6 مرتبه حیرت
هنگامی که عشق ، بر قوای حیوانی و دیگر قوا چیره شود و سالک راه حق ، رو در روی اسمای خدا قرار گیرد ، حالت بُهت و شکر در او یافت می شود و خلاصه ، حیرت ، غلبه سرّ و اسماست .
سالک در مقام حیرت ، از این کثرتی که بی نهایت است و همه اش به وحدتی بی نهایت می پیوندد ، در حیرت فرو می رود .
در این مقام و مرتبه ، نه از دل خبری هست و نه از دلدار و همین است که رسول گرامی(صلی الله علیه وآله) می فرماید :
«ربّ زدنی تحیّراً . »
پروردگارا! بر حیرتم بیافزا .
خرّم آن کو ، عجز و حیرت قوت او است
در دو عالم خفته اندر ظل دوست
و باید گفت که همه مراحل سیر الی الله با درجاتی از حیرت رو به روست .
نیست مردم را نصیبی جز خیال
می نماید هیچ کس تا چیست حال
هر که او در وادی حیرت فتاد
هر نفس را صد جهان حسرت فتاد
حسرت و سرگشتگی تا کی برم
پی چو گم کردند ، من چون پی برم
من ندانم کاشکی می دانمی
کی اگر می دانمی ، حیرانمی
و همین است که می گویند :
«زیرکی بفروش و حیرانی بخر . »
حیرت عبارت است از وادی رسیدن به مشاهده اسمای خدا و عظمت آن ، و این مرتبه نیز از مراتبی است که وصف پذیر نیست ، بلکه رسیدنی و شدنی است .