آیین بندگی و نیایش (ترجمه عدة الداعی)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

دوم - دعاهایی كه به واسطه اندوهها و سختیها دفع می گردند:

الف - ابن مسكان از ابی حمزه روایت كرده است كه حضرت باقر عليه‌السلام به او فرمود:

۷۱۱ - ( یا ابا حمزه، ما لك اذا انابك امر تخافه الا تتوجه الی بعض زوایا بیتك یعنی القبله فتصلی ركعتین ثم تقول: یا ابصر الناظرین، و یا اسمع السامعین، و یا اسرع الحاسبین، و یا ارحم الراحمین، سبعین مره كلما دعوت الله مره بهذه الكلمات سل حاجتك ) .

یعنی: ای ابا حمزه! چه می شود كه هرگاه امر هراسناكی به تو رسید، به طرف گوشه ای از اتاق - یعنی به سوی قبله - نمی روی تا دو ركعت نماز بگزاری و سپس هفتاد مرتبه بگویی: یا ابصر الناظرین... ای بیننده ترین نظر كننده ها! ای شنونده ترین شنونده ها ها! ای سریعترین حسابرسها! و ای با رحمت ترین رحیمان! هر بار كه با این كلمات، دعا كردی، حاجت خود را درخواست نما .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

​

۷۱۲ - مردی كه شیبه هذلی گفته می شد، نزد پیامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم آمد و عرضه داشت:
ای رسول خدا! من پیر مرد كهنسالی و نیروی كار ندارم، تا كنون خود را به نماز و روزه و حج و جهاد، عادت داده بودم، كلامی به من بیاموز كه خداوند متعال به واسطه آن به من نفع برساند و سبك هم باشد، ای رسول خدا!
پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: دوباره بگو.
آن مرد سه مرتبه این را گفت. رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: هیچ درخت و كلوخی در گرد تو نیست مگر آنكه از باب رحمت بر تو گریه كرده است، هرگاه نماز صبح را گزاردی بگو: سبحان الله العظیم و بحمده ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم كه خداوند و جلیل به واسطه آن تو را از كوری و دیوانگی و جذام و فقر و ضعف، معاف می دارد.
آن مرد گفت: یا رسول الله! این برای دنیا، برای آخرت چه؟ فرمود: بعد از هر نمازی می گویی: اللهم اهدنی من عندك، و افض علی من فضلك، و انشر علی من رحمتك، و انزل علی من بركاتك.
یعنی: خدایا! مرا از جانب خودت هدایت نماز و از بخشش مخصوصت برمن افاضه فرما و رحمتت را بر من بگشای و بركاتت را بر من نازل فرما) .
آن مرد این دستور را گرفت و بر آن مداومت نمود، فردی به ابن عباسگفت: این رفیقت چه محكم این دستور را گرفت.
رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: اگر این مرد بتواند این عمل را در قیامت با خود بیاورد و عمدا آن را ترك نكند، هشت درب بهشت بر رویش گشوده خواهد شد به طوری كه از هر كدام بخواهد می تواند داخل گردد .
ج - شیخ كلینی از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است كه فرمود:
۷۱۳ - ( كان من دعاء ابی عليه‌السلام فی امر یحدث: اللهم صل علی محمد و ال محمد و اغفر لی، و ارحمنی، و زك عملی، و یسر منقلبی، و اهد قلبی، و امن خوف، و عافنی فی عمری كله، و ثبت حجتی، و اغسل خطایای، و بیض وجهی، و اعصمنی فی دینی، و سهل مطلبی، و وسع علی فی رزقی، فانی ضعیف، و تجاوز عن سیی ء ما عندی بحسن ما عندك، ولا تفجعنی بنفسی، ولا تفجع بی حمیمی ) .
وهب لی یا الهی لحظه من لحظاتك تكشف بها ما به ابتلیتنی و تردنی بها الی احسن عاداتك عندی، فقد ضعف قوتی، و قلت حیلتی، و انقطع من خلقك رجائی، ولم یبق لی الا رجاوك و توكلی علیك، و قدرتك یا رب علی ان ترحمنی و تعافینی كقدرتك علی ان تعذبنی و تبتلینی، الهی ذكر عوائدك یونسنی، و الرجاء لا نعامك یقوینی، و لم اخل من نعمتك منذ خلقتنی، فانت ربی و سیدی، و مفزعی و ملبحئی، و الحافظ و الذاب عنی، و الرحیم بی، و المتكفل برزقی، و عن قضائك و قدرك كلما قدرت لی فلیكن سیدی و مولای فیما قضیت و قدرت و حتمت تعجیل خلاصی مما انا فیه جمیعه و العافیه فانی لا اجد لدفع ذلك احدا غیرك، ولا اعتمد فیه الا علیك، فكن یا ذا الجلال والا كرام عند حسن ظنی بك و رجائی لك، و ارحم تضرعی و استكانتی و ضعف ركنی و امنن بذلك علی و علی كل داع دعاك یا ارحم الراحمین، و صلی الله علی محمد واله اجمعین .
یعنی: از دعاهای هنگام پدید آمدن حادثه این بود: اللهم... خدایا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا بیامرز و رحمت كن، عملم را پاك نما و بازگشتم از آسان گردان، قلبم را هدایت كن و ترسم را به ایمن مبدل فرما، در تمام عمرم به من عافیت عطا كن و حجت و دلیلم را پا برجا قرار ده ^{( ۲۴۹ )} خطاهایم را بشوی، چهره ام را (در قیامت) سفید گردان، مرا در دینم حفظ فرما در دینم حفظ فرما و كارم را آسان بگردان، روزی ام را گشایش ده كه من ضعیفم و از بدیهای من به خوبی خودت در گذر، با دستم، نه بر سر خودم مصیبت وارد كن و نه بر سر فامیلم.
ای معبود من! گوشه چشمی به من نظر كن تا با آن، بلاهایت را از من بر طرف سازی و به واسطه آن، مرا به سوی بهترین عادتها بكشانی. نیرویم ضعیف و چاره ام اندك گشته است، از تمام خلق تو امیدم قطع گردید. پروردگار من! تنها امید به تو و توكل بر تو و قدرتت برایم باقی مانده كه بر من رحم كنی و معافم گردانی، همچنانكه قدرت بر عذاب و مبتلا كردن من داری.
بار خدایا! یاد آوری نیكیهای تو، مانوسم می كند و امید به نعمت دادنت، تقویتم می نماید كه از ابتدای خلقتم، لحظه ای از نعمت تو خالی نبوده ام. تو پروردگار من، آقای من، دادرس من، پناهگاه من، حافظ من، مدافع من، رحیم بر من و كفیل روزی من هستی.
هر آنچه بر من مقدر كردی، از قضا و قدر تو سرچشمه می گیرد، بنابر این، ای آقا و مولای من! تعجیل در رهایی - از تمام آنچه در آنم - و عافیت را در قضا و قدر حتمی قرارده كه من برای دفع آن، كسی جز تو را نمی یابم و بر كسی جز تو تكیه نمی كنم، ای صاحب جلال و كرامت! با من بر اساس خوش گمانی و امیدم، رفتار نما و بر زاری و زمینگیری و سستی ام رحم كن و با این كارت بر من و بر هر كس كه تو را می خواند، منت بگذاری ارحم الراحمین! درود خدا بر محمد و تمام خاندانش باد .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

د - عاصم بن حمید از اسماء روایت می كند كه گفت: رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود:
۷۱۴ - ( من اصابه هم او غم او كرب او بلاء او لاواء فلیقل: الله ربی لا اشرك به شیئا، توكلت علی الحی الذی یموت ) .
یعنی: هر كه اندوه یا غم یا سختی یا بلاء یا دشواری به او رسیده بگوید: الله پروردگار من است، چیزی را شریك او قرار نمی دهم، توكل می كنم بر زنده ای كه نمی میرد .
ه - هشام بن سالم از حضرت صادق عليه‌السلام رواست كرده است فرمود:
۷۱۵ - ( اذا نزلت برجل نازله او شدیده او كربه امر فلیكشف عن ركبتیه و ذراعیه ولیلصقهما بالارض و لیلصق جوجوه بالارض ثم لیدع بحاجته و هو ساجد ) .
یعنی: هر گاه به كسی بلایی یا اندوهی یا چیز سختی رسید، دو زانو و دو ساعد خود را برهنه سازد و آنها را به زمین بچسباند و نیز سینه اش را هم بر زمین چسبانیده در حال سجده دعا كند و حاجتش را بطلبد .
و - جهت طلب روزی از حضرت صادق عليه‌السلام روایت شده است كه (بگوید):
۷۱۶ - ( یا الله، یا الله، یا الله، اسالك یحق من حقه علیك عظیم ان تصلی علی محمد واله و ان ترزقنی العمل بما علمتنی من معرفه حقك، و ان تبسط علی ما حظرت من رزقك ) .
یعنی: خدایا! خدایا! خدایا! از تو طلب می كنم و به كسی كه حق بزرگی بر تو دارد سوگندت می دهم كه بر محمد و آلش درود بفرستی و كاری را روزی من كنی كه بر اساس شناخت حق تو باشد - كه خودت آن را به من تعلیم نمودی - و آن روزی را كه از من بازش داشتی بر من بگسترانی.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ز - سعید بن زید گوید ، حضرت كاظم عليه‌السلام فرمود:

۷۱۷ - ( اذا صلیت المغرب فلا تبسط رجلك ولا تكلم احدا حتی تقول مائه مره: بسم الله الرحمن الرحیم ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم مائه مره فی المغرب و مائه مره فی الغداه، فمن قالها دفع عنه مائه من انواع البلاء ادنی نوع منها البرص و الجذام والشیطان و السلطان ) .
یعنی: وقتی نماز مغرب را گزاردی پایت را دراز مكن و با كسی سخن مگو تا صد بار بگویی: بسم الله الرحمن الرحیم ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم.
صد بار مغرب و صد بار صبح كه هر كس آن را بگوید: صد بلا از هر نوعش از او دفع می گردد كه كمترین آنها پیسی ( ۲۵۰ ) و جذام و شیطان و پادشاه است .
ح - برای دفع كردن عاقبت خوابهای ناگوار بعد از آنكه از آن خواب بیدار شدی بلا فاصله به سجده برو و هر قدر می توانی خدا ثنا كن، سپس بر محمد و آلش صلوات بفرست و به سوی خداوند منان ناله كن و از او بخواه كه آن را از تو دفع كند و از عاقبتش تو را در سلامت بدارد كه به فضل و رحمت الهی اثری برای آن خواب نخواهی دید.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ط - ابو قتاده حرث بن ربعی گوید : شنیدم رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم می فرماید:

۷۱۸ - ( الرویا الصالحه من الله، فاذا رای احدكم ما یحب فلا یحدث بها الا من یحب، و اذا رای رویا مكروهه فلیتفل عن یساره و لیتعوذ من شر الشیطان و شرها، ولا یحدث بها احد فانها لن تضره ) .
یعنی: خوابهای نیك از جانب خداست، پس هر گاه كسی خواب محبوبی دید آن را باز گو نكند مگر برای انسان محبوبی و اگر خواب بدی دید از جانب چپش آب دهانی بیندازد و از شر شیطان و شر آن خواب، به خدا پناه ببرد و آن را برای كسی نقل نكند كه ضرری به او نخواهد رساند .
و از آن حضرت نقل شده است كه فرمود:
۷۱۹ - ( الرویا الصالحه من الله و الحلم من الشیطان ) .
یعنی: خواب نیك از خدا و احتلام از شیطان است.
و نیز نقل شده است كه فرمود:
۷۲۰ - ( الرویا الحسنه من الرجل الصالح جزء من سته و اربعین جزء من النبوه ) .
یعنی: خواب نیك از مرد صالح یك قسمت از چهل و شش قسمت نبوت است .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ی - از اهل بیت عليهم‌السلام روایت است كه فرمودند:

۷۲۱ - ( اذا رای احد الرویا المكروهه فلیتحول عن شقه الذی كان علیه و لیقل: انما النجوی من الشیطان لیحزن الذین امنوا و لیس بضارهم شیئا الا باذن الله و اعوذ بالله بما عاذت به الملائكه المقربون، و انبیاوه المرسلون، والائمه الراشدون المهدیون تو عباده الصالحون، من شر ما رایت، و من شر رویای ان تضرنی فی دینی او دنیای، و من الشیطان الرجیم ) ^(۲۵۱)
یعنی: هرگاه یكی از شما خواب ناگواری دید از آن پهلو كه بر آن خوابیده بود بر گردد و بگوید: نجوا از شیطان است تا مومنین را اندوهناك كند ولی - به اذن خدا - هیچ ضرری به آنان نمی تواند برساند. با آنچه ملائكه مقرب و انبیای فرستاده شده و ائمه راهنمائی و هدایت گردیده، و بندگان صالح با آن پناه بردند، به خدا پناه می برم از شر آنچه و از شر خوابم - كه در دینم یا دنیایم ضرری وارد كند - و از شر شیطان رجیم .
ك - علی بن مهزیار گوید: محمد بن حمزه علوی برای من نوشت كه من برای امام باقر عليه‌السلام نامه ای بنویسم و آموزش دعایی را بخواهم كه با آن، امید گره گشایی برود (این كار را كردم و) حضرت در پاسخ؛ برایم مرقوم فرمودند:
۷۲۲ - ( اما ما سالك محمد بن حمزه العلوی من تعلیم دعاء یوجو به الفرج فقل له یلزم: یا من یكفی من كل شی ء ولا یكفی منه شی ء اكفنی ما اهمنی فانی ارجو ان یكفی ماهو فیه من الغم ان شاء الله تعالی) .
یعنی: اما آن دعایی كه محمد بن حمزه علوی خواسته بود تا به آن، امید گره گشایی برود، به او بگو بر این دعا مداومت كند:
ای كسی كه از هر چیزی ما را كفایت می كنی و چیزی ما را از تو كفایت نمی كند، پس كار مهم مرا بر عهده گیر و كفایت كننده اش باش. امیدوارم كه ان شاء الله خداوند متعال، اندوهش را بر طرف ن

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ل - شیخ صدوق گوید پدرم از پدرش از امیر المومنین عليه‌السلام روایت كرده است كه فرمود:
۷۲۳ - ( رایت الخضر فی المنام قبل البدر بلیله فقلت له: علمنی شیئا انصر به علی الاعداء. فقال: یا هو، یا من لا هو الا هو، فلما اصبحت قصصتها علی رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فقال: یا علی، علمت الاسم الا عظم، فكان علی لسانی فی یوم بدر ) .
یعنی: یك شب قبل از واقعه بدر، حضرت خضر را در خواب دیدم، به او گفتم: چیزی به من بیاموز كه با آن بر دشمنان پیروز گردم، گفت بگو: یا هو، یا من لا هو الا هو، چون صبح شد آن را برای رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم بازگو كردم، فرمود: ای علی! اسم اعظم را آموختی ( ۲۵۲ ) ، لذا این ذكر در روز بدر بر زبان من بود .
و نیز روایت شده است كه از امیر المومنین عليه‌السلام وقتی از قرائت قل هو الله احد فارغ می شد، می فرمودند:
۷۲۴ - ( یا هو، یا من لا هو الا هو، اغفرلی و انصرنی علی القوم الكافرین ) .
یعنی: ای همان (مطلوب حقیقتی ما! ای كسی كه مطلوبی جز او نیست، مرا بیامرز و بر گروه كافر، یاریم فرما .
و نیز آن حضرت همین را در جنگ صفین می گفت و دشمن را كنار می زد.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

سوم - پناه بردن (به خدا):

الف - عبد الله بن یحیی كاهلی گوید : حضرت صادق عليه‌السلام فرمود:
۷۲۵ - ( اذا لقیت السبع فاقرا فی وجهه ایه الكرسی و قل: عزمت علیك بعزیمه الله و عزیمه محمدصلى‌الله‌عليه‌وآله‌ وسلم و عزیمه سلیمان بن داود و عزیمه امیر المومنین و الائمه من بعده، فانه ینصرف عنك ان شاء الله ) .
یعنی: وقتی حیوان درنده ای را دیدی، در برابرش آیه الكرسی ( ۲۵۳ ) را بخوان و بگو: نفرینت می كنم به نفرین خدا و نفرین محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و نفرین سلیمان بن داود و نفرین امیر المومنین و ائمه بعد از او. ان شاء الله آن حیوان از تو منصرف خواهد شد .
كاهلی گوید: بیرون آمدم، ناگاه درنده ای را دیدم كه معترضم گردیده، نفرینش كردم كه مبادا راه را بر ما ببندد و به ما آزار رساند، ناگهان دیدم سركش را پایین آورده بین دو پایش قرار داد و پشت كرد و از راه برگشت.
عبد الله بن سناناز حضرت صادق عليه‌السلام روایت كرده است كه فرمود:
۷۲۶ - ( قال امیر المومنین عليه‌السلام : اذا لقیت السبع فقل: اعوذ برب دانیال والجب من شر كل اسد مستاسد ) .
یعنی: امیر المومنین عليه‌السلام فرمود: هرگاه حیوان درنده ای را دیدی بگو: پناه می برم به پروردگار دانیال و چاه از شر هر شیر درنده ای ( ۲۵۴ ) .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ب - حضرت صادق عليه‌السلام فرمود:

۷۲۷ - ( الا اعلمك كلمات؟ اذا وقعت فی ورطه فقل: بسم الله الرحمن الرحیم لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم، فان الله یصرف بها عنك ما یشاء من انواع البلاء ) .
یعنی: آیا برای هنگامی كه در نابودی و هلاكتی افتادی كه راه نجاتی از آن نیست، كلماتی به تو بیاموزم؟ پس بگو: بسم الله الرحمن الرحیم لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم، كه خداوند به واسطه آن، هر نوع بلائی را كه بخواهد از تو دفع می كند .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ج - شیخ كلینی گوید : در یكی از جنگها مسلمانان به رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم شكایت كردند كه ككها آنها را می آزارند، فرمود:
۷۲۸ - ( اذا اخذ احدكم مضجعه فلیقل: ایها الاسود الوثاب الذی لا یبالی غلقا ولا بابا عزمت علیكم بام الكتاب الا توذونی و اصحابی الی ان یذهب اللیل یجی ء الصبح بما جاء ) .
یعنی: هر یك از شما كه خواست به خوابگاه برود، بگوید: ای سیاه جست و خیز كننده! ای كه نه به قفل توجه داری و نه به در! با ام الكتاب بر تو نفرین می كنم كه من و یاران مرا نیازاری تا شب برود و صبح بیاید .
راوی گوید: ولی آنچه را كه ما می دانیم این است كه به جای: الی ان یذهب اللیل... آمده: الی ان یووب الصبح بما ابیعنی تا صبح آنچه را كه می خواهد بیاورد.