تفسیر آیات 81 تا 85 سوره زخرف

[*شهید گمنام*]

بسم الله الرحمن الرحیم


الحمد الله رب العالمین ...



اعوذ بالله من الشیطان الرجیم:



قل ان کان للرحمن ولد فانا اول العابدین ×
سبحان رب السموات و الارض رب العرش عما یصفون ×
فذرهم یخضوا و یلعبوا حتی یلاقوا یومهم الذین یوعدون ×
و هو الذی فی السماء اله و فی الارض اله و هو الحکیم العلیم ×
و تبارک الذی له ملک السموات و الارض و ما بینهما و عنده علم الساعة و الیه ترجعون

(زخرف / 81 - 85.)



«قل ان کان للرحمن ولد فانا اول العابدین » . راجع به تفسیر این آیه هم مفسرین وجوهی ذکر کرده اند.

ابتدا دو مقدمه عرض بکنم: یک اینکه این فکر که خدا دارای فرزند است، می دانیم که وجود داشته است،

یکی در مسیحیت: «المسیح ابن الله » ⁽¹⁾ گفتند مسیح پسر خداست، و دیگر در کفار جاهلیت می گفتند

فرشتگان فرزندان خدا و «بنات الله » هستند، و بت پرستی شان از فرشته پرستی سرچشمه می گرفت

و فرشته پرستی شان از این فکر که فرشتگان دختران خدا هستند، منتها وقتی که تاریخ خیلی طول

می کشد، نسلهای بعد که می آیند در مقابل بت می ایستند توجه ندارند که این بتها هیکلهایی است

که برای فرشتگانی ساخته اند و فرشته را پرستش می کنند چون دختر خداست. این فکرها در آنها

نیست. ولی آنهایی که واردتر بودند، تا می گفتند چرا بتها را پرستش می کنید، می گفتند به اعتبار

اینکه مثل و مثال و تمثیل فرشتگان هستند. فرشتگان را چرا می پرستید؟ چون دختران خدا هستند،

بچه های خدا هستند. [پرستش] بچه خدا مگر اشکالی دارد؟! آقازاده را مردم احترام می کنند، خدازاده

را نباید احترام کرد؟ هر احترامی که به آقا مردم می کنند می گویند به آقازاده هم باید همان قدر احترام

کرد. خوب، هر کاری که در مورد خدا باید انجام داد در مورد خدازاده هم باید انجام داد.



پس این یک مقدمه که این فکر فرزند داشتن خدا ریشه ای در بت پرستی های عرب جاهلیت هم داشته

است. مطلبی که [متمم این مقدمه است] این است که در مساله «پرستش » دو طرز تفکر مختلف در

دنیا وجود دارد. یکی این است که پرستش بشر از پرستش سنگ و چوب و رئیس قبیله و حتی مار و مور

و بت و ستاره و ماه و خورشید و دریا و کوه و فرشته و پیغمبر شروع شده تا ارباب انواع مختلف، تا

می رسد به پرستش خدا. بسیاری از فرنگیها، اغلب اینهایی که تاریخ ادیان می نویسند این طور

می نویسند که پرستش در بشر ابتدا از پرستش همین بت یا پدر خانواده (رئیس خانواده) شروع

شد، و از کوچکترین شروع شد، و از کوچکها شروع شد، از خدای خانواده رسید به خدای قبیله،

از خدای قبیله رسید به خدای مملکت مثلا، بعد خدای منطقه، بعد خدای زمین، خدای آسمان،

خدای آسمانها، بعد چند خدا; بشر این سیر تصاعدی را انجام داد تا در آخرین مرحله رسید به خدای

یگانه.



قرآن همیشه عکس مطلب را می گوید. قرآن می گوید اول پرستش خدای یگانه بوده، انحراف از

پرستش خدای یگانه منجر به بت پرستی ها شده است. این، دو نوع تاریخ دین بر ضد یکدیگر است.

در میان فرنگیها هم عده ای [همین نظریه را دارند]. شاید اولین کسی که این مکتب را به وجود آورد

یک آلمانی به نام ماکس مولر است - و نظریه اش معروف است - و بعد افراد دیگری هم تابع این نظریه

شدند. آنها هم فعلا این نظر قرآن را قبول کرده اند که اول توحید بوده و بعد بت پرستی. توحید مولود

بت پرستی نیست، یعنی توحید متولد شده و تکامل یافته بت پرستی نیست، بلکه بت پرستی صورت

انحرافی خدا پرستی است. قرآن که یک طرف برای انسان فطرت توحیدی قائل است و از طرف دیگر

می گوید از روزی که بشر به روی زمین آمده خدا پیغمبران فرستاده است که اینها انگهبان بشر بوده اند،

قهرا مکتب قرآن این است که اولین چیزی که در روی زمین پیدا شده توحید است، چون اولین چیزی که

در زمین پیدا شده حجت خداست. مکتب اسلام انبیاء این است: اولین کسی که خدا در زمین فرستاد

حجت خدا و پیغمبر بود و هیچ وقت زمین خالی از حجت خدا نیست و اگر در روی زمین دو نفر باقی بمانند

یکی از آنها حجت خدا خواهد بود. این است که قرآن در بت پرستی ریشه هایی از خدا پرستی به دست

می د هد که انحرافات خداپرستی به اینجا رسیده است. اینکه ما می گوییم مثلا عرب جاهلیت بت را

پرستش می کرد چنین نیست که یکدفعه از خانه اش بیرون آمد، فت سنگی یا چوبی پیدا کرد و گفت

برویم پرستش بکنیم، بلکه اینها یک ریشه هایی در اول و در اصل در خدا پرستی داشته اسم; صورتهای

انحرافی خداپرستی و مغالطه هایی در خداپرستی به اینجا رسیده است.