حرم امامین عسکريين عليهما السلام در بستر تاريخ
دشمنان اهل بیت علیهم السلام در طول تاریخ، تلاشهای مذبوحانه بی شماری كرده اند تا بتوانند نور اهل بیت علیهم السلام را خاموش سازند و محبت آنها را از دل مسلمانان بیرون كنند، اما هرگز موفق نشده و نخواهند شد. این تلاشهای غیر انسانی از غصب خلافت شروع شد و با جلوگیری از نشر احادیث پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله و خانه نشین كردن امیرالمؤمنین علی علیه السلام و آتش زدن درب خانه آن حضرت و به شهادت رساندن فاطمه زهرا علیها السلام ادامه یافت.
آن گاه كه امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام به خلافت رسید، علاوه بر جنگهای رو در رو، شایعات و تهمتها، آغاز شد. و كم كم به این نتیجه رسیدند كه حذف فیزیكی امامان علیهم السلام و به شهادت رساندن آنان را در دستور كار قرار دهند تا شاید بتوانند نور آنها را خاموش و عظمت آنان را محو كنند، ولی با عنایت خداوندی موفق نشدند؛ با اینكه تمام یازده امام علیهم السلام را یا با شمشیر و یا با سمّ به شهادت رساندند، ولی با این حال همچنان محبت اهل بیت علیهم السلام بیشتر و شعله ورتر گردید و شیعیان هر روز رو به فزونی نهادند. كم كم تلاشهای آنها رنگ تازه یافت و در طرح جدید انهدام و نابودی بارگاه های امامان معصوم علیهم السلام را برنامه ریزی كردند.
اولین بار این نقشه توسط متوكل، خبیث ترین خلیفه عباسی به اجرا درآمد. او هفده بار قبر امام حسین علیه السلام را با خاك یكسان كرد.(1) ولی مردم و شیعیان هر بار بهتر از گذشته آن را آباد كردند. بعد از او وهابیان كج اندیش و منحرف و ساخته دست استعمار پیر انگلیس به تخریب بارگاه و قبور ائمه بقیع علیهم السلام و برخی صحابه پرداختند. هر چند تاكنون موفق شده اند از ساخت مجدد آن جلوگیری كنند، اما به یقین بدانند كه همان قبرهای با خاك یكسان شده، دلهای بی شماری را به سوی خود جذب كرده و باعث سازندگی و آمادگی بیشتر آنها شده است.
در ایام حج و عمره تعداد بی شماری از زائران شیعه و اهل سنت به گرد قبور ائمه بقیع علیهم السلام شمع گونه گریه می كنند و محو عظمت انوار امامان می شوند. این متحجران و بدتر از خوارج به كربلا نیز حمله كردند و اشیاء و اموال موجود در حرمین را به تاراج بردند، ولی موفق به تخریب آن نگشتند، ولكن هرگز از این ایده پلید دست نكشیدند.
تلاشهای مذبوحانه منحرفان ادامه یافت تا زمانی كه در حرم ثامن الحجج، حضرت امام علی بن موسی الرضاعلیهما السلام بمب گذاری كردند و با تخریب بخشی از آن عده ای را به شهادت رساندند. همچنین در روز عاشورای سال گذشته در كربلا بمب گذاری و عده ای را مظلومانه شهید كردند تا اینكه در تاریخ 3/12/1384 ش برابر با 23 محرم 1427 ق همین متحجران با كمك اشغالگران عراق به تخریب گنبد و بارگاه حرم امام هادی و امام عسكری علیهما السلام دست زدند و دل شیعیان، بلكه مسلمانان جهان را داغدار ساختند. اینها همانهایی هستند كه اگر قدرت یابند، تمام مراكز عبادت را نابود خواهند كرد؛ چرا كه فقط با ائمه معصومین علیهم السلام و شیعیان دشمنی ندارند، بلكه با خداوند سر جنگ دارند؛ غافل از آنكه خداوند همیشه كسانی را دارد كه از مراكز عبادت نگه داری و در صورت نیاز تعمیر و آباد كنند.
قرآن كریم می فرماید: "وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فیهَا اسْمُ اللَّهِ كَثیراً وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزیزٌ"؛(2) "و اگر خداوند بعضی از مردم را به وسیله بعضی دیگر دفع نكند، صومعه ها و دیرها و معابد یهود و نصاری و مساجدی كه نام خدا در آن بسیار برده می شود، ویران می گردد و خداوند كسانی را كه یاری او كنند [و از آیینش دفاع نمایند ]یاری می كند. خداوند قوی و شكست ناپذیر است."
و این نكته را نیز این نابخردان بدانند كه اراده الهی بر این قرار گرفته است كه نام اهل بیت علیهم السلام را زنده كند و خانه های آنها و حرمهایشان را محبوب مسلمانان و شهره جهان سازد؛ چرا كه قرآن كریم می فرماید: "فی بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فیهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الآْصالِ"؛(3) "[این چراغ پرفروغ ] در خانه هایی قرار دارد كه خداوند اذن فرموده كه آنها رفعت یابند؛ خانه هایی كه نام خدا در آنها برده می شود و صبح و شام در آنها تسبیح او می گویند."
آری رفعت و بلند مرتبگی امامان علیهم السلام و محبوبیت آنها در میان قلبها امری است الهی و آسمانی.
اربلی در كشف الغمة نقل كرده است كه مستنصر خلیفه عباسی، سالی جهت زیارت قبور اجداد خود [و تفریح] به سامرا رفت. ابتدا به زیارت عسكریین علیهما السلام مشرف گردید و سپس به مقبره خلفاء عباسی رفت. دید آنجا خراب گردیده است و پرندگان [و حیوانات] قبور خلفاء را آلوده كرده اند.
از این مسئله متأثر شد. یكی از همراهان گفت: قدرت و ثروت در دست توست و خلیفه مسلمین تو هستی، دستور ده كه قبور پدرانت را مرتب كنند! همچنان كه قبور این علویین را مشاهده می كنی كه دارای صحن و بارگاه و فرش و چراغ و خدمه و زوار می باشند. مُستنصر گفت: این امری است الهی و به زور نمی توان مردم را واداشت كه به زیارت قبور پدران من بیایند و اگر هم اجبار كنم، پذیرفته نیست.(4)
آنچه پیش رو دارید، مروری اجمالی و سیری گذرا است بر ساخت و تعمیر و تخریب بارگاه عسكریین علیهما السلام.
نقطه آغاز
"عَمَرُوا بِاَطْرَافِ الْبِلَادِ مَقَابِراً
اِذْ خَرِبُوا مِنْ يَثْرِبَ اَوطَاناً
قَوْمٌ لَهُمْ فِی كُلِّ اَرْضٍ مَشْهَدٌ
لَا بَلْ لَهُمْ فی كُلِّ قَلْبٍ مَشْهَدٌ؛
[برای آل محمد] در گوشه و كنار شهرها قبوری بنا كردند، در حالی كه خانه های آنها در یثرب (مدینه) خراب گردید. اینها كسانی هستند كه در هر زمینی مشهد و مضجعی دارند، بلكه برای آنان در هر دلی آرامگاه و مشهدی است."
زمانی كه حضرت امام علی النقی علیه السلام در سامراء رحلت فرمود، او را در خانه مسكونی اش دفن كردند و از همان زمان این خانه مهبط و محل نزول ملائكه و مورد توجه دوستان و شیعیان اهل بیت علیهم السلام قرار گرفت و بعد از شهادت امام حسن عسكری علیه السلام، او را نیز پشت سر پدر بزرگوارش دفن كردند و همچنین قبر حكیمه خاتون و نرجس خاتون علیها السلام مادر امام زمان علیه السلام نیز در آنجا قرار دارد.
در آن دوره، دوستان و شیعیان جهت زیارت قبور منور، گاهی داخل منزل می رفتند و اگر موفق نمی شدند، از داخل كوچه مقابل پنجره ای كه به سمت قبور باز بود، زیارت می كردند و گاه در مسجد مقابل كه اكنون رواق پشت سر مطهر امامین علیهما السلام شده است، نماز زیارت می خواندند.
این وضع در دوره آبادی و عظمت شهر سامراء و همچنین زمانی كه شهر تخریب شده بود، ادامه داشت. با اینكه خیلی از معاندین و منافقین تلاش كردند كه آثار امامین علیهما السلام را از بین ببرند، ولی با تلاش و سعی دوستان و شیعیان نه تنها آن آثار از بین نرفت كه روز به روز بر عظمت و جلای سامراء افزوده گشت و تغییرات مهمی در طول تاریخ در شهر و نسبت به مرقد دو امام علیهما السلام رخ داد كه خلاصه آن از این قرار است:
نقل قول
