صفحه 1 از 2 12 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 1 تا 10 , از مجموع 19

موضوع: صفات خداوند بین حقیقت و مجاز از منظر تفسیر کلامی

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض صفات خداوند بین حقیقت و مجاز از منظر تفسیر کلامی


    صفات خداوند بین حقیقت و مجاز از منظر تفسیر کلامی


    چکیده
    سرآغاز دین، معرفت خداوند است که اوصافش به کامل‌ترین شیوه در قرآن بیان شده است. قرآن نیز به عنوان اصلی‌ترین منبع معرفت‌شناختی دینی، مورد قبول همة مسلمانان است. تلاش برای
    بدست ­دادن قواعد و ضوابط تفسیر کلام خداوند، سبب تدوین علوم ادبی در زبان عربی گردید؛ و مفسران، این علوم را اساس و مبنای تفسیر آیات قرآن قرار دادند. مکاتب کلامی و متکلمان، در مقام اثبات آراء گوناگون، به اصول ادبی استناد کرده و از آیات واحد، عقاید مختلفی را استنباط می‌کنند، به گونه‌ای که با مبانی فکری آنها سازگار باشد. در تحلیل ادبی آیاتِ صفات خداوند، دیدگاه‌های مختلفی همچون حمل بر حقیقت یا مجاز،‌ کنایه، مشاکله،‌ حذف و ... وجود دارد که مقایسة تحلیل‌های ادبی مفسران با گرایش‌های فکری آنان، می‌تواند بیانگر میزان پایبندی آنها به مبانی فکریشان باشد. مقالة حاضر به بررسی تأثیر پیش‌فرض‌های کلامی مفسّران در تحلیل ادبی آیاتِ صفات پرداخته است.
    امضاء

  2.  

  3. Top | #2

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    مقدمه


    قرآن به عنوان کلام خدا و اصلی‌ترین منبع شناخت معارف دینی، مورد پذیرش همة مسلمانان است، بر این اساس، قرآن باید اصل و معیار برای همة افکار و عقاید دینی قرار گرفته و میزانی برای سنجش صحت و بطلان آراء و عقاید باشد. از صدر اسلام تا کنون، مکاتب مختلف فکریی، همچون: مُرجئه، قَدریه، سَلفیه، معتزله، اشاعره، امامیه
    و ... پا به عرصة وجود گذاشته‌اند که غالبا با هم سر سازش ندارند. این مکاتب در مقام اثبات اصول فکری خویش، به آیات قرآن استناد کرده و هر فرقه­ای نیز برای تأیید برداشت خویش، به اصول زبان و قواعد ادب عربی تمسک جسته است. علت غایی از وضع و تدوین اصول و قواعد ادبی، حفظ الفاظ و معانی قرآن کریم بوده (القطان، 1424ق: 8 ؛ الکردی، 1365ق: 180)، تا با آگاهی از آنها و معیار قرار دادن این اصول، به فهم صحیح کلام خداوند نایل آیند؛ اما در عمل، میزان و موزون با هم مشتبه شده و اصل و فرع در جای هم قرار گرفته‌اند؛ بدین معنا که گرایش‌های فکری و پیش‌فرض‌های ذهنیِ مفسران، اصل قرار گرفته و اصول و قواعد ادبی، برای اثبات آنها به کار گرفته شده‌ است.


    بر اساس آیة هفتم سورة آل‌عمران، آیات قرآن به دو دستة محکم و متشابه تقسیم می‌شوند، مفسران در تعریف آیات متشابه، حدود هفده نظر بدست داده و (السیوطی، 1421ق: 3/4-7) غالب آنان، آیات اسماء و صفات خداوند را به عنوان آیات متشابه پذیرفته­اند (الزرقانی، 1422ق: 2/157-158). در میان فرق کلامی، سه دیدگاه عمده در تفسیر و تأویل این آیات وجود دارد که مبنای اصلی اختلافِ حملِ آیاتِ صفات، بر معانی حقیقی یا مجازی است:


    1ـ حمل صفات خداوند بر معانی حقیقی: برخی از متکلمان در تفسیر آیات مربوط به صفات، ظاهر عبارات قرآنی را بدون تأویل پذیرفته و از حمل آنها بر معانی مجازی اجتناب نموده‌اند و معتقدند در تبیین این آیات، باید صفات خداوند را آنگونه که شایستة ذات والای اوست، بدون نفی، انکار، تأویل و تشبیه پذیرفت و نباید به شناخت حقیقت و کُنه صفات الهی پرداخت (المقدسی، 1406ق: 161) و لازم است در حدود ظواهر نصوص دینی توقف نمود (ابن‌تیمیه، 1381ق: 6/71). طرفداران این مکتب، همة صفات خداوند را که در آیات قرآن و یا احادیث ذکر شده است، بدون تشبیه و تأویل، برای خداوند اثبات می‌کنند، پیروان این مکتب به نام «سَلَفیه» مشهور شده‌اند (التمیمی، 1422ق: 49؛ البعلی، 1417ق: 87). از مفسرانی که در تفسیر آیات کلامی بر مبنای تفکر سلفیه عمل نموده‌اند، می‌توان به شهاب‌الدین سید محمود آلوسی صاحب تفسیر «روح الـمعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع الـمثانی» اشاره کرد.


    2ـ حمل صفات خداوند بر معانی مجازی در صورت وجود قرائن و دلایل عقلی: دسته ای از متکلمان در حوزة معرفت‌شناسی دینی، عقل را بر نقل مقدم داشته و در تفسیر، هر گاه ظاهر عبارتی با معیارهای عقلی آنها قابل اثبات نباشد، به تأویل و حمل آن بر معانیِ مرجوح اقدام می‌کنند (الشهرستانی، 1970: 45). از جمله بارزترین
    مشخصه­های فکری این گروه، تأویل صفاتی همچون: کلام، رؤیت و انکار صدور فعل از خداوند است. از دلایل اصلی این گروه، آن است که پذیرش امور فوق، مستلزم جسمانی بودن و محدود بودن خداوند است؛ زیرا با مقدمات و براهین عقلی دربارة بی‌نهایت بودن خداوند، ناسازگار است (التمیمی، 1422ق: 86؛ المعتق، 1421ق:147- 148).


    از طرفداران این مکتب می‌توان به معتزله و امامیه اشاره کرد. از جمله تفاسیری که بر اساس مشرب معتزله و امامیه به رشتة تحریر درآمده، می‌توان به ترتیب به تفسیر «الکشاف» اثر زمخشری و «المیزان» اثر علامه طباطبایی اشاره کرد
    امضاء

  4. Top | #3

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    3ـ حمل صفات خداوند بر مجاز در صورت وجود قرائن لفظی و حمل بر حقیقت در صورت عدم آن: گروهی از متکلمان نیز روشی بین دو روش قبل اختیار کرده‌اند؛ بدین معنا که هر گاه قرینه ای متصل یا منفصل در کلام یا زبان وجود داشته باشد که امکان حمل بر معنای مجازی را فراهم نماید، عبارت را بر معانی مجازی حمل می­کنند؛ اما هر گاه در کلام یا زبان، مجوزی برای حمل آن بر معانی مجازی وجود نداشته باشد، در این صورت کلام را بر حقیقت ظاهری حمل نموده و به تأویل آن اقدام نمی‌کنند (الإیجی، بی تا: 217؛ التمیمی، 1422ق: 120). از آنجا که پرچمدار اصلی این تفکر ابوالحسن اشعری است، پیروان این مکتب به اشاعره نامبردار گشتند (الشهرستانی،1970: 93). از تفاسیری که بر مبنای کلام اشعری تألیف شده است، تفسیر «مفاتیح الغیب» مشهور به «التفسیر الکبیر» اثر فخرالدین رازی است. این نوشتار بر آن است تا ضمن تبیین معنای حقیقت و مجاز و بیان دیدگاه­های مختلف کلامی نسبت به آن، به بررسی کیفیت تأثیرگذاری مبانی کلامی بر تحلیل ادبی آیاتِ صفات بپردازد.

    امضاء

  5. Top | #4

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    مفهوم شناسی حقیقت و مجاز


    علمای بلاغت، حقیقت را «به کار بردن لفظ یا عبارت در معنای موضوع‌له» و مجاز را «به کار بردن لفظ یا عبارت در غیر معنای موضوع‌له»، تعریف کرده‌اند (ابن‌الأثیر، 1416ق: 1/84). لازم به ذکر است در هنگام استعمال مجاز، باید قرینة صارفه‌ای وجود داشته باشد تا مانع از ارادة معنای حقیقی گردد (الصعیدی، 1426ق: 3/504)، و همچنین باید میان معنای حقیقی و مجازی علاقه‌ای وجود داشته باشد تا امکان به کار بردن لفظ در معنای مجازی را فراهم سازد. مجاز به دو قسمت لغوی و عقلی تقسیم می‌شود. مجاز لغوی خود به دو قسمت کلیِ استعاره و مجاز مرسل تقسیم می‌گردد (الصفدی، بی تا: 14). با این تعریف، تشبیه و کنایه که از ابواب علم بیانند از تعریف مجاز خارج می‌شوند.


    در پذیرش ابواب حذف و مشاکله به عنوان مباحث مجاز، اختلاف نظر وجود دارد. قول مشهور آن است که حذف، در زمرة انواع مجاز قرار دارد، هر چند دسته‌ای از صاحب‌نظران به دلیل آنکه در حذف، الفاظ در معانی غیر اصلی به کار نرفته‌اند، با پذیرش‌ آن به عنوان مجاز، مخالفت کرده‌اند.


    موافقان معتقدند هرگاه إعراب کلمه با حذف یا اضافه تغییر کرد، می‌توان آن را از باب مجاز دانست، مانند: «وَاسْأَلِ الْقَرْیَةَ الَّتِی کُنَّا فِیهَا» (یوسف/82) و «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ» (الشوری/11)، اما اگر حذف و اضافة یک واژه، تغییری در اعراب ایجاد نکرد، در باب مجاز نمی‌گنجد، مثل: «أَوْ کَصَیِّبٍ مِنَ السَّمَاءِ» (البقره/19) یعنی «مثل ذوی صیب» و یا آیة «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّه» که به معنای «فَبِرَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ» است. (القزوینی، بی تا: 107) با پذیرش این دیدگاه، حذف را می‌توان جزو ابواب مجاز به شمار آورد.


    در مورد کنایه نیز سه دیدگاه وجود دارد: 1ـ کنایه حقیقت است؛ زیرا الفاظ در موضوع لها استعمال شده‌اند، اما بر معنای لازم دلالت دارند. 2ـ کنایه، مجاز است. 3ـ کنایه، نه حقیقت است و نه مجاز.


    دربارة مشاکله، بعضی از صاحبنظران معتقدند که نه حقیقت است و نه مجاز، بلکه مفهومی است بین آن دو، همانند: «وَمَکَرُوا وَمَکَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ» (آل‌عمران/ 54)؛ زیرا لفظ «مکر الله» در معنای موضوع له استعمال نشده است، پس حقیقت نیست و در میان دو معنا علاقه ای هم وجود ندارد، پس مجاز هم نیست (المدنی، بی تا: 461). به این دلیل است که آن را به عنوان یکی از آرایه‌ها در علم بدیع آورده‌اند.


    اگر معیار تلقی مجاز را استعمال لفظ در غیر ما وضع له بدانیم،‌ طبیعی است که کنایه و مشاکله ـ و با تسامح ـ حذف، به دلیل به کارگیری واژگان در معانی ثانوی یا معانیی که از وضع اولیة خود فاصله دارند،‌ جزو مباحث مجاز به شمار می‌آیند؛ از این رو در مقالة حاضر، این سه مورد نیز جزو انواع مجاز در نظر گرفته شده‌اند که مفسران نیز در تفسیر آیات مربوط به صفات به آنها استناد کرده‌اند.
    امضاء

  6. Top | #5

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    حقیقت و مجاز در آیاتِ صفات


    ورود مجاز در مباحث عقیده و صفات خداوند، به عنوان یکی از ابواب مهم و پرکاربرد علم بلاغت، چالش‌های بسیار بزرگی را میان مفسران ایجاد کرده است؛ زیرا کسانی که صفتی از صفات خداوند را تأویل می­کنند، متهم به تعطیل و برخی دیگر که معتقد به حفظ مدلول الفاظند و با تأویل مخالفت می‌کنند، متهم به جمود و عدم درک درست می‌شوند، این در حالی است که هر دو گروه، برای اثبات عقیدة خویش، به دلایل متعددی استناد کرده‌اند.
    امضاء

  7. Top | #6

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    مخالفان مجاز


    دسته­ای از متکلمان منکر وجود مجاز در قرآنند، و همة آیات را حمل بر حقیقت
    می­کنند. از مهمترین دلایل مخالفان مجاز این است که پیشینیان امت اسلامی به مجاز معتقد نبوده و کلام را به حقیقت و مجاز تقسیم نکرده­اند؛ پس پذیرش مجاز، نوعی مخالفت با فهم مخاطبان اولیة قرآن کریم است. (المطعنی، 1416ق: 9). در نقد این دلیل، توجه به این نکته ضروری است که علوم متعددی، همچون: صرف، نحو، بلاغت و... در میان گذشتگان متداول بوده و با ذوق سلیم آنها را به کار می‌برده‌اند، در حالیکه هیچ‌ کدام از این علوم، به صورت مدون موجود نبوده است. از این رو، عدم تصریح آنان به اصطلاحات ادبی یا بلاغی، دلیلی بر نبودن آنها در کلامشان نیست. از سوی دیگر، هر چند آنان بر معانی حقیقی و مجازی واژگان و عبارات کاملاً واقف بوده­اند، اما به جهت تقوا، در باب تأویل مجازیِ صفات خداوند، محتاط بوده و از غور و کاوش در آن خودداری می‌کرده‌اند (السیوطی،1421ق: 2/348)، بنابراین آنان منکر وجود مجاز در زبان نبوده­اند بلکه در تأویل صفات خدا، احتیاط می­کرده­اند و این امر به معنای انکار مجاز در کل زبان عربی، یا گزاره­ها و متون دینیی همچون قرآن و حدیث نیست.
    امضاء

  8. Top | #7

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    از دیگر دلایل مخالفان مجاز در قرآن این است که پذیرش مجاز، مستلزم صحت نفی آن است به گونه‌ای که اگر آن را از کلام نفی کنیم،‌ کلام صادق باشد؛ بنابراین اعتقاد به وجود مجاز در قرآن موجب پذیرش آن است که در قرآن چیزی وجود دارد که نفی آن جایز است و شکی نیست که چیزی از قرآن را نمی‌توان نفی و انکار کرد؛ از این رو ناگزیر باید مجاز را در قرآن انکار کرد (المطعنی، 1416ق: 56). در نقد این استدلال می‌‌‌توان گفت مجاز به عنوان یکی از لطایف زبانی از اجزاء ثابت زبان عربی است و قرآن نیز بر اساس اصول و قواعد زبان عربی متداول نازل گشته است، همچنان که خداوند متعال در آیات «وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِیٌّ مُبِینٌ» (النحل/103) و «فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ» (مریم/97) آن را به آشکار بودن، موصوف می‌کند، بنابراین اگر معتقد باشیم که در زبان عربی پدیده ای به نام مجاز وجود دارد، ناگزیر باید وجود آن را در آیات قرآن هم پذیرا باشیم.


    امضاء

  9. Top | #8

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    دلیل سوم مخالفانِ وقوع مجاز در قرآن، این است که مجاز، مساوی با کذب است و قرآن از آن پاک و منزه است و اینکه متکلم زمانی در بیان مقصود به مجاز روی می‌آورد که در مجالِ حقیقت گویی، عرصه بر او تنگ شده باشد و ساحت خداوند متعال از این صفت سلبی مبراست و این شبهه ای باطل است؛ زیرا اگر مجاز از قرآن حذف شود در واقع نصف زیبایی آن را کنار گذاشته‌ایم و این در حالی است که دانشمندان بلاغت اتفاق نظر دارند که آوردن مجاز از بیان حقیقت بلیغ‌تر است (المدنی، بی تا: 461).
    امضاء

  10. Top | #9

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    موافقان مجاز


    بیشتر ادیبان و مفسران، وجود مجاز را در زبان و قرآن، یک امر بدیهی دانسته و انکار آن را نادیده گرفتن بخش عظیمی از زیبایی‌های زبان می‌دانند. ابن قتیبه در این باره می‌گوید: اگر مجاز کذب باشد، بیشتر سخنان ما باطل است؛ زیرا ما می‌گوییم: «نَبَتَ البَقْلُ» لوبیا رویید، «طالَتْ الشَجَرَةُ» درخت بلند شد، «أَیْنَعَتِ الثَمَرَةُ» میوه رسید و ...، یعنی هر فعلی که به غیر جاندار نسبت داده شود، باطل خواهد بود. در بیشتر سخنان، آوردن مجاز از بیان حقیقت بلیغ‌تر است و بیشتر بر جان و دل تأثیر می‌گذارد. علاوه بر حقیقت‌ها، هر لفظی که محال محض نباشد، مجاز است؛ زیرا می‌توان تأویل­هایی را برای آن در نظر گرفت، بنابراین استعاره و بیشتر زیبایی‌های کلام، در دایرة مجاز قرار می‌گیرند (القیروانی، 1401ق: 1/266).


    با توجه به غیر قابل تردید بودن مجاز در زبان،‌ موافقان، علت انکار آن را کوتاهی همت منکران در یادگیری اصول و قواعد زبانی دانسته و معتقدند این امر موجب گمراهی آنان می‌گردد. چنانکه عبدالقاهر جرجانی گفته است: «خردمند باید همت خود را بر آن مقصور دارد تا آن را یاد گیرد، به ویژه آن کسی که در پی فهم دین است؛ زیرا نیاز ضروری بدان دارد، و کسانی که از این علم بی خبر باشند شیطان از راههای ناپیدا بر آنان وارد می‌شود و دینشان را به گونه ای نامحسوس تباه می‌سازد و آنان را در ورطة گمراهی می‌افکند، درحالی که به زعم خودشان راه هدایت را می‌پیمایند» (الجرجانی، بی تا: 391). نظر به ضعف ادلة منکران و بداهت وجود مجاز در زبان، به بررسی موردی تحلیل صفات خداوند در آیات قرآن پرداخته می‌شود تا از این رهگذر، میزان تأثیرگذاری دیدگاه­ها و پیش‌فرض‌های کلامی، بر تحلیل‌های ادبی مفسران، آشکار گردد.
    امضاء

  11. Top | #10

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    بررسی موردی آیات مربوط به صفات خداوند


    در باب اسماء و صفات، مهم‌ترین مباحثی که از نظر ادبی و کلامی میان مفسران مورد بحث قرار گرفته ‌است، عبارتند از:


    نفس خداوند


    واژة «نفس»، 386 بار در قرآن به کار رفته است (عبدالباقی، 1387ق: 822-826) و از این تعداد، شش بار به صورت مضاف به خداوند نسبت داده شده است. از آیاتی که واژة نفس برای خدا اثبات شده، آیات 28 و 30 آل‌عمران، 12 و 54 انعام و 41 طه است. در آیة 116 سورة مائده نیز، این واژه از زبان حضرت عیسی(ع) برای خداوند اثبات شده است، آنجا که می‌فرماید: «تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَلَا أَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِکَ». علمای سلفیه در تفسیر آیات فوق، نفس را بی هیچ تفسیر، تأویل و تکییفی، برای خداوند ثابت کرده و از هرگونه غوری در آن اجتناب کرده‌اند (الأشقر، 1419ق:170)؛ بر این اساس، آلوسی با توجه به مبانی کلامی سلفیه، ضمن ذکر اقوال و تأویلات مختلف، واژة «نفس» را در آیات، بر حقیقت حمل نموده و از تأویل آن از طریق مشاکله و مجاز خودداری کرده است (الآلوسی، 1426ق: 3/77-78 و171). در حالی که سایر فرق اسلامی (امامیه، معتزله و اشاعره) به دلیل بسیط و غیر مرکب بودنِ ذات خداوند، با توجه به سیاق عبارات، نفس را بر معانی مجازی و ثانوی حمل کرده‌اند (الحلی، 1371ق: 317). مفسران امامی، اشعری و معتزلی مسلک، با توجه به مبانی کلامی خویش و به دلیل عدم پذیرشِ نفس برای خداوند، «نفس» را به ذات، عذاب، رحمت، غضب، وعد و وعید خداوند (طباطبایی، 1384ش: 3/164 و 14/165؛ الزمخشری، 1421ق: 1/380؛ الرازی، 1401ق: 12/ 143 و 8/18) تأویل کرده­اند و چنانکه در تفسیر آیة 116 سورة مائده گذشت واژة «نفس» را به «معلومات» تأویل کرده و آن را از باب مجاز مرسل به قرینة حالیه دانسته­اند و در تأویل آیه گفته‌اند: «تو از آنچه من بدان علم دارم، آگاهی، ولی من به علم تو آگاهی ندارم» (الزمخشری، 1421ق: 1/726 و الرازی، 1401ق: 12/143).
    امضاء

صفحه 1 از 2 12 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi