فراگیری دین
فراگیری دین
در دین مبین اسلام، به تحصیل علم و دانش به خصوص معرفت دینی برای درک حقایق هستی، سفارش به سزایی شده است.[1] از آنجایی که چشمه هستی بخش دین و معارف والای آن می تواند روح زندگی و شیوۀ زیستن را در سایه دستورات الهی فراهم سازد؛ از این رو فهم مسائل دین، از جمله حلال و حرام و مسائل اخلاقی و اجتماعی می تواند سعادت دنیا و آخرت انسان را تأمین کند. چراکه اسلام راستین در پرتو علم به مبانی دین و انجام واجبات و ترک محرمات، چشمۀ عطوفت و رحمت خداوندی را برای انسان ها به جوشش درمی آورد.
فهم و تفقّه دین و بالطبع فراگیری مقدمۀ آن، امری لازم و ضروری است. خداوند متعال در قرآن مجید به این امر اشاره کرده و می فرماید:
فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ[2]؛ «چرا از هر جمعیتی گروهی [به سوی پیامبر و امامان و عالِمان ربّانی وارسته] کوچ نمی کنند تا دین و احکام و معارفش را بشناسند، و قوم خود را هنگامی که به سوی آنان بازمی گردند هشدار دهند تا [از مخالفت با خدا و پیامبر و فرجامِ شوم گناه] بپرهیزند.»
رسول خدا(ص) نیز ضمن روایت ارزش مندی ارزش فراگیری و تفقّه در دین را از خودِ عبادت بالاتر می شمارند:
«خَرَجَ رَسُولُ اللَّه فَإِذَا فِی الْمَسْجِدِ مَجْلِسَانِ: مَجْلِسٌ یتَفَقَّهُونَ وَمَجْلِسٌ یدْعُونَ اللَّهَ تَعَالَی وَیسْأَلُونَهُ؛ فَقَالَ9: کلاً الْمَجْلِسَینِ إِلَی خَیرٍ، أَمَّا هَؤُلَاءِ فَیدْعُونَ اللَّهَ وَأَمَّا هَؤُلَاءِ فَیتَعَلَّمُونَ وَیفَقِّهُونَ الْجَاهِلَ هَؤُلَاءِ أَفْضَلُ بِالتَّعْلِیمِ أُرْسِلْتُ ثُمَّ قَعَدَ مَعَهُم[3]؛ رسول خدا(ص) از خانه بیرون آمدند و در مسجد دو مجلس مختلف را دیدند؛ مجلسی که حاضران مشغول گفت وگوی علمی بودند و مجلسی که مردم در آن جا دستِ دعا به سوی خدا گشوده بودند و از خدا طلب حاجت می کردند. حضرت فرمودند: هر دو مجلس خوب است، این عده خدا را می خوانند و این گروه علم فرامی گیرند و به نادانان نیز فرامی دهند؛ اینان برترند. من از سوی خدا برای آموزش و تعلیم مأمور شده ام. سپس آن حضرت در کنار ایشان [مجلس علمی] نشستند.»
نقل قول
