دنیا و دین
اگر درباره زندگی ملل گوناگون و عقاید مختلف کاوشی داشته باشیم، دیدها و نگرش های مختلفی را مشاهده می کنیم.
گروهی تمام همّ و غمّ خود را برای رسیدن به کمال روانی بکار گرفته اند، از جهات مثبت دنیا اعراض جسته و گوشه گیری و رهبانیت را پیشه خود ساخته اند.
مرتاضان هندی از این دسته شمرده می شوند. اینان بر طبق آئین «یوگا» سختی های بسیاری بر جسم خود تحمیل می کنند تا ضمن اشراف بر روان خود، به معبود مورد نظر متصل شوند. گروه دیگر ارضاء لذّات و غرایز را بر همه چیز ترجیح می دهند.
اینان به عکس تنها از جهات منفی دنیا بهره می برند و به اصطلاح حیات نقدینه را بر زندگی اخروی ترجیح می دهند، ماتریالیستها چنینند.
گروه سوم همه چیز را خیال محض میدانند و جهان و آنچه در آنست را پوچ در پوچ تصور می کنند. همانند کسی که کنار حوض آب می ایستد و چندین دلیل بی اساس اقامه می کند بر اینکه آبی در حوض نیست و آنگاه که وی را گرفته و در حوض انداختند، باز می گوید: «خیال میکنم که خیس شده ام» سوفسطائیان و پوچ گرایان صاحبان این عقیده اند.
توجیهات و ادله اینان همانند دزدی است که وارد باغی شده و مشغول خوردن و احیاناً با خود بردن و دزدیدن بود، باغبان سر رسید و وی را دستگیر کرد، دزد در اعتراض به باغبان گفت: چرا اذیت میکنی؟ درخت خدا، میوه خدا، میخورد بنده خدا!!! باغبان وی را بر درختی بست و با گرزی گران به وی میزد، وقتی ناله اش بلند شد، باغبان گفت: غم مخور، درخت خدا، طناب خدا، گرز خدا، بنده خدا، میزند بنده خدا!
اما ادیان الهی به شکل دیگری به دنیا می نگرند.
از نظر همه ادیان الهی، دنیا گذرگاهی است برای وصال به خداوند. در این نگرش، انسان، نه تنها به افق دوردست می نگرد و نه فقط به جلو پای خویش چشم می دوزد و نه جهان را پوچ می انگارد، بلکه هم به افق، چشم خیره کرده است و هم برای تشخیص راه از چاه و گریز از آفت های مسیر به جلوی پایش چشم می دوزد.
عقیده چنین انسانی در مورد دنیا این است که دنیا را ظاهری است غیر قابل انکار، و باطنی است واقعی، پس کسی بهره از دنیا می برد که ظواهرش وی را فریب ندهد و تنها خوشه چین منافع دنیا برای رسیدن به حاقّ آن باشد.
بر اساس این بینش انسان هر لحظه در حال تکاپو است. او هر لحظه، وصال دوست را در افق دوردست می بیند و کشان کشان خود را بدانجا میرساند و در هر حرکت و جنبشی توان مضاعفی برای ادامه طریق می گیرد و در هر لغزشی ضعفی و رکودی در خود احساس می کند.