انواع حدیث کدامند؟ حدیث قدسی چیست؟
در پاسخ به این پرسش به چند مطلب توجه نمایید:
1- حدیث به اعتبارات مختلف تقسیمات متعددی دارد مانند تقسیم آن به صحیح و حسن و موثق و ضعیف و مسند ومرسل و مرفوعه و مضمره و متواتر و متظافر و واحد و امثال اینها تقسیم می شود . برای آگاهی در این باره به کتاب درایه الحدیث تالیف دکتر کاظم مدیرشانه چی مراجعه نمایید .
2- حدیث قدسی، حدیثی است که پیامبر از قول خداوند حکایت میکند، بدین صورت که معنا و مضمون آن به وسیله الهام، یا در خواب و غیره به پیامبر القا شود، و پیامبر با لفظ خود آن را ادا نماید. به تعبیر دیگر حدیث قدسی را پیامبر از خداوند حکایت میکند، لذا به آن قدسی میگویند؛ چرا که منسوب به خداوند قدوس است و حدیث از قداست و تنزه خاصی برخوردار است .
جرجانی نیز حدیث قدسی را چنین بیان کرده است: «هو من حیث المعنی من عندالله و من حیث اللفظ من رسول الله، فهو ما اخبر الله تعالی به نبیه باًّلهام او بالمنام، فاخبر(ع) عن ذلک المعنی بعبادْ نفسه، فالقرآن مفضل علیه لان لفظه منزل ایضاً»; معنای حدیث قدسی از خداست ولی لفظ آن از پیامبر است. حدیث قدسی، حدیثی است که خداوند پیامبرش را به وسیله الهام یا در خواب از آن آگاه نموده، و پیامبر با الفاظ خودش آن معنا را از خداوند خبر میدهد. پس قرآن بر حدیث قدسی برتری دارد، زیرا علاوه بر معنا الفاظ آن نیز از طرف خداوند نازل شده است.
3- حدیث قدسی و قرآن با یکدیگر تفاوت های ذیل را دارند :
1-الفاظ قرآن از ناحیه خداست و با اعجاز و تحدی همراه است، لذا دیگران از آوردن مثل آن عاجزند، ولی الفاظ حدیث قدسی از پیامبر است و دارای اعجاز و تحدی نمیباشد .
2-الفاظ قرآن توسط مسلمانان به طور متواتر به ما رسیده، از تحریف محفوظ است و خداوند حفاظت آن را تضمین نموده است. اما حدیث قدسی معمولاً با خبر واحد رسیده و دارای چنین حفاظتی نیست.
. 3-احکام قرآن در حدیث قدسی جاری نیست مثلاً مس خط قرآن بدون طهارت جایز نیست، اما حدیث قدسی چنین حکمی را ندارد، مگر این که مشتمل بر اسما متبرکه باشد، که مس آنها بدون طهارت جایز نیست و نمیتوان قرآن را نجس کرد و اگر نجس شد، باید فوراً پاک کرد، ولی حدیث قدسی آن احکام را ندارد مگر این که کلمه الله یا سائر اسمای مبارکه در حدیث قدسی باشد .
تهانوی از فوائد امیر حمید الدین، شش فرق برای قرآن و حدیث قدسی نقل کرده است:
1ـ قرآن معجزه است به خلاف حدیث قدسی .
2ـ قرائت نماز جز به قرآن صحیح نیست .
3ـ منکر قرآن کافی شمرده میشود، ولی اگر کسی منکر حدیث قدسی شود، کافر نیست.
4ـ قرآن به وساطت جبرئیل، وحی میشود، به خلاف حدیث قدسی.
5ـ قرآن به الفاظ مخصوص از لوح محفوظ وحی میشود، ولی در حدیث قدسی ممکن است لفظ از پیامبر باشد.
6ـ مس قرآن بدون طهارت جائز نیست، به خلاف حدیث قدسی.
در کتاب قواعد التحدیث ص 65 وجه دیگری برای فرق بین قرآن و حدیث قدسی یاد شده و آن این که: در ایصال آن به پیغمبر کیفیت خاصی شرط نیست، چه ممکن است در رؤیا به پیغمبر القا شود یا به لسان ملک در بیداری یا به القای در خاطر (القای در روع).
4- احادیث قدسی در کتابهای حدیثی شیعه و سنی در ابواب مختلف به طور پراکنده آمده است. مرحوم شیخ حرعاملی نیز کتابی تحت عنوان «الجواهر السنیه فی الاحادیث القدسیه» تألیف نموده و احادیث قدسی رابه صورت مجموعه نفسیسی جمعآوری کرده است
برگرفته از پرسمان