دام ها و گامهای شیطانی

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

آثار قمار

کمتر کسی را می توان یافت که از زیانهای گوناگون قمار بی خبر باشد، برای توضیح بیشتر به گوشه ای از آثار قمار اشاره می شود:
الف: قمار بزرگ ترین عامل هیجان است. روان شناسان معتقدند که هیجانات روانی عامل اصلی بسیاری از بیماریها مانند زخم معده و بیماریهای عصبی است.
ب : بسیاری از جنایتها بدنبال قمار صورت می گیرد. یکی از بزرگترین مؤسسات آمارگیری جهانی ثابت کرده است که 30% جنایتها با قمار رابطه مستقیم دارد و از عوامل به وجود آمده 70% جنایت دیگر نیز به شمار می رود.
ج: قمار ضررهای اقتصادی بسیار دارد و در طول سال میلیون ها بلکه میلیاردها دلار از ثروت مردم جهان در این راه تلف می شود. وقت، نشاط و کار مداوم را در ساعات دیگر سلب می کند.
د: بسیاری از قماربازان به علت اینکه گاهی برنده می شوند و سرمایه بسیاری به دستشان می رسد حاضر نمی شوند دست به کارهای تولیدی و اقتصادی بدهند و اگر درست دقت کنیم می بینیم که تمام قماربازان و عاعله آنان سربار اجتماع هستند. بدون اینکه کمترین سودی به این اجتماع برسانند از دسترنج آنها استفاده می کنند و گاهی هم که در بازی قمار باختند برای جبران آن دست به سرقت می زنند. (162)
لذا قمار بازی در اسلام چه با ابزار قمار و چه با وسایل دیگر، حتی بازیهای سرگرم کننده با آلات قمار ولو اینکه برد و باختی در آن نباشد، حرام است.(163)

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

فصل پنجم خود نگهداری

قرآن در آیاتی چند مؤمنان را دعوت به حفظ نگهداری از خویش نموده و می فرماید: یا ایهاالذین آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم ناراً وقودها الناس و الحجاره.(171) ای کسانی که ایمان آورده اید حفظ کنید خود و خانواده خویش را از که آتش هیزم آن انسانها و سنگهاست.
خود نگهداری از دو بعد در مورد انسان مطرح است:
الف: از خطرهای جسمی و بدنی که انسان ها نوعاً خود را از خطرات جانی و جسمی حفظ می کنند.
ب :از خطرهای معنوی که آیه فوق بدان اشاره دارد.
حال سؤال این است که چگونه می توان خود را از خطرات معنوی حفظ نمود؟ در اینجا به گوشه ای از عواملی که می تواند انسان را از خطر نفوذ شیطان حفظ کند اشاره می نماییم:

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

الف) پناه بردن به خدا استعاذه

از آنجا که هر لحظه امکان انحراف برای انسان وجود دارد، خداوند در سوره ناس به پیامبر صلی الله علیه و آله دستور داده است که از شر وسوسه های شیطان به خدا پناه ببر. (172) و در سوره مؤمنون می فرماید: قل رب اعوذبک من همزات الشیاطین؛ (173) بگو پروردگارا من از وسوسه های شیاطین به تو پناه می برم. و آنجا که پیامبر با داشتن مقام عصمت و مصونیت الهی چنین تقاضایی را از خدا کند تکلیف دیگران روشن است باید همه مؤمنان از پروردگار که مالک و مدبر آنهاست بخواهند لحظه ای آنها را به حال خودشان وامگذارد. نه تنها تحت تأثیر وسوسه های شیاطین قرار نگیرند، بلکه در مجالس شیطانی و گناه نیز حضور نیابند.
امام سجاد علیه السلام می فرماید: خدایا به تو پناه می برم از وسوسه های شیطان، از اعتماد به هوسهای باطلش و از وعده ها و دامهای او. (174)
اگر انسان در برابر هجوم شیطان صادقانه به خدا پناه برد، بی درنگ شیطان از انسان دور می شود زیرا خداوند به خواست و ندای پناهندگان به خود توجه دارد و هم برای پناه دادن و دفع شر شیطان از آنان آگاه و تواناست.
اما پناه بردن به خدا تنها به گفتن جمله اعوذ بالله نیست بلکه در کنار گفتن جمله اعوذ بالله من الشیطان الرجیم باید قلب و عمل به خدا پناهنده شود به عبارت دیگر حقیقت استعاذه دو چیز است: فرار از شیطان و پناه بردن در فکر و عمل به خداوند رحمان.
موارد استعاذه
اصل پناه بردن به خدا در همه امور مطلوب است چه در انجام واجبات چه در برخورد با محرمات و چه در امور مستحب و مباح، همچون خواندن قرآن، خوردن و آشامیدن، آغاز عبادت و....

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

ب ) کاوش و بازنگری در عیوب

یکی از راههای خود نگهداری درون کاوی برای شناخت بیماری ها در بعد رفتارها و شناخت کاستی ها و ضعف هاست، چون وسوسه های دشمن با تکیه به همین بیماری ها و کاستی ها نهاده می شود. بیماریها مانند نقاط کورند که خط و نشانی برای دشمن خواهند بود. روشن ترین دلیل آن، اعتراف عاجزانه خود دشمن درباره مخلصان یعنی پاک شدگان و وارستگان از هر نوع آلودگی و کاستی است و دشمن دستش را از ساحت قدسی آنان کوتاه می بینید. این بدان معناست که هر کس به این مقام نرسد به سبب ناخالصی و ضعفش گرفتار شیطان می شود. پس هر کس باید در گام نخست با درون کاوی بیماری ها و ضعف هایش را بشناسد و ببیند آیا آلوده به بیماری های حسد، بخل، کبر و خودخواهی و... هست یا نه.

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

ج) تقوا و مصونیت

یکی از راههای محافظت در برابر وسوسه های شیطان تقوا است. تقوا به معنای حفظ و نگهداری غرایز از طغیان، نفس از عصیان، زبان از دروغ و تهمت، چشم از دیدن نامحرمان، دست از ستم و خیانت، دل از هوس، مغز از اندیشه های شیطانی است.
حضرت علی علیه السلام فرمود: بندگان خدا بدانید که تقوا و پارسایی خانه ای چون دژ استوار و نیرومند است. (175) و در جمله دیگر فرمود: پرهیز کاری امروز سپر و پناهگاه فردا و راه بهشت است. (176) و از آن جا که حمله های شیطان همه جانبه است. (177) توصیه به تقوا نیز همه جانبه است تقوای چشم، گوش، زبان، و... .
راههای کسب تقوا
الف) عبادت
یکی از راههای کسب تقوا عبادت است. قرآن می فرماید: ای مردم! پروردگار خویش را که شما و گذشتگان را آفرید عبادت کنید، شاید پرهیزکار شوید. (178)
ب ) دوری از شهوات
عامل مهم دیگر در ایجاد تقوا، دوری از شهوت های نفسانی است همچون:
- باز داشتن نفس از گرایشهای ناروای دنیایی.
- مهار کردن نفس سرکش.
ج) مجالست و هم نشینی با افراد با تقوا و پرهیزکار
یکی دیگر از راههای کسب تقوا که تأثیر بسزایی در بازدارندگی انسان از خطاها و گناهان دارد، هم نشینی با افراد با تقوا و پرهیزگار است. در زندگی نامه برخی از بزرگان آمده است که تقوا و معنویت ما مرهون هم نشینی و معاشرت با فلان عالم خود ساخته بوده است.

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

د) توجه به حضور خدا

نیروهای انتظامی و امنیتی، هر چند قوی و گسترده باشند، قادر به جلوگیری از گناهان مخفی نیستند ولی ایمان درونی می تواند نقش خلل ناپذیری در بازداری انسان از گناهان آشکار و پنهان ایفا کند. قرآن می فرماید: الم یعلم بان الله یری؛ آیا انسان نمی داند که خداوند همه اعمالش را می بیند؟(179)
ان ربک لبالمرصاد؛ قطعاً پروردگار تو در کمین گاه است. (180)
و نیز می فرماید: خداوند چشم هایی را که به خیانت گردش می کند، می داند و بر آنچه در سینه ها پنهان است، آگاه می باشد. (181)
این آیات به روشنی بیان می کند که همه ما در محضر خدای بزرگ هستیم.
در مقامی که کنی قصد گناه - گر کند کودکی از دور نگاه
شرم داری، زگنه در گذری - پرده عصمت خود را ندری
شرم بادت که خداوند جهان - که بود خالق اسرار نهان
بر تو باشد نظرش بیگه و گاه - تو کنی در نظرش قصد گناه
حضرت علی علیه السلام می فرماید:
اتقوا معاصی الله فی الخلوات، فان الشاهد هو الحاکم ؛ از معصیت خدا در پنهانی و خلوت گاه ها بپرهیزید، چرا که شاهد (امروز) همان قاضی (فردا) است. (182)
یاد خدا نیز از عوامل بازدارنده گناه می باشد.
امام باقر علیه السلام فرمود:
سه چیز از مهم ترین اموری است که خداوند بر خلق فرض کرده است: انصاف و فداکاری در مورد برادر ایمانی و یاد خدا در هر حال سپس فرمود: یاد خدا آن است که هنگام نزدیک شدن به گناه، انسان به یاد خدا بیفتد و همین امر او را از گناه باز می دارد آنگاه فرمود همین است سخن خداوند که می فرماید: پرهیز کاران هنگامی که گرفتار وسوسه های شیطان می شوند به یاد خدا می افتند و بینا می گردند. (183)

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

ه) عبرت از دیگران

عبرت؛ پندی است که از توجه به احوال دیگران صادر می شود. انسان با ارزیابی در افکار و اعمال و شکستهای دیگران ضعف های آنها را در می یابد تا بتواند از آنچه دیگران آسیب دیده اند مصون بماند. حضرت علی علیه السلام فرمود: از پیشینیان خود پند بگیرید قبل از آنکه آیندگان از زندگی شما عبرت بگیرند. و در جمله ای دیگر به امام حسن علیه السلام فرمود: از آنچه گذشته است دریچه ای به آنچه نیامده است بگشا زیرا تمام امور به هم شبیهند و نتیجه عبرت گیری مصونیت انسان از لغزشها است. (184)
کسی که در سرنوشت افراد هوسران، حرام خوار، خیانت کار، معتاد مطالعه کند، یقیناً چنین سرنوشتی را برای خود نمی پسندد. حضرت علی علیه السلام فرمود: من کثر اعتباره قل عثاره؛ هر که عبرت گیری اش بسیار باشد لغزشهایش اندک خواهد بود. (185)

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

ط) دوستان صالح

یکی از عوامل صیانت انسان در برابر وسوسه ها و دامهای شیطان انتخاب دوستان صالح و مؤمن است که در برابر پرتگاه های سقوط به فریاد انسان می رسند و راههای مناسب به انسان نشان می دهند. جوانی که به وسیله دوست خوب از انحراف و گناه نجات پیدا کرده بود و منظم به نماز جماعت و جمعه و مجالس مذهبی شرکت می کرد دائماً دوست خوب خود را دعا می کرد که او باعث نجات من شد در قیامت نیز دوست نقش دارد قرآن از زبان جمعی از دوزخیان می فرماید: فما لنا من شافعین و لا صدیق حمیم؛ (194) نه شفاعت کنندگانی برای ما وجود دارد و نه دوست گرم و پر محبتی.
جابر بن عبدالله از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرده که فرمود: بعضی از بهشتیان در حالی که دوستشان در جهنم است، می گویند چه بر سر دوست ما آمد؟ خداوند برای اینکه قلب این مؤمن را شاد کند فرمان می دهد دوستش را از دوزخ خارج کنند و به بهشت بفرستند. اینجا است که باقی ماندگان در دوزخ می گویند: وای بر ما که نه شفاعت کننده ای داریم، نه دوست مهربانی. (195)

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

ی) توسل به اهلبیت علیهم السلام

شرکت در جلسات مذهبی و توسل به اهلبیت با امام زمان (عج) یکی از راههای مؤثر و مطلوب مصونیت انسان در برابر انحرافات و خطاها محسوب می شود بسیار دیده و شنیده شده است افرادی که از زمینه های تربیتی صحیح خانواده و مدرسه و دبیرستان بهره چندانی نداشته اند اما شرکت در مجالس توسل به اهلبیت علیهم السلام و جلسات مذهبی توانسته است آنان را از خطرات سقوط برهاند و به آنها مصونیت بدهد

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

ک) علم و معرفت

علم و معرفت یکی دیگر از راههای مصونیت انسان در برابر وسوسه های شیطان محسوب می شود.
حضرت علی علیه السلام می فرماید: العلم یحرسک علم تو را از خطرها حفظ می نماید. (196) با نگاهی به زندانها و بررسی معلومات آنها می توان فهمید که در مجموع صیانت علما و دانشمندان در برابر خطاها و لغزشها به مراتب بیشتر از جاهلان است و زندانیان عالم و دانشمند بسیار محدود و ناچیزند.