شناخت عارفان
کسی از عرفان و معارف الهی بهره‌مند است که پس از درک مسائل عرفانی، تحوّلی نشاط آفرین و روشنی بخش در باطن خود بیابد، مگر نه اینست که حضرت امام صادق‌علیه السلام می‌فرمایند:
اِذا تَجَلّی ضِیاءُ الْمَعْرِفَةِ فی الْفُؤادِ هاجَ ریحُ الْمَحَبَّةِ، وَاِذا هاجَ ریحُ الْمَحَبَّةِ اِسْتَأْنَسَ ظِلالَ الْمَحْبوبِ وَآثَرَ الْمَحْبُوبَ عَلی ما سَواهُ.(46)
آن گاه که نور معرفت در قلب کسی تابناک گردد، نسیم محبّت وزیدن می‌گیرد. و آن گاه که نسیم دوستی بوزد، به سایه محبوب انس می‌گیرد و او را بر غیر او برمی‌گزیند.
بنابر این، اکتفا نمودن به افکار و اندیشه‌های عرفانی و پر ساختن ذهن از مسائل روحی کار ساز نیست؛ زیرا از دیدگاه مکتب اهل بیت‌علیهم السلام، کسی از معارف و مسائل عرفانی برخوردار است که بر مبنای کتاب و سنّت، معارف را در قلب خود جای داده باشد؛ نه در ذهن و اندیشه خود. بدیهی است در صورتی که معارف در قلب انسان جای گرفته باشد - نه در ذهن و زبان او - تحوّلاتی مهم در روحیه و رفتار و گفتار او ایجاد می‌کند.
از نشانه‌های مهم معرفتِ صحیح، تهذیب نفس و رها شدن از هواهای ناشایست است. انسانی که به معارف صحیح پی برده و با حکمت و معارف اهل بیت‌علیهم السلام آشنایی پیدا کرده، از جهان فانی و تمایلات نفسانی دور می‌شود و اراده‌اش به سوی عالم معنی کشیده می‌شود.
حضرت امیرالمؤمنین‌علیه السلام در این باره می‌فرمایند:
مَنْ صَحَّتْ مَعْرِفَتُهُ اِنْصَرَفَتْ عَنِ الْعالَمِ الْفانی نَفْسُهُ وَهِمَّتُهُ.(47)
کسی که معرفت او صحیح است، نفس او و همّت او از جهان فانی روی گردان است.
بنابراین کسانی که همّت آنان در جمع ثروت و اندوختن اموال می‌باشد - که سرانجام وبال آنان است - چگونه می‌توانند از معرفت صحیح برخوردار باشند؟!
مگر نه این است که معرفت از امور قلبی است نه ذهنی؟! در این صورت اگر کسی امواج انوار معارف، قلب او را فرا گرفته باشد؛ چگونه می‌تواند غرق در امیال دنیوی و شهوات نفسانی باشد و همّت و اراده‌اش در خدمت هوای نفس باشد؟!
مگر نه این است که حضرت امام سجّادعلیه السلام می‌فرمایند:
... اِنَّما اَهْلُ الدُّنْیا یَعْشِقُونَ الْاَمْوالَ.(48)
همانا اهل دنیا، به مالها عشق می‌ورزند!
کسی که قلبش را عشق به مال و بهره‌های مادّی مانند شهرت و ریاست دنیا فراگرفته است، چگونه می‌تواند آن را سرشار از انوار علوم خاندان وحی، و تابناک از معارف عالی اهل بیت‌علیهم السلام بنماید؟
نقل قول
