مفهوم و منشأ غیرت
واژۀ غیرت عموماً به معنای محافظت از عصمت، آبرو، ناموس و حفظ عزّت و شرف به کار میرود. اساتید اخلاق نیز غیرت را تلاش در نگهداری آنچه که حفظش ضروری است تعریف کرده اند. این صفت از شجاعت، بزرگ مَنِشی و قوت نفس انسان سرچشمه می گیرد.[1] «غیرت» به معنای رَشک و حسد مردانه نیز به کار رفته است. به عنوان نمونه آنجا که حافظ میگوید:
پیراهنی که آید از او بوی یوسفم
ترسم برادران غیورش قبا کنند
منظور از غیور، مفهوم مثبت آن به معنای غیرتمند نیست، بلکه منظورحسود بودن برادران حضرت یوسف است.
یا در جای دیگر مولوی میگوید:
دشمنان او را ز غیرت میدرند
دوستان هم روزگارش میبرند
در اینجا نیز منظور از غیرت، حسادت است و کلمۀ غیرت در این شعر مفهوم منفی دارد.