جنين زا در برابر تكانهاي شديد و تأثيرات جاذبه – به عهده دارد. قرآن كريم در آياتي كه قبلاً از سوره مؤمنون نقل كرديم به اين موضوع اشاره كرده است: سپس او را نطفه اي در قرارگاهي مطمئن قرار داديم.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

مراحل رشد جنين

انسان از ذره اي خاك آفريده شده است:
عناصری که انسان را درست می کنند چکيده ای از مواد غذائی هستند که انسان آنها را می خورد. مواد غذائی نيز يا بطور مستقيم چکيده ای از خاک است،ويا بطور غير مستقيم.
قطره در جاي مناسب قرار مي گيرد

:

وقتی قطره مزبور وارد رحم مادر می شود دنبال جای مناسبی می گردد وجای مناسب خود را پيدا می کند. يعنی اينزور نيست که هر جای رحم که قرار بگيرد موفق به رشد می شود ورشد می کند.
قطره به چيزيکه خود را می آويزد در می آيد:

پس از اينکه چکه مزبور وارد رحم مادر می شود از پوسته خود بيرون می آيد ودنبال جای مناسبی در جداره رحم می گردد ونهايتا چنانکه آيه توصيف می کند خود را به جداره رحم می آويزد.اغلب خود را می آويزد « علقه به معنی: چيز آويخته وچيزيکه خود را می آويزد» است. هم خانواده واژه معلق به معنی:« آويخته» است. علت اينکه برخی آنرا به معنی:« خون بسته» ترجمه کرده اند اين است که علقه به معنی:« خون بسته» نيز هست.علت نامگذاری( علقه)

وقتی تخمه وارد رحم مادر می شود وبه جداره رحم می آويزد زالو مانند هم هست،وزالومانند عمل نيز می کند. شايد منظور آيه از « علقه» در اينجا به معنی:« زالو وزالو مانند» نيز باشد . بعد« علقه» يعنی چيزی که پيش از اين خود را به جداره رحم آويخت. پس از چهار هفته که طول جنين تقريباً شش ميلی متر است،از آن شکلی که مانند گوشت جويده لای دندان بود،برخی از استخوانها که ستون فقرات باشد درست شده است. هيچ گوشتی نيز روی آنها نيست.استخوانها با گوشت پوشانده می شوند به « خون بسته» نيز ظاهراً اين بوده که وقتی خون از محل آسيب ديده بيرون می ايد خشک وآويخته می شود. به « زالو» چيز« معلق » نيز علقه اطلاق شده است. چون خود را می آويزند.

:

در پنج هفتگی يک شيار گوشتی روی کمر درست می شود ودر شش هفتگی ستون فقرات کاملاً از گوشت پوشانده می شود ستون فقرات تا پيش از پوشيده شدن از گوشت همچنان ميکروسکوبی هستند.

التماس دعا

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

اعجاز قرآن، در بیان خلقت انسان

پرسش : چگونه بیان مراحل خلقت انسان، مى تواند دلیل بر اعجاز قرآن باشد؟ پاسخ اجمالی: پاسخ تفصیلی: پاسخ این سؤال در آیات 7 ـ 5 سوره «حج» آمده است. این آیات خلقت انسان را در یک مسیر هفت مرحله اى تشریح کرده است.
نخست زمانى که خاک بود، ممکن است منظور از خاک در اینجا خاکى باشد که: آدم از آن آفریده شد. و نیز امکان دارد اشاره به این باشد که: همه انسان ها قطع نظر از این نیز، از خاکند، چرا که تمام مواد غذایى که نطفه را تشکیل مى دهد و سپس مواد تغذیه کننده آن، همه از خاک گرفته مى شوند.
مرحله دوّم، مرحله «نطفه» است، خاک این موجود ساده و پیش پا افتاده، و خالى از حس و حرکت و حیات، تبدیل به نطفه مى شود؛ نطفه اى که از موجودات زنده ذره بینى اسرار انگیزى تشکیل یافته که در مرد «اسپرم» و در زن «اُوُول» نامیده مى شود، این موجودات ذره بینى شناور، به قدرى کوچکند که در نطفه یک مرد، ممکن است میلیون ها «اسپرم» وجود داشته باشد! تحولات پى در پى و شگفت انگیز جنین در عالم رحم، به همان اندازه عجیب است که فى المثل سنجاق کوچک ساده اى با گذشت چند ماه، تبدیل به یک هواپیما گردد!
و در مرحله سوّم: نطفه به مرحله علقه مى رسد و سلول هاى آن همچون یک دانه «توت» بدون شکل (به صورت یک قطعه خون بسته) در کنار هم قرار مى گیرند که آن را در زبان علمى «مورولا» مى نامند. بعد از گذشت مدت کوتاهى حفره تقسیم، که سرآغاز تقسیم نواحى جنین است پیدا مى شود (و جنین را در این مرحله «لاستولا» مى نامند).
در مرحله چهارم، کم کم جنین، شکل یک قطعه گوشت جویده شده به خود مى گیرد، بى آن که اعضاى مختلف بدن در آن مشخص باشد.
اما ناگهان در پوسته جنین تغییراتى پیدا مى شود، و شکل آن متناسب با کارى که باید انجام دهد تغییر مى یابد و اعضاى بدن کم کم ظاهر مى شود، اما جنین هایى که از این مرحله نگذرند، و همچنان به صورت سابق و یا ناقص بمانند، ساقط مى شوند، و از رده خارج مى گردند.
سپس به مراحل سه گانه پنجم و ششم و هفتم جنین که بعد از تولد صورت مى گیرد، یعنى «طفولیت»، «بلوغ» و «پیرى» اشاره کرده است. (1)
سخن گفتن قرآن از این مراحل مختلف جنین در آن روز که نه علم جنین شناسى به وجود آمده بود و نه مردم اطلاع قابل ملاحظه اى درباره دوران جنینى انسان داشتند، خود گواه زنده اى است بر این که این کتاب بزرگ از جهان وحى و ماوراء طبیعت سرچشمه مى گیرد. (2) پی نوشت:
(1). قابل توجه اين كه: در مورد تولد انسان، تعبير به« ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا» مى ‏كند، در حالى كه، قاعدتاً بايد به صورت جمع(اطفال) ذكر شود.
اين تعبير، ممكن است به خاطر آن باشد كه: طفل معنى مصدرى دارد، و در آن مفرد و جمع يكسان است، و يا از اين جهت باشد كه: هدف، بيان جنس است نه خصوصيات و ويژگى‏هاى اطفال كه در اين مرحله تفاوت انسان‏ها مستور و مكتوم است و در مراحل بعد ظهور و بروز مى كند.
(2). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دارالکتب الإسلامیه، چاپ بیست و نهم، ج 14، ص 34.