آیین بندگی و نیایش (ترجمه عدة الداعی)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

خاصیتهای مختلف

الف – درست از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است كه فرمود:
۷۸۱ - ( قال رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم : من قرا الهیكم التكاثر عند النوم و قی فتنه القبر ) .
یعنی: رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: كسی كه هنگام خواب الهیكم التكاثر ^{( ۲۸۲ )} را بخواند، از عذاب قبر در امان خواهد بود .
ب - از حضرت صادق عليه‌السلام روایت شده است كه فرمود:
۷۸۲ - ( وقع مصحف فی البحر فوجدوه وقد ذهب ما فیه الا هذه الایه: الا الی الله تصیر الامور ) . ^{(۲۸۳ )} .
یعنی: نوشته ای در دریا افتاده بود، آن را گرفتند (دیدند) هر چه در آن بود رفته است مگر این آیه (كه می گوید): آگاه باشید! كه همه چیز به سوی خدا بر می گردد .
ج - حضرت صادق عليه‌السلام سوال شد كه آیا قرآن و فرقان دو چیزند یا یك چیز؟ فرمود:
۷۸۳ - ( القران جمله الكتاب و الفرقان المحلكم الواجب العمل به ) .
یعنی: قرآن، به تمام كتاب گفته می شود و فرقان، به آیات محكمی كه عمل بدان واجب است .
د - اولین چیزی كه نازل شد این آیه است:
( بسم الله الرحمن الرحیم اقرء باسم ربك ) ^{( ۲۸۴ )} .
و آخرینش:
( اذا جاء نصر الله و الفتح ) ^{( ۲۸۵ )} .
ه - امیر المؤمنین عليه‌السلام فرمود:
۷۸۴ - ( من قرا قل هو الله احد حین یاخذ مضجعه ثلاث مرات و كل الله به خمسین الف ملك یحرسونه لیلته ) .
یعنی: هر كسی كه قل هو الله احد ^{( ۲۸۶ )} را هنگام خواب سه مرتبه بخواند، خداوند پنجاه هزار ملك را بر او موكل می نماید تا در آن شب حراستش كنند .
و شیخ صدوق در كتاب توحید نقل كرده است كه:
۷۸۵ - ( انها كفاره خمسین سنه ) .
یعنی: این كار، كفاره پنجاه سال خواهد بود .
و - ابو بكر خضرمی از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است كه فرمود:
۷۸۶ - ( من كان یومن بالله و الیوم الاخر فلا یدع ان یقرا فی دبر الفریضه بقل هو الله احد فانه من قراها جمع الله له خیر الدنیا و خیر الاخره، و غفر له ولو الدیه و ما تولد ) .
یعنی: كسی كه به خدا و روز آخرت ایمان دارد، خواندن قل هو الله احد را بعد از نماز واجب ترك نكند كه هر كس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برایش جمع كرده، خودش و والدینش و فرزندانش بخشیده خواهند شد .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ز - حماد بن عیسی از امیر المؤمنین عليه‌السلام روایت كرده است كه فرمود:
۷۸۷ - ( قال رسول الله: الا اعلمك دعاء لا تنسی القران؟ قل: اللهم ارحمنی بترك معاصیك ابدا ما ابقیتنی، و ارحمنی من تكلف ما لا یعنینی، و ارزقنی حسن النظر فیما یرضیك، و الزم قلبی حفظ كتابك كما علمتنی، و ارزقنی ان اتلوه علی النحو الذی یرضیك عنی. اللهم نور بكتابك بصری، و اشرح به صدری، و اطلق به لسانی، و استعمل به بدنی، و قونی به علی ذلك و اعنی علیه، انه لا یعین علیه الا انت لا اله الا انت ) .
یعنی: رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود: آیا دعایی به تو بیاموزم كه قرآن را فراموش نكنی؟ بگو: خدایا! بر منم رحم كن كه گناهانت را تا زنده ام همیشه ترك نمایم و رحم نما برای زحمت و رنج چیزی كه برایم اهمیت و فایده ای ندارد. خوش بینی در چیزهایی كه تو را از من راضی می سازد، روزی ام فرما و قلب مرا ملزم به حفظ كتاب خودت نما، همانگونه كه آن را به من آموختی تلاوت آن را به شكلی كه تو از من راضی باشی، روزی ام كن. خدایا! با كتابت، دیده ام را نورانی، سینه ام را به آن گشاده، زبانم را بدان گویا و بدنم را عامل بدان قرار ده و بر این كار تقویتم فرما و كمكم كن كه كمك كاری بر این امر جز تو نیست و معبودی جز تو وجود ندارد .
جماد گوید: یكی از یاران ما این روایت را از ولید بن صبیحاز حفص اعور از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است.
۷۸۸ - ( من مضی علیه یوم واحد ولم یصل فیه بقل هو الله احد قیل له یوم القیامه: یا عبد الله، لست من المصلین ) .
یعنی: كسی كه یك روز بر او بگذرد ولی در آن روز نمازی با قل هو الله احد نخواند، روز قیامت به او گفته می شود: ای بنده خدا! تو از نماز گزاران نیستی.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ط - و از آن حضرت است كه:
۷۸۹ - ( من مرت له جمعه لم یقرا فیها بقل هو الله احد ثم مات مات علی دین الی لهب ) .
یعنی: كسی كه جمعه ای بر او بگذرد (و هفته اش بسر آید) ولی در آن با قل هو الله احد (نمازی) نخواند، بعد بمیرد، بر دین ابی لهب مرده است .
ی - و نیز از آن حضرت است كه فرمود:
۷۹۰ - ( من اصابه مرض او شده ولم یقرا فی مرضه او شدته قل هو الله احد ثم مات فی مرضه او شدته فهو من اهل النار ) .
یعنی: كسی كه سختی یا مرضی به او برسد و در آن مرض یا سختی، قل هو الله احد را نخواند و در آن بمیرد، از اهل آتش خواهد بود .
ك - ابوالقاسم بن سلیمان از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است كه فرمود:
۷۹۱ - ( قال ابی عليه‌السلام : ما ضرب رجل القران بعضه ببعض الا كفر ) .
یعنی: پدرم فرمود: كسی پاره ای از قرآن را به پاره دیگر نزد، مگر آنان كافر گشت ( ۲۸۷ ) .
ل - عامر بن عبد الله بن خزاعه از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است كه فرمود:
۷۹۲ - ( ما من عبد یقرا اخر الكهف ) (۲۸۸) الا یتیقظ فی الساعه التی یرید
یعنی: هیچ بنده ای آخر سوره كهف را نخواند مگر آنكه در ساعتی كه خواست، بیدار می شود .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

م - از زهری نقل است كه گوید: به حضرت امام زین العابدین عليه‌السلام عرض كردم:
۷۹۳ - ( ای الا عمال افضل؟ قال: الحال المرتحل. قلت: و ما لحال المرتحل؟ قال: فتح القران و ختمه كلما احل باوله ارتحل فی اخره ) .
یعنی: كدام عمل افضل است؟ فرمود: آن عمل كه می آید و كوچ می كند، عرض كردم: چه عملی است كه می آید و كوچ می كند؟ فرمود: گشودن قرآن و به انجام رساندنش، (به طوری كه) هر زمان از اولش در آید، به آخرش كوچ نماید .
ن - از حضرت باقر عليه‌السلام نقل است كه فرمود:
۷۹۴ - ( من قرا بنی اسرائیل فی كل لیله جمعه لم یمنت حتی یدرك القائم عليه‌السلام و یكون معه، و من قرا سوره الكهف كل لیله جمعه لم یمت الا شهیدا و بعثه الله مع الشهداء ) .
یعنی: هر كس كه سوره بنی اسرائیل (اسراء) را در هر شب جمعه بخواند تا حضرت قائم (عج) را ندیده نمی میرد و با آن حضرت خواهد بود و هر كس كه در هر شب جمعه سوره كهف را بخواند نمی میرد مگر با شهادت و خداوند متعال او را با شهدا مبعوث می نماید .
س - از آن حضرت است كه:
۷۹۵ - ( من اوتر بالمعوذتین و قل هو الله احد قیل له: یا عبد الله، ابشر فقد قبل و ترك ) .
یعنی: كسی كه در نماز وتر، معوذتین ( ۲۸۹ ) و قل هو الله احد را بخواند، به او گفته می شود: ای بنده خدا! تو را بشارت باد كه (نماز) وترت قبول گردید .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ع - عمران یزید گوید : حضرت صادق عليه‌السلام فرمود:
۷۹۶ - ( من قرا قل هو الله احد حین یخرج من منزله عشر مرات لم یزل من الله فی حفظ و كلاءه حتی یرجع اله منزله ) .
یعنی: كسی كه هنگام خروج از منزلش ده مرتبه قل هو الله احد را بخواند، از جانب خدا در حافظ و حمایت خواهد بود تا به منزلش باز گردد .
ف - برای كرمی كه خربزه ها و زراعت را می خورد، بر چهار نی یا چهار كاغذ نوشته شده بر چهار نی در چهار جهت زمین خربزه یا مزرعه قرار ده شود:
( ایها الدود، ایها الدواب و الهوام و الحیوانات، اخرجوا من هذه الارض و الرزع الی الخراب كما خرج ابن متی من بطن الحوت فان لم تخرجوا ارسلت علیكم: ).
( شواظ من نار و نحاس فلا تنتصران ) ( ۲۹۰ ) .
( الم تر الی الذین خرجوا من دیارهم و هم الوف حذر الموت فقال لهم الله موتوا فماتوا ) (۲۹۱)
( اخرج منها فانك رجیم ) ( ۲۹۲ ) .
( فخرج منها خائفا یترقب ) ( ۲۹۳ ) .
( سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی ) ( ۲۹۴ ) .
( كانهم یوم یرونها لم یلبثوا الا عشیه او ضحیها ) ) ( ۲۹۵ ) .
( فاخر جناهم من جنات و عیون ) ( ۲۹۶ ) .
( و زروع و مقام كریم و نعمه كانوا فیها فاكهین ) ( ۲۹۷ ) .
( فما بكت علیهم السماء و الارض و ما كانوا منظرین ) ( ۲۹۸ ) .
( اخرج منها فما یكون لك ان تتكبر فیها فاخرج انك من الصاغرین ) ( ۲۹۹ ) .
( اخرج منها مذووما مدحورا ) ( ۳۰۰ ) .
( فلنا تینهم بجنود لا قبل بها و لنخر جنهم منها اذله و هم صاغرون ) ( ۳۰۱ ) .
یعنی: ای حیوان! ای جنبندگان و زهر داران و حیوانات! از این زمین و مزرعه به جای خرابی بروید همچنانكه فرزند متی ( ۳۰۲ ) از شكم ماهی بیرون رفت كه اگر نروید بر شما می فرستم:
- شراره ای از آتش و مس كه یاری نگردید.
- آیا ندیدی كسانی را كه از ترس مرگ از دیار خود خارج شدند - در حالی كه هزاران نفر بودند - اما خدا به آنان فرمان مرگ داد، آنان هم مردند.
- از آنجا خارج شود كه تو را نده شده ای.
- از آنجا خارج شد در حالی كه می ترسید و مراقب بود.
- منزه است آنكه شبانه بنده اش را از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد.
- آن روز كه اینان قیامت را ببینند، گویا نخوابیده اند مگر یك شب یا به همراه روزش.
- پس آنان را از باغها و چشمه ها اخراج كردیم.
- و كشتزارها و مقام كریم و نعمتی كه از آن برخوردار بودند.
- پس نه آسمان بر اینان گریست و نه زمین و نه مهلتی به آنان داده شد.
- از آنجا خارج شو، تو را نسوزد كه در آن تكبر و روزی، از آنجا خارج شو كه تو از فرو ما یگانی.
- از آنجا با حالت نكوهیده و سرافكنده خارج شو.
- لشكرهایی بر آن و راد آوریم كه تابش را نداشته باشند و هر آینه ایشان را از آنجا با ذلت و خواری خارج می نماییم .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ص - سمره بن جندب گوید : رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم فرمود:
۷۹۷ - كسی كه وضو ساخته به سوی مسجد برود و در حال خروج از منزلش، بگوید:
( بسم الله الذی خلقنی فهو یهدین ) .
یعنی: به نام خدا، آن كس كه مرا خلق كرد، پس همو هدایتم می كند .
خداوند متعال او را به ایمان درستی هدایت می نماید. و آنگاه كه بگوید:
( والذی هو یطعمنی و یسقین ) .
یعنی: همان خدایی كه مرا غذا می دهد و سیرابم می كند، خداوند عزیز و جلیل، او را از غذای بهشت بهره ور و از نوشیدنی آنجا سیراب می سازد. و وقتی كه بگوید:
( و اذا مرضت فهو یشفین ) .
یعنی: چون بیمار شوم، او شفایم می دهد .
خداوند متعال آن را كفاره گناهانش قرار می دهد. و هنگامی كه بگوید:
( و الذی یمیتنی ثم یحیین ) .
یعنی: خدایی كه مرا می میراند و سپس زنده ام می كند .
خداوند متعال او را چون شهدا می میراند و چون اهل سعادت زنده اش می كند، و آنگاه كه بگوید:
( والذی اطمع ان یغفر لی خطیئتی یوم الدین ).
یعنی: همان خدایی كه چشم امید دارم روز قیامت خطایم را بیامرزد .
خداوند متعال تمام خطاهایش را می بخشد اگر چه بیشتر از كف دریا باشد.
و وقتی كه بگوید:
( رب هب لی حكما و الحقنی بالصالحین ) .
یعنی: پروردگار! به من حكمت عطا كن و مرا به صالحین ملحق گردان .
خداوند متعال به او حكمت داده به صالحین گذشته و صالحین آینده ملحقش می نماید. و هنگامی كه بگوید:
( و اجعل لی لسان صدق فی الاخرین ) .
یعنی: زبانی راستگو میان اقوام آینده عطایم كن.
خداوند عزیز و جلیل، برایش برگه سفیدی می نویسد كه فلانی فرزند فلانی از راستگویان است. و وقتی كه بگوید:
( و اجعلنی من ورثه جنهه النعیم ) .
یعنی: مرا از وارثان بهشت پر نعمت قرار بده.
خداوند عزیز و جلیل منزلهایی در بهشت به وی عطا خواهد كرد. و هنگامی كه بگوید:
( و اغفر لابی انه كان من الضالین ) ( ۳۰۳ ) .
سر پرست و پرورش دهنده مرا بیامرز كه او از گمراهان است.
خداوند متعال پدر و مادرش را می آمرزد.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ق - از پیامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم روایت شده است كه فرمود:
۷۹۸ - ( من قرا هذه الایه عند منامه: قل انما انا بشر مثلكم الی اخرالسوره، سطع له نور الی المسجد الحرام حشو ذلك النور ملائكه یستغفرون لهحتی یصبح ) .
یعنی: هر كس كه هنگام خوابش این آیه را بخواند: قل انما انا بشر مثلكم (۳۰۴ ) تا آخر سوره، نوری از او تا مسجد الحرام می درخشد كه در حاشیه آننور، ملائكه هستند و تا صبح برایش استغفار می كنند .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ارشاد: اهمیت تقوا و ترك گناه

ارشاد

تا كنون فضیلت دعا و ذكر شناخته شد و روشن گشت كه بین دعاها و ذكرها. آن كه مخفیانه باشد با فضیلت تر است و هفتاد برابر ذكر و دعای آشكارا می باشند، در اینجا باید بدانی سخن امام عليه‌السلام در روایت زراره كه فرمود: كسی جز خدا ثواب این ذكر را به خاطر عظمتش نمی داند ( ۳۰۵ ) ، اشاره به قسم سومی از اقسام ذكر دارد كه از دو تای اولی - یعنی آشكار و نهان - برتر است و آن چیزی است كه در جان انسان قرار دارد و غیر از خدا، احدی از آن آگاه نمی باشد.
آن و راد آوریم كه تابش را نداشته باشند و هر آینه ایشان را از آنجا با ذلت و خواری خارج می نماییم .

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

برترین قسم از اقسام ذكر


به علاوه، باید بدانی كه غیر از این سه، قسم چهارمی هم برای ذكر وجود دارد كه آن یكی، از تمام اقسام ذكر برتر است و آن به یاد خداوند سبحان بودن در مواقع امرها و نهی های اوست كه به خاطر خوف از خدا و مراقبت او، فرمانها را انجام دهد و نهی ها را ترك نماید .
ابو عبیده خزاعی از حضرت صادق عليه‌السلام نقل كرده است با خبر بسازم؟.
گفت: آری، فرمود:
من اشد ما فرض الله ان صافك الناس من نفسك، و مواساتك اخاك المسلم فی مالك، و ذكر الله كثیرا، اما انی لا اعنی سبحان الله و الحمد لله ولا اله الا الله والله اكبر و ان كان منه و لكن ذكر الله تعالی عند ما احل و حرم ان كان طاعه عمل بها و ان كان معصیه تركها .
یعنی: از شدیدترین چیزهایی كه خداوند سبحان بر خلقش واجب فرمود، این سه چیز است: با مردم به انصاف برخورد كنی، برادر دینی را در مالت با خود مساوی قرار بدهی و ذكر خدا را بسیار داشته باشی. آگاه باش كه منظور من، سبحان الله و الحمد لله ولا اله الا الله والله اكبر گفتن نیست، اگر چه این هم از ذكر است، بلكه منظور، ذكر خداوند متعال است در برخورد با حلالها و حرامها كه اگر اطاعت الهی بود، آن را انجام بدهد و اگر معصیت بود، تركش نماید .
مانند این گفتار، سخن جدش سید المرسلین است كه فرمود:
۸۰۰ - ( من اطاع الله فقد ذكر الله كثیرا و ان قلت صلاته و صیامه و تلاوته القران ) ( ۳۰۶ ) .
یعنی: كسی كه خدا را اطاعت كند، ذكر كثیر دارد اگر چه نماز و روزه و تلاوت قرآنش كم باشد .
بنابر این، آن حضرت طاعت خدا را ذكر كثیر قرار داده اگر چه نماز و روزه و تلاوت، كم باشد.
نظیر این فرموده (حدیث ذیل است كه می فرماید):
۸۰۱ - ( ان الله جل ثناوه یقول: لست كل كلام الحكیم اتقبل ولكن هواه و همه، و ان كان هواه فیما احب و ارضی جعلت صمته حمدا لی و وقارا و ان لم یتكلم ) .
یعنی: خداوند جلیل می فرماید:
هر سخن فرد حكیم را باور نمی كنم بلكه آنچه باور دارم خواهش و همت اوست، اگر خواسته قلبی او چیزی باشد كه محبوب و مرضی من است، سكوتش را حمد خود و نشانه و قار و عظمت قرار می دهم اگر چه كلامی نگوید .
پس ببین چگونه یاد قلبی و اطمینان و مراقبتش را محور قبولی و ثواب و پاداش قرار داده است و هر سخنی را نمیپذیرد بلكه آن را می پذیرد كه مطابق با كشش قلبی به سوی خداوند سبحان باشد و منجر به بر پا داشتن دستورات او و ترك چیزهایی كه موجب خشم و سخطش می شود، گردد، اگر كسی به این اوصاف متصف گردید، سكوتش، حمد است.
این مانند سخن رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم است كه فرمود: اگر چه نمازش كم باشد ( ۳۰۷ ) .
قریب به این مضمون، حدیث شریف آن حضرت است كه فرمود: به نسبت نمكی كه غذا احتیاج دارد، عمل هم به دعا نیازمند است ( ۳۰۸ ) .
پس به دعا كم، همراه با كارهای نیك، اكتفا گردیده است. و نیز خبر داده كه دعا و ذكر زیاد بدون ترك منهیات فایده ای ندارد همچنانكه در حدیث شریف آمده است:
( مثل الذی یدعو بغیر عمل كمثل الذی یرمی بغیر وتر ) ( ۳۰۹ ) .
- یعنی: كسی كه بدون عمل (خیر) دعا می كنند مانند كسی است كه بدون زه كمان، می خواهد تیر اندازی نماید .
و نیز مانند سخن آن حضرت است كه فرمود:
۸۰۲ - ( الدعاء مع اكل الحرام كالبناء علی الماء ) .
یعنی: دعا همراه با حرامخواری مانند ساختمان سازی بر آب است .
در وحی قدیم آمده است:
۸۰۳ - ( و العمل مع اكل الحرام كناقل الماء فی المنخل ) .
یعنی: عمل، همراه با حرامخواری مانند آب در غربال كردن است .
و فرمود:
۸۰۴ - ( و اعلم انكم لو صلیتم حتی تكونوا كالحنایا و صمتم حتی تكونوا كالاوتار ما نفعكم ذلك الا بورع حاجز ) .
یعنی: بدانید اگر آنقدر نماز بگذارید تا جایی كه مانند كمان شوید و روزه بگیرید تا جایی كه مانند وتر آن گردید، هیچ نفعی برایتان نخواهد داشت مگر آنكه و رای باز دارنده از محرمات داشته باشید .
و فرمود:
۸۰۵ - ( اصل الدین الورع، كن ورعا تكن اعبد الناس، كن بالعمل بالتقوی اشد اهتماما منك بالعمل بغیره فانه لا یقل عمل بالتقوی و كیف یقل عمل یتقبل؟ لقول الله عزوجل: انما یتقبل الله من المتقین ) ( ۳۱۰ ) .
یعنی: اساس و ریشه كن، ترك محرمات است، تارك محرمات باش تا عابدترین مردم گردی، كار نیك همراه با تقوا را بیشتر اهمیت بده تا كار نیك بدون آن، كه عمل همراه با تقوا كم شمرده نمی شود و چگونه كم شمرده گردد عملی كه مورد قبول ذات اقدس الهی است؛ چون خداوند عزیز و جلیل فرموده: من تنها از متقین قبول می كنم .
پس تقوا محور قبول كار است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

از حضرت صادق عليه‌السلام در مورد تفسیر تقوا سوا شد، فرمود:
۸۰۶ - ( ان لا یفقدك الله امرك ولا یراك حیث نهاك ) .
یعنی: در جایی كه خداوند تو را امر كرده، مفقود و در جایی كه تو را نهی نموده، پیدا نباشی.
عینا همین معنا را در حدیث كه ابتدای این باب آمده فرموده است كه:... بلكه یاد خدا در برخورد با حلال و حرامش كه اگر طاعت بود انجامش بدهد و اگر معصیت بود تركش نماید ( ۳۱۱ ) .
این معنای تقواست كه سرمایه ای است كافی برای پیمودن راه بهشت، بلكه سپری است كه انسان را از مهلكه های دنیا و آخرت نگاه می دارد.
تقوا را هر زبانی می ستاید و برای هر انسانی، شرافت می آورد، قرآن هم پر است از مدح آن، همین سخن خداوند متعال در شرافتش بس كه می فرماید:
( و لقد و صینا الذین اوتوا الكتاب من قبلكم و ایاكم ان اتقوا الله ) ( ۳۱۲ ) .
یعنی: هم به شما و هم به اهل كتاب، قبل از شما سفارش كردیم كه تقوای الهی را مراعات نمایید .
اگر در عالم برای بنده صفتی اصلح و دارای خیری بیشتر و منزلتی عظیم تر و به ایجاد بیم و ترس در بندگان سزاوارتر و نیز حاجت روا كننده تر از این صفت - یعنی تقوا - وجود می داشت، حتما خداوند سبحان به وسیله وحی به بندگانش خبر میداد؛ زیرا او حكیم و رحیم است.
پس از اینكه او همه انسانها از اول تا آخر را به این خصلت سفارش كرد و بدان اكتفا نمود، معلوم می شود كه تقوا هدفی است كه از آن نمی توان گذشت كرد و به غیر آن نمی توان اكتفا نمود.
قرآن كریم مملو است از مد حضرت تقوا و برای آن خصوصیاتی را بر شمرده، از جمله:
۱ - مدح و ثنای تقوا:
- ( و ان تصبروا و تتقوا فان ذلك من عزم الامور ) ( ۳۱۳ ) .
یعنی: اگر صبر كنید و تقوا را پیشه خود سازید، این چنین حالتی نشانه ای از قوت اراده در كارها خواهد بود .
۲ - حفظ و حراست از دشمنان:
- ( و ان تصبروا و تتقوا لا یضركم كیدهم شیئا ) ( ۳۱۴ ) .
یعنی: اگر صبر كنید و با تقوا باشید، حیله آنان هیچ ضرری به شما نخواهد رساند .
۳ - تایید و یاری:
-. ( .. ان الله مع المتقین ) ( ۳۱۵ ) .
یعنی: همانا خدا با متقین است .
۴ - اصلاح عمل:
- ( یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و قولوا قولا سدیدا یصلح لكم اعمالكم ) ( ۳۱۶ ) .
یعنی: ای كسانی كه ایمان آورده اید! با تقوا باشید و سخنی محكم و استوار بگویید تا خدا كارهایتان را اصلاح كند .
۵ - آمرزش گناهان:
- ( و یغفر لكم ذنوبكم ) ( ۳۱۷ ) .
یعنی: و گناهان شما را بیامرزد .
۶ - محبت خدا:
- ( ان الله یحب المتقین ) ( ۳۱۸ ) .
یعنی: همانا خدا متقین را دوست دارد .
۷ - قبول شدن اعمال:
- ( انما یتقبل الله من المتقین ) ( ۳۱۹ ) .
یعنی: خدا تنها از متقین قبول می كند .
۸ - كرامت و بزرگواری:
- ( ان اكرمكم عند الله اتقیكم ) ( ۳۲۰ ) .
۹ - بشارت هنگام مرگ:
- ( الذین امنوا و كانوا یتقون لهم البشری فی الحیاه الدنیا و فی الاخره ) ( ۳۲۱ ) .
یعنی: كسانی كه ایمان آوردند و همیشه اهل تقوا بودند، هم در دنیا و هم در آخرت به آنان بشارت داده می شود .
۱۰ - نجات از آتش:
- ( ثم ننجی الذین اتقوا ) ( ۳۲۲ ) .
یعنی: سپس با تقواها را (از آتش) نجات می دهیم.
۱۱ - باقی ماندن همیشگی در بهشت:
- ( اعدت للمتقین ) ( ۳۲۳ ) .
یعنی: (بهشت) برای متقین فراهم شده است .
۱۲ - آسان شدن حساب:
- ( و ما علی الذین یتقون من حسابهم من شی ء ) ( ۳۲۴ ) .
یعنی: حساب كار بد كاران بر عهده اهل تقوا نمی باشد .
۱۳ - نجات از سختیها و روزی حلال:
- ( و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوكل علی الله فهو حسبه ان الله بالغ امره قد جعل الله لكل شی ء قدرا ) ( ۳۲۵) .
یعنی: هر كس كه تقوای الهی را پیشه كند، برایش راه چاره ای قرار می دهد و از طریقی كه گمان نمی برد، روزی اش می رساند، كسی كه بر خدا توكل كند، همو برایش كافی است كه خدا كارش را به انجام می رساند. خدا برای هر چیز اندازه ای قرار داده است .
ببین این خصلت شریف (یعنی تقوا) چه سعادتهایی را در خود جمع كرده كه مبادا در بهره و ری از آن غافل بمانی، خصوصا آخرین آیه كه خود دلالت بر اموری دارد: