معرفی استان زنجان

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

معرفی استان زنجان

موقعیت جغرافیایی

استان زنجان با مساحتی بالغ بر 22164 کیلومتر مربع از جمله مناطق زیبا و تاریخی ایران است که در ناحیه شمالغرب کشور قرار دارد و از سمت شمال با استان اردبیل ، از شمال شرق با استان گیلان ، از شرق با استان قزوین ، از جنوب با استان همدان ، از غرب با استان های کردستان و آذربایجان غربی و از شمال غرب با استان آذربایجان شرقی همسایه است . این استان براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای 7شهرستان ، 14شهر ، 15بخش ، 46دهستان و 1208 آبادی بوده و نقطه ارتباطی مرکز کشور با غرب و شمالغرب آن بشمار می آید. شهرستان استان زنجان عبارتند از: زنجان ، ابهر ، خدابنده ، طارم ، خرمدره ، ایجرود و ماهنشان .

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

وجه تسمیه زنجان

در روزگار ساسانیان ، زنجان شهری بزرگ در میان ری و آذربایجان بود که به دست اردشیر بابکان بنا گردیده و در آن زمان زندیگان به معنی اهل کتاب زند (معروفترین کتاب زرتشتی ) نام داشته که این واژه با کثرت استعمال به زنگان و سپس با استیلای اعراب بصورت معرّب "زنجان " نامیده شده است . این استان دارای آب و هوای سرد و خشک کوهستانی در زمستان و معتدل در تابستان است . استان زنجان شاهد رویدادهای سیاسی ، اجتماعی و مذهبی بسیاری بوده است اما هرگز فرهنگ و مدنیت استعماری در این شهر نفوذ نکرده و اکثریت قریب به اتفاق مردم همچنان در حفظ شعائر مذهبی و سنتی خود پابرجا و استوار مانده اند. براساس آخرین سرشماری (سال 1390) جمعیت کل استان بالغ بر 1015734 نفر و جمعیت مرکز استان 486495 نفر بوده است .

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

آثار تاریخی

آثار تاریخی مهم استان عبارتند از: گنبد سلطانیه ، بازار تاریخی زنجان ، مجموعه رختشویخانه ، بقعه امامزاده سید ابراهیم (ع) ، مقبره قیدار نبی ، مسجد جامع زنجان ، غار کتله خور ، غار گلجیک ، غار خرمنه سر، موزه مردان نمکی ، عمارت ذوالفقاری و چشمه های آب گرم و ننق ، گرماب ابدال و حلب انگوران . * گنبد سلطانیه : در 34 کیلومتری شرق مرکز استان واقع شده است . این بنا به دستور سلطان محمد خدابنده از سال 704 هجری قمری شروع و درمدت 9سال به اتمام رسیده است. گنبد سلطانیه با ارتفاع 5/48متر پس از کلیسای سانتاماریا در فلورانس ایتالیا و مسجد ایاصوفیا در استانبول ترکیه ( که همگی به تقلید از گنبد سلطانیه ساخته شده اند) سومین بنای عظیم تاریخی گنبددار و اولین بنای عظیم آجری جهان می باشد. این اثر در فهرست میراث جهانی بشر در یونسکو به ثبت رسیده است .

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

* مجموعه رختشویخانه :

این بنا در بافت تاریخی مرکز شهر احداث شده و آب آن از قلعه حاج میربهاءالدین تأمین و محلی عمومی برای شستشوی لباس بوده است . این بنا با طراحی منحصر به فرد خود و رعایت اصول بهداشتی هنگام شستشوی لباس ها ، اهتمام مسئوولین وقت به پاکیزگی و آراستگی را بیانگر می باشد.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

* مجموعه بازار زنجان :

احداث بازار زنجان در زمان فتحعلی شاه قاجار به انجام رسیده سپس مساجد ، سراها ، گرمابه ها و کاروانسراها بدان اضافه گردیده است . این بنای تاریخی یکی از بزرگترین بازارهای سنتی کشور محسوب می گردد.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

* غار کتله خور:

کتله خورشید یا کتله خور نام غاری است در 80کیلومتری جنوب شهرستان خدابنده که تقریبا" هم سن غار علیصدر همدان است . آهک های غار کتله خور نسبت به آهک های غار علیصدر بسیار خالص تر هستند و این خود عاملی جهت شفافیت و زیبایی هرچه بیشتر قندیل ها است . گمان می رود این غار دارای 7طبقه باشد که تاکنون 3طبقه آن کشف شده است . غار کتله خور یکی از زیباترین و طویل ترین غارهای آهکی جهان به شمار می رود.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

* بقعه امامزاده سید ابراهیم (ع):

این بقعه در مرکز شهر واقع شده و شجره این امامزاده عظیم الشأن که اهالی استان ارادت خاصی به آن حضرت دارند به امام موسی بن جعفر(ع) می رسد. * رودهای مهم این استان ، قزل اوزن ، زنجان رود و ابهر رود است .

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

گویش و مذهب

زبان مردم استان زنجان ، ترکی آذری و در نقاط استان به تناسب همسایگی ، فارسی ، ترکی مخلوط با گیلکی ، کردی و تاتی است . بیش از 99% ساکنین این استان مسلمان (شیعه اثنی عشری ) می باشند . زنجان را پایتخت شور و شعور حسینی نامیده اند و این بدان جهت است که باشکوهترین عزاداری ها برای حضرت اباعبدا... الحسین (ع) و 72تن شهدای کربلا در دهه محرم ، دراین شهر برگزار می گردد. مراسم عزاداری حسینیه اعظم و نیز زینبیه اعظم زنجان بزرگترین مراسم مذهبی کشور لقب گرفته و دارای شهرت جهانی است .

هرساله از اول تا 13 ماه محرم مراسم عزاداری حسینی در زنجان برگزار و مهم ترین و باشکوه ترین آن ها در روز 8 محرم ( شب تاسوعای حسینی )است . این مراسم که شکوه ، عظمت و خلوص خاصی دارد می رود تا به عنوان بزرگترین مجمع عاشقان امام حسین (ع) در جهان (بعد از عزاداری میلیونی کربلای معلی ) شناخته شود . همچنین به دلیل کثرت ذبح قربانی در این مراسم ، حسینیه اعظم زنجان بعد از منی در مکه مکرمه ( موسم حج ابراهیمی ) دومین قربانگاه بزرگ جهان اسلام به شمار می رود. زنجان را دیار غواصان دریادل نیز نامیده اند و این بدان خاطر است که رزمندگان خطه زنجان در دوران دفاع مقدس همواره خط شکن بوده و گردان های غواصی زنجان در شب های پر شور عملیات ، با گذر از سخت ترین موانع آبی ، خطوط دشمن را شکسته و پیروزی های بزرگی را رقم زدند. عملیات های :خیبر ، بدر ، والفجر 4، والفجر 8 و کربلای 5 شواهدی بر این مدعی است . برخی از این عملیات ها (نظیر عملیات والفجر 8) حتی در کالج های نظامی غرب نیز مورد تحسین و بلکه تدریس واقع گردیده است . امروزه وارثان دریادلان خط شکن این سرزمین (همچون دانشمند شهید دکتر مجید شهریاری ) با گذر از سخت ترین موانع جنگ نرم و فتح قله های دانش و پژوهش ، پرچم والفجرهای غرورانگیز را افراشته نگه می دارند.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

صنایع دستی استان

از مهم ترین صنایع دستی این استان می توان به ملیله کاری ، چاروق دوزی ، صنایع مسی ، قلم کاری ، چاقوسازی ، بافت فرش و گلیم و .... اشاره نمود که برخی از آنها حائز رتبه ممتاز جهانی و کشوری است .

خاستگاه چهار رشته از صنایع دستی کشور یعنی ملیله کاری ، چاروق دوزی ، صنایع مسی و نیز چاقوسازی منحصرا" خطه زنجان می باشد.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

صنایع استان

استان زنجان با برخورداری از شبکه های زیربنایی قوی از جمله شبکه های ارتباطی و موقعیت راهبردی از پتانسیل قابل ملاحظه ای در جذب سرمایه گذاری بخش صنعت برخوردار است . از منابع وصنایع دستی مهم استان می توان به کارخانجات شرکت ایران ترانسفو و پارس سویچ ، شرکت ملی سرب و روی ایران ، شرکت کالسیمین ، شرکت مینو ، سیمان خمسه ، نخ طایر صبا ، سامان شیمی ، روغن نباتی جهان ،شرکت سیم و کابل ابهر ، شرکت لایی ساز ، فرش سهند و ... اشاره نمود. هم اکنون این استان بزرگترین معادن سرب و روی خاورمیانه را دارا می باشد.