چگونه با یک کودک لجباز رفتار کنیم؟

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

و نباید مستقیما ً به او امر کنیم «بیا غذا بخور» بلکه وی را در جایگاه یک تصمیم گیری قرار دهند و با این روش کودک نسبت به مسائلی اجتناب کرده و نسبت به آن لجبازی میکند، این در حالی هست که بعد از بهره گیری این روش می توان اظهار تمایل به آن کار را در کودک دیدن کرد. بدترین کار در تشدید لجبازی کودک، تهدید کردن او هست. باید بتدریج وی را نسبت به کاری که باید انجام دهد آماده کنید و قواعدتان را خیلی روشن و قابل درک بیان کنید.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

با این حال کارشناسان علوم تربیتی لجبازی را خصلتی طبیعی و ضروری می دانند که از تمایل کودک به کسب درجاتی از استقلال شخصیتی ناشی میشود و باید پذیرفته و بازرسی شود. بر این اساس لجبازی نکردن کودک در هیچ اساس‌اي می تواند نشانه یک عارضه حاد روانی باشد که باید برای درمانش اقدام کرد.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

والدین باید بدانند لجبازی کودک خصلتی طبیعی هست که باید پذیرفته شود. گاهی کودک به لجبازی به چشم یک بازی نگاه می کند و می خواهد والدین را در این بازی شریک سازد. معلوم هست کودکانی چنین رفتاری از خود نشان میدهند که نیاز آنها به بازی و لذت بردن در کنار والدین و همین طور تماس فیزیکی با بدن والدین در آنها ارضا نمی شود. ممکن هست کودک لجبازی را به نشانه قهر انجام دهد و بخواهد به والدین بفهماند دلخور یا مخالف هست.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

در مقابل، لجبازی شدید و بازرسی نشده نیز از رفتارهای نامناسب والدین حکایت دارد. در حقیقت لجبازی مهار گسیخته نتیجه رفتارهای والدین و شرایط محیطی هست که کودک را به لجبازی اکثر وادار می‌سازد. اگر کودکی لجبازی را از حد می‌گذراند باید ریشه این رفتار را در نحوه برخورد والدین و اطرافیان و تنبیه‌ها و تشویق‌هاي آنان جستجو کرد.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

چگونه با یک کودک لجباز رفتار کنیم؟


امان از کودکانی که لج بازی پیشه می کنند! پدران و مادران با چنین کودکانی به سختی مدارا می کنند، لجبازی هاي کودک باعث آزار والدین می شود. اصولا ً لجبازی یک نوع رفتارو واکنش نامطلوب هست که به صورت هاي مختلفی خود را نشان می‌دهد، از جمله آسیب رساندن به خود و دیگران، ناسزا گفتن، گریه کردن و فریاد کشیدن، شکستن وسایلو … در افراد لجباز پایین بودن اعتماد به نفس و عدم داشتن خود باوری مثبت و پذیرفتن خود حقیقی مشهود هست.



آیا کودک شما لجباز هست؟ آیا نوجوانتان دائم با نظرها و سخنان شما مخالفت می کند؟



نشانه های کودک لجباز


شاید پاسخ شما به این سوال ها مثبت باشد و نگران این باشید که فرزندتان لجباز هستو برای کنار آمدن با لجبازی کودکتان از دوستان و نزدیکان راه حل هایي را جویا شده باشید. در ادامه این مقاله به بیان ویژگی هاي کودکان لجبازمی پردازیم تا لجبازی را ریشه یابی کنیم . کودکان لجباز بسیار حساس و زودرنج میباشند و اغلب زود خشمگین می شوند




و به کینه توزی و انتقام جویی تمایل دارند. در کودکان لجبازی اکثر در نافرمانی نمود پیدا می کند و خانواده ها اکثر به علت این خصلت، کودک را لجباز توصیف می کنند. بعضی والدین هر نافرمانی از سوی کودک را لجبازی می شمارند در حالی‌که اگر نافرمانی تداوم داشته باشد، آن را لجبازی میدانیم


علل لجبازی در کودکان


علل لجبازی در کودکان بسیار گسترده و پردامنه هست. از نظر بیولوژیکی اختلال در عملکرد غدد و اعصاب ممکن هست یکی از عوامل لجبازی در کودکان باشد. در حقیقت لجبازی کودک در هر اساس‌اي معنای خاص دارد که باید درک و شناسایی شده و سپس مشکل برطرف گردد. بدترین حالت ‌آن هست که کودکی لجبازی را از حد بگذراند




و والدین گمان کنند این کودک ذاتا ً لجباز هست. چیزی به نام لجبازی یا پرخاشگری و ناسازگاری ذاتی وجود ندارد، بلکه هر معلولی در کودکان علتی دارد که باید برطرف شود. ناگفته نماند که نوعی از لجبازی نیز وجود دارد که با استقبال والدین همراه هست و ازهمین طریق تقویت میشود. در این حالت که به لوس شدن تعبیر میشود




کودک امتناع‌ها و اصرارهای بیجا را به بازیچه‌اي برای جلب دقت و بلکه رضایت والدین تبدیل میکند و از همین طریق تاثیری عاطفی بر والدین میگذارد تا به خواسته‌اش برسد. اما اکثر لجبازی ها ریشه در سبک رفتاری والدین دارد.




در ۴ مدل سبک دقت والدین به کودکان می توان ریشه لجبازی را شناسایی کرد؛ در قدم اول دقت ناکافی والدین ممکن هست عامل لجبازی کودک باشد. به این معنا که چون کودک دچار کم توجهی هست، با لجبازی قصد جلب دقت والدین را دارد و تلاش می کند از این طریق دقت انها را برانگیزد. بعضی والدین هم به کودک «دقت مشروط» می کنند؛




حتما شنیده اند که والدین به فرزند خود می گویند: «اگر اینکار را بکنی، پسر یا دختر خوبی هستی» انها با اینکار در واقع مفید یا بد بودن کودک را به انجام دادن یا ندادن یک کار مشروط می کنند. از طرف دیگر والدین بسیاری هم میباشند که با دقت بسیار چندان به کودک وی را لجباز بار می آورند.




این کودکان اغلب پرتوقع میباشند و پس از مدتی هیچ چیز آنها را راضی نمیکند. دقت منفی هم نوع دیگری از دقت هست که معمولا ً با داد زدن، سرزنش و توهین کردن همراه هست و کودک بعنوان مکانیسم دفاعی از لجبازی بهره گیری می کند. ناکامی هم یکی از علل لجبازی در کودکان هست. کودکانی که دائم در رسیدن به اهداف خود شکست میخورند، لجباز بار می‌آیند.




از طرفی خانواده هایي که دائم کودک را نهی می کنند، ازاوانتظارات زیادی دارند، ازروش هاي تشویقی برای بالا بردن انگیزه کودک در انجام کارها بهره گیری نمی‌کنند، وی را به سوی لجاجت سوق می دهند. نباید فراموش کرد که سرزنش و امر و نهی بیش از حد به کودک وی را لجباز می کند. کودک بعنوان یک انسان حق دارد گاهی اشتباه کند




بدون اینکه مستحق سرزنش باشد. در حالی‌که بعضی والدین اجازه اشتباه کردن به کودک نمیدهند و بابت هر کار اشتباه وی را سرزنش می کنند.کودک در مراحل رشد درمی یابد که حق دارد اشتباه کند و مستحق سرزنش نیست. بنابراین در مقابل والدین جبهه میگیرد.




انعطاف ناپذیری والدینی که انتظار شکست یا خطا را از کودک خود ندارند باعثمی شود اجازه کسب تجربه به وی را ندهند و اگر هم اجازه اینکار را بدهند بابت هر اشتباه وی را سرزنش می کنند



لجبازی ناشی از خشم درونی



گاه بروز ندادن خشم توسط کودک، باعثلجبازی می شود و گاهی اضطراب ها و تنش هاي درون خانوادگی به خشم درونی در او منجر می شود. هم چنان که الگوپذیری از والدین و تناقضات رفتاری والدین بر شکل گیری لجاجت در رفتار و شخصیت کودک نقش دارد. لجبازی برای کودک در واقع راهی برای رسیدن به هدف هست




زیرا او یاد گرفته هست با لجبازی به هدف و خواسته خود برسد. او این الگو را از رفتارهای مستقیم والدین و یا تناقضاتی که در خانواده شاهد بوده، گرفته هست.والدینی که ضد و نقیض صحبت می کنند و خودشان لجبازی می کنند، در واقع لجبازی را آموزش می دهند و طبیعی هست که کودک هم همانطور بارمی آید.



دقت کنید که کودک با مهارت زندگی و مهارت هاي ارتباطی آشنا نیست و این والدین میباشند که راه هاي رسیدن به هدف و نه گفتن را باید به او آموزش دهند. در کودکان دشوار، مبتلا به اوتیسم و بیش فعال، مبتلا به صرع و آلرژی، لجبازی اکثر دیدن می شود. همین طور تناسب نداشتن قد به وزن، کم کاری یا پرکاری غدد، اضطراب هاي نهان و فراگیر هم در این امر موثر هست.


اگر کودکی یاد گرفته باشد برای رسیدن به هدف«اسباب بازی، شکلات، تفریح و بعدها رایانه و اتومبیل و …» می تواند با گریه، قهر، داد و بیداد به هدفش برسد اینکار را تا دوران بزرگسالی ادامه می‌دهد. این افراد در اساس شغلی و تحصیلی نمیتوانند رشد چندانی داشته باشند و مدام تغییر رشته یا تغییر شغل می دهند.

از طرف دیگر در زندگی مشترک به صورت ناخودآگاه و ناآگاهانه سبکهای لجبازی خود را ادامه می دهند و نمیتوانند درمورد مسائل و مشکلات خود با همسرشان به نتیجه برسند.روانشناسان معتقدند تهدید، بچه‌ها را لجبازتر می کند. لجبازی در کودکان معمولا ً از سن یک سالگی آغاز میشود و حتی می تواند با رفتارهای نادرست اطرافیان در کودک نهادینه شود.

کودکان برای پیدا کردن خود و جایگاهشان و گاهی به علت اینکه می خواهند خودشان را به اطرافیان اثبات کنند لجبازی میکنند و یکی از اساسی‌ترین مشکلات این هست که والدین در این شرایط خودشان هم داخل بازی لجبازی کودکان می شوند و آنها هم به نوعی به لجبازی با آنها می پردازند.


برترین اقدام والدین در این لحظه می تواند این باشد که دلگیر نشوند و سعی کنند به صورت امری و دستوری با کودک صحبت نکنند بلکه با او همدلی کرده و کمک کنند تا قدرت تصمیم گیری در کودک تقویت شود.همین طور والدین باید سعی کنند مطالب را به صورت انتخابی برای کودک بیان کنند. به طور مثال به او می گویند «هم اکنون می خواهی غذا بخوری؟»

و نباید مستقیما ً به او امر کنیم «بیا غذا بخور» بلکه وی را در جایگاه یک تصمیم گیری قرار دهند و با این روش کودک نسبت به مسائلی اجتناب کرده و نسبت به آن لجبازی میکند، این در حالی هست که بعد از بهره گیری این روش می توان اظهار تمایل به آن کار را در کودک دیدن کرد. بدترین کار در تشدید لجبازی کودک، تهدید کردن او هست. باید بتدریج وی را نسبت به کاری که باید انجام دهد آماده کنید و قواعدتان را خیلی روشن و قابل درک بیان کنید.



با این حال کارشناسان علوم تربیتی لجبازی را خصلتی طبیعی و ضروری می دانند که از تمایل کودک به کسب درجاتی از استقلال شخصیتی ناشی میشود و باید پذیرفته و بازرسی شود. بر این اساس لجبازی نکردن کودک در هیچ اساس‌اي می تواند نشانه یک عارضه حاد روانی باشد که باید برای درمانش اقدام کرد.

والدین باید بدانند لجبازی کودک خصلتی طبیعی هست که باید پذیرفته شود. گاهی کودک به لجبازی به چشم یک بازی نگاه می کند و می خواهد والدین را در این بازی شریک سازد. معلوم هست کودکانی چنین رفتاری از خود نشان میدهند که نیاز آنها به بازی و لذت بردن در کنار والدین و همین طور تماس فیزیکی با بدن والدین در آنها ارضا نمی شود. ممکن هست کودک لجبازی را به نشانه قهر انجام دهد و بخواهد به والدین بفهماند دلخور یا مخالف هست.


در مقابل، لجبازی شدید و بازرسی نشده نیز از رفتارهای نامناسب والدین حکایت دارد. در حقیقت لجبازی مهار گسیخته نتیجه رفتارهای والدین و شرایط محیطی هست که کودک را به لجبازی اکثر وادار می‌سازد. اگر کودکی لجبازی را از حد می‌گذراند باید ریشه این رفتار را در نحوه برخورد والدین و اطرافیان و تنبیه‌ها و تشویق‌هاي آنان جستجو کرد.