شادی و نشاط

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

مناظره دو پیامبر

دلیل دیگر بر اصالت و فضیلت فرح و شادی مهر تأیید خداوند بر آن است. حضرت عیسی و حضرت یحیی علیهما السلام پسر خاله بودند. هر دو پیامبر بودند و در یک زمان زندگی می کردند. اما حضرت یحیی اهل حزن بود؛ حزنی که برای خدا و آخرت است. و حضرت عیسی علیه السلام بهجت و سرور داشت. برخی افراد با حزن به طرف خدا می روند و برخی با شوق و سرور
ص: 44
________________________________________
1- 1. سوره عبس، آیه 40 _ 38.
2- 2. سوره غاشیه، آیه 8 و 9.
و بهجت. بر حضرت یحیی علیه السلام خوف حاکم بود و بر حضرت عیسی علیه السلام رجاء و امید.
در روایت آمده است که این دو پیامبر با هم برخورد نمودند. حضرت یحیی دید عیسی علیه السلام مسرور و شادمان است. و خنده بر لب دارد. مناظره دو پیامبر شروع شد.
حضرت یحیی وقتی دید عیسی علیه السلام متبسم است، گفت: مگر از مکر و عذاب خدا در امانی و خیالت راحت است که این قدر متبسم و خوشحالی؟! چقدر به رحمت خدا امیدواری؟! مؤمن باید یک مقدار هم بترسد.
حضرت عیسی در پاسخ یحیی گفت: چقدر محزونی و گرفته ای! مگر از رحمت خدا مأیوس هستی که این قدر گریه می کنی؟
با یکدیگر بحثشان شد. یک نفر باید بین آن ها قضاوت کند. گفتند: صبر می کنیم تا به ما وحی شود و ببینیم خداوند چه می گوید.
خداوند هم به آن ها چنین وحی فرمود:
اَحَبُّکُما اِلَیَّ الطَّلِقُ البَسّامُ اَحْسَنُکُما ظَنّاًبی؛(1) محبوب ترین شما دو نفر در نزد من کسی است که چهره ای گشاده و لبی خندان دارد. و به من خوش گمان تر است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

بیم و امید

انسان اگر از عذاب خدا و آتش جهنم بترسد و به سوی خدا برود خوب است. اگر از شوق بهشت و امید به رحمت الهی هم به سوی خدا برود، آن هم خوب است. اما کدام بهتر است؟ البته امید به فضل و رحمت الهی.
ص: 45
________________________________________
1- 1. شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 333؛ منهاج البراعه، ج 6، ص 94.
یک موقع شما به فرزند خود می گویید: اگر نان نخری، تو را تنبیه می کنم! یک مرتبه هم می گویی: اگر نان بخری، به تو جایزه می دهم. کدام بهتر است؟ البته دومی بهتر است. و گاهی هم بچه چون شما را دوست می دارد، فرمان شما را می برد که این از همه قشنگ تر است.
یحیی و عیسی علیهما السلام هر دو پیامبر خدا بودند، ولی شیوه حضرت عیسی زیباتر و دوست داشتنی تر است. کلاس حضرت عیسی بالاتر است.
انسان گاهی خودش و اعمالش را می بیند و نگران می شود، و گاهی لطف و رحمت خداوند را می بیند و شادمان و امیدوار می شود. اگر خدا را ببینیم، قشنگ تر است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

از ویژگی های اهل ایمان

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در روایتی برای ایمان کامل یکصد و سه خصلت بر می شمارند. یعنی انسان تا دارای این ویژگی ها نگردد، ایمانش کامل نشده است. از جمله ویژگی هایی که برای مؤمن کامل الایمان بر می شمارند این است:
هَشّاشاً بَشّاشاً؛(1) یکی از ویژگی های اهل ایمان کامل این است که شاد و بانشاط و خوش و خرم است.
و علی علیه السلام نیز در وصف مؤمن به همام فرمودند:
یا هَمّامُ المؤمِنُ ... بَعیدٌ کَسَلُهُ دائِمٌ نَشاطُهُ قریبٌ أَمَلُهُ حَیٌّ قَلْبُهُ؛(2) ای همام، مؤمن از تنبلی به دور است؛ فعال و پرنشاط است؛ کم آرزو و زنده دل است.
ص: 46
________________________________________
1- 1. التمحیص، ص 74؛ بحارالانوار، ج 64، ص 311.
2- 2. بحارالانوار، ج 75، ص 26؛ الحیاه، ج 1، ص 536.
اصلاً شاد بودن و شاد زیستن از نشانه های سلامت نفس است. و غم و اندوه و حزن از علائم بیماری است. کسانی که اندوهناک و افسرده و گرفته اند، باید خودشان را معالجه کنند. و این در غیر مواردی است که اندوه پسندیده و کمال بخش است. در این موارد حزن موافق طبیعت و همگام با کمال انسان است. مثل وقتی که انسان به خاطر گناهانش محزون باشد، یا در مصائب اولیای الهی غمگین باشد. حزن در این موارد نه تنها مذموم نیست، بلکه ممدوح شمرده شده است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

شاد بودن به فضل و رحمت خداوند

آیات قرآن فرح و شادی را به عنوان یک پدیده و حالت پسندیده و مثبت ارزیابی می کند و در موارد متعدد آن را خصلت و فضیلتی برای خوبان برشمرده است. خداوند خطاب به پیامبرش می فرماید:
قُلْ بَفَضْلِ اللهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعونَ؛(1) بگو به فضل و رحمت خداست که مؤمنان باید شاد شوند و این از هر چه گرد می آورند بهتر است.
یعنی اگر انسان فضل و رحمت خداوند را ببیند، باید شاد باشد.
در تفسیر این آیه از امام باقر علیه السلام چنین روایت شده است:
فَضْلُ اللهِ نُبُوَّهُ نَبیِّکُمْ وَ رَحْمَتُهُ وِلایَهُ عَلِیِّ بن ابی طالب؛ فضل خداوند، نبوت پیامبر شماست و رحمتش ولایت علی بن ابی طالب علیه السلام است. و این بهتر از هر آن چیزی است که مخالفین جمع کنند، از اهل و مال
ص: 47
________________________________________
1- 1. سوره یونس، آیه 58.
و فرزند در دار دنیا.(1)
یعنی شیعیان به نبوت پیامبر و ولایت علی بن ابی طالب علیه السلام باید شاد باشند. کسانی که خدا و پیامبر و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام را ندارند، باید زانوی غم در بغل بگیرند و غصه بخورند. از این رو امیرالمؤمنین علیه السلام یکی از اوصاف اهل تقوی را این چنین بر می شمارد:
یُبیتُ حَذِراً وَ یُصْبِحُ فَرِحاً حَذِراً لِما حُذِّرَ مِنَ الْغَفْلَهِ وَ فَرِحاً بما اَصابَ مِنَ الْفَضْلِ وَ الرَّحْمَهِ؛(2) شب را به پرهیز بگذراند و شادمانه به صبح آرد. از غفلتی که از آن پرهیزش داده اند بپرهیزد و به فضل و رحمتی که به او بخشیده اند شادمانی کند.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

منبع فرح و شادی

کسانی که مولا و سرپرست الهی ندارند، باید به حال خودشان گریه کنند. اگر همه دنیا را هم جمع کنند، نمی توانند کمبود بی ولایتی را جبران کنند. این فرح و شادی که با ارتباط با خدا و پیامبر و اهل بیتش برای انسان پدید می آید، به فرموده خداوند، بهتر و لذت بخش تر از همه متاع دنیوی است.
کسی که خدا و پیامبر و ولایت اهل بیت علیهم السلام را دارد، نباید غمگین و اندوهناک باشد؛ چون به منبع فرح و شادی متصل است. نباید همچون آدم های بی صاحب غمگین باشیم. نباید خودمان را طوری نشان بدهیم که بگویند این ها از خدا و امامان راضی نیستند و
ص: 48
________________________________________
1- 1. الامالی للصدوق، ص 495؛ تفسیر الصافی، ج 2، ص 407؛ بحارالانوار، ج 35، ص 426.
2- 2. تحف العقول، ص 161؛ نهج البلاغه، خطبه 193.
اهل بیت علیهم السلام به این ها نظر ندارند.
در حقیقت بازگشت غم و اندوه، به بدبینی به خدا و اهل بیت علیهم السلام است. کسی که غصه روزی را می خورد، در حقیقت سوء ظن به خدا دارد. خداوند کمِ بندگانش نمی گذارد. خدا می فرماید: به فضل و رحمت الهی شاد باشید. امر به شادی می کند.
به منزل یکی از بزرگان رفته بودم، دیدم تابلو بزرگی بالای سرش زده است که «ای دل غمین مباش که مولای ما علی است!» کسی که علی ندارد، باید از غصه دق کند.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

در پرتو ولایت

اهل بیت علیهم السلام نمی گذارند دوستان و اهل ولایت آن¬ها در آتش بروند. اگر کسانی هم باشند که وضعشان بد است و جهنمی هستند، نجاتشان می دهند. امام صادق علیه السلام در این باره فرمودند:
اَنْتُمْ فِی الجَنَّهِ تُحْبَرونَ وَ بَیْنَ اَطْباقِ النّارِ تُطْلَبونَ فَلا تُوجَدونَ وَ اللهِ لایَجْتَمِعُ فِی النّارِ مِنْکُمْ اثنانِ وَ لا وَاللهِ وَ لا واحدٌ؛(1) شما در بهشت نعمت داده می شوید و در میان طبقه های آتش جست و جو می شوید، ولی پیدا نمی گردید. به خدا سوگند، دو نفر از شما در آتش جمع نمی شوید! نه، به خدا سوگند، حتی یک نفر از شما در آتش نخواهد بود!
البته کسانی که ولایت خلفای ناحق را پذیرفته اند، به جهنم می روند. الآن هم در جهنم هستند. محبت دشمنان اهل بیت علیهم السلام جهنم محض است.
ص: 49
________________________________________
1- 1. مختصر البصائر، ص 311؛ الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 827.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

بهشت حاضر

ولایت اهل بیت علیهم السلام یعنی بهشت حاضر. کسی که ولایت اهل بیت را دارد، در بهشت است. الآن هم در بهشت است. بعد از این هم در بهشت است. راوی می گوید:
در محضر مبارک امام صادق علیه السلام بودیم. شخصی در مجلس گفت: «اَسْأَل اللهَ الجَنَّهَ؛ از خداوند درخواست بهشت می کنم؟» امام صادق علیه السلام فرمودند: «اَنْتُمْ فِی الجَنَّهِ فَاسْأَلوا اللهَ اَنْ لا یُخْرِجَکُمْ مِنها؛ شما در بهشت هستید، از خداوند بخواهید که شما را از آن بیرون نکند.» حاضران گفتند: «جُعِلْنا فِداکَ نَحنُ فِی الدُّنیا؛ ما به فدای شما شویم، ما الآن در دنیا هستیم.» حضرت فرمودند: «اَلَسْتُمْ تُقِرُّونَ بِاِمامَتِنا؛ مگر شما به امامت ما اعتراف ندارید؟!» گفتند: بله. فرمودند: «هذا مَعنی الجَنَّهِ الَّذی مَنْ اَقَرَّ بِهِ کانَ فِی الجَنَّهَ فَاسْألُوا اللهَ اَنْ لا یَسْلُبَکُمْ؛ این معنای بهشت است. کسی که به آن اعتقاد داشته باشد و به آن اعتراف کند، در بهشت است. بنابراین، از خدا بخواهید که آن را از شما نگیرد.»(1)
معلوم می شود کسانی که این سؤال را کرده اند، یک مقدار بی معرفت بوده اند. در محضر امام زمان است. به چهره امام زمان خودش نگاه می کند، امامی که بهشت آفرین است، حقیقت بهشت و فوق بهشت است، اما به دنبال بهشت می گردد.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

بهشت و بهشت آفرین

کسی که بهشت را ایجاد می کند، مهم تر از خود بهشت است.
_______________________________________
1- 1. المحاسن، ج 1، ص 161؛ بحارالانوار، ج 65، ص 102.
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:
فاعِلُ الخَیْرِ خَیْرٌ مِنْهُ و فاعِلُ الشَّرِّ شَرٌّ مِنْهُ؛(1) کسی که کار نیک انجام می دهد، خودش از آن کار بهتر است و انجام دهنده کار شر از آن کار بدتر است.
یعنی کسی که کار نیکی انجام می دهد، مسلم در ذات و صفاتش بیش از آن کار نیکی وجود دارد و کسی که کار بدی انجام می دهد، در ذات و صفاتش بیش آنچه انجام می دهد، بدی وجود دارد.
مؤمن بهشت می سازد و کافر جهنم. بهشت¬ساز بهتر از بهشت است و جهنم¬ساز بدتر از جهنم است. حاکمان جور از جهنم بدترند. یک گلوله آتش اند. آتش گیره و هیزم جهنم هستند. رفقای ناباب از جهنم بدترند؛ چون جهنم می سازند. باید از آن ها فرار کرد. و رفقای خوب بهشت می سازند و از بهشت برترند.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

بی اعتنایی به بهشت

این ها در محضر امام علیه السلام بودند و به دنبال بهشت می گشتند و بهشت طلب می کردند. اما دوستان و ارادتمندان و گریه کنندگان بر مصائب امام حسین علیه السلام در روز قیامت به عکس این ها عمل می کنند. دور امام حسین علیه السلام حلقه زده اند و محو جمال آن حضرت اند. اعتنا و توجهی به بهشت و حور ندارند.
به آن ها گفته می شود: وارد بهشت شوید، اما آنان نمی پذیرند، بلکه مجلس گفت و گو با امام حسین علیه السلام را بر بهشت ترجیح می دهند. حور العین
ص: 51
________________________________________
1- 1. تحف العقول، ص 57؛ نهج البلاغه، حکمت 32؛ بحارالانوار، ج 68، ص 217.
نزد آنان فرستاده می شوند و به آن ها می گویند: ما و این غلمان بهشتی مشتاق شماییم! ولی آنان برای آن سرور و کرامتی که در مجلس امام حسین علیه السلام می بینند، سر به سوی حورالعین بلند نمی کنند.(1)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

محضر بهشتی اهل بیت علیهم السلام

امام صادق علیه السلام برای کسانی که اطرافشان بودند و این معنای بلند را درک نمی کرد، به ناچار سخن خودشان را تأویل کردند و مطلب را تنزیل دادند و فرمودند: کسی که اعتقاد به ولایت ما دارد، در بهشت است. وگرنه محضر امام خود بهشت و برتر و بالاتر از بهشت است. کسی مرتبط و متصل به اهل بیت علیهم السلام است و اهل ولایت و محبت آنان است، در بهشت است و جای غم و اندوه و خوف و حزن نیست. آنجا فرح و سرور و شادی محض است.
بِفَضْلِ اللهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرحوا؛(2) به فضل و رحمت خداست که اهل ایمان باید شاد باشند.
و فضل و رحمت الهی جز محبت محمد و آل محمد و ولایت اهل بیت علیهم السلام نیست. آنان حقیقت بهشت اند و اتصال به این حقیقت، یعنی بهشت و سرور و شادمانی. «ای دل غمین مباش که مولای ما علی است!»
کسی که امام زمان و اهل بیت علیهم السلام ولی او هستند، باید شاد باشد. و این برتر و بهتر از همه دنیا و لذائذ دنیوی است. آنچه دنیایی است، نمی تواند سرور و شادی حقیقی را به انسان عرضه کند.
ص: 52
________________________________________
1- 1. کامل الزیارات، ص 81؛ بحارالانوار، ج 45، ص 207.
2- 2. سوره یونس، آیه 58.