نمایش نتایج: از شماره 1 تا 4 , از مجموع 4

موضوع: رابطه تفسیر قرآن با هرمنوتیک

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    9287
    نوشته
    1,682
    تشکر
    358
    مورد تشکر
    1,408 در 846
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    جديد رابطه تفسیر قرآن با هرمنوتیک

    برخى ديدگاه‌‏ها در هرمنوتيك متون، مى‌‏تواند با تفسير قرآن سازگار باشد (همچون تأكيد بر فهم نيّت

    گوينده كه در تفسير قرآن نيز مورد تأكيد است).ولى برخى ديدگاه‏‌ها كه منتهى به نسبت در فهم و عدم

    تطابق فهم با واقع يا بى‌‏اعتنايى به نيّت مؤلّف مى‌‏شود با تفسير قرآن ناسازگار است.






    مبحث هرمنوتيك چند صباحى است، در مباحث قرآنى مطرح شد، و برخى از نويسندگان آن را در رديف

    روش ‏هاى تفسير قرآن تحت عنوان «روش تفسير هرمنوتيك قرآن» مطرح كرده‏ اند. و برخى ديگر از

    نويسندگان اين مبحث را زير مجموعه‏ ى «گرايش ادبى تفسير قرآن» قرار داده ‏اند.


    صرف نظر از درستى يا نادرستى اين كار، مبحث هرمنوتيك و رابطه ‏ى آن با تفسير قرآن و روش‏ هاى

    تفسيرى نياز به بررسى دارد. اما ديدگاه ‏ها در موضوع هرمنوتيك بسيار گسترده و متفاوت است، و پذيرش

    هر كدام لوازم خاصى دارد كه گاه با لوازم پذيرش ديدگاه ديگر متناقض است، از اين رو بررسى اين مبحث

    نيازمند تأليف مستقل و برترى آن در سطح دانش پژوهان دكترى است.

    امضاء


    عـاشقان را سر شوریده به پیكر عجب است

    دادن سر نه عجب ،داشتن سر عجب است

    تـن بـی سر عجبـی نیست رود گـر در خاک

    سـر سربـاز ره عشـق بـه پیکـر عجب است


  2.  

  3. Top | #2

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    9287
    نوشته
    1,682
    تشکر
    358
    مورد تشکر
    1,408 در 846
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    پيشينه‌ى هرمنوتيك‏


    واژه ‏ى هرمنوتيك ecitiuenemreh از معنى يونانى ecitiuenemreh» به معناى «تفسير كردن»

    است. اين واژه از زمان افلاطون به كار مى‏ رفته است و به معناى به فهم در آوردن چيزى يا موقعيتى

    مبهم است. ارسطو از اين لفظ براى نام‏گذارى بخشى از كتاب «ارغنون» (كه درباره ‏ى منطق قضايا است)

    استفاده كرد.


    معمولًا در ريشه يابى لغوى هرمنوتيك ربط روشنى ميان واژه و «هرمس» خداى پيام رسان يونانيان، برقرار

    مى‏ كنند. اين تا قبل از قرن هفده‏ ميلادى شاخه ‏اى خاص از دانش را سراغ نداريم كه به نام هرمنوتيك

    ناميده شده باشد. و تنها از قرن هفدهم به بعد هرمنوتيك شاخه ‏اى از دانش بشرى شد.


    هرمنوتيك در بستر تاريخ

    هرمنوتيك به طور رسمى از قرن هفدهم ميلادى شروع شد. دان هاور نخستين كسى است كه

    واژه ‏ى هرمنوتيك را در عنوان كتابش گنجاند، نام كتاب او «هرمنوتيك قدسى يا روش تفسير

    متون مقدس» بود.


    برخى صاحب نظران نهضت اصلاح دينى را نقطه ‏ى آغاز هرمنوتيك مى‏ دانند، اما شلاير ماخر

    (1768- 1834 م) را بنيانگذار هرمنوتيك جديد مى‏ دانند. و نخستين بار در حدود صد سال پيش ويليام

    ديلتاى (1833-. 1911 م) هرمنوتيك به عنوان يك روش انديشه تدوين شد كه هدف آن بالا بردن ارزش

    علوم انسانى و هم‏رديف كردن آن با علوم تجربى بود.


    تا اينجا دانشمندان هرمنوتيك بر نيّت مؤلّف در فهم متن تأكيد مى‏ كردند. اما به دنبال آنان ديدگاه ديگرى

    در هرمنوتيك پيدا شد كه مارتين هايدگر (1889- 1976 م) و گادامر (1900 م) پايه گذار آن بودند و بر كاوش

    فلسفى در موضوع فهم تأكيد مى‏ كردند و از نقش نيّت مؤلّف در متن كاست.

    امضاء


    عـاشقان را سر شوریده به پیكر عجب است

    دادن سر نه عجب ،داشتن سر عجب است

    تـن بـی سر عجبـی نیست رود گـر در خاک

    سـر سربـاز ره عشـق بـه پیکـر عجب است


  4. Top | #3

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    9287
    نوشته
    1,682
    تشکر
    358
    مورد تشکر
    1,408 در 846
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    رابطه‏‌ى هرمنوتيك با تفسير قرآن


    برخى دانشمندان مصر همچون محمد ابراهيم شريف در كتاب «اتجاهات التجديد في تفسير القرآن»

    و عفت محمد شرقاوى در كتاب «الفكر الديني في مواجهة العصر» و نصرحامد ابوزيد در كتاب

    «نقد الخطاب الدينى» به كاربرد هرمنوتيك در تفسير قرآن روى آوردند، سپس در ايران نيز افرادى

    همچون محمد مجتهد شبسترى در كتاب «هرمنوتيك كتاب و سنّت» بدان پرداختند. به عقيده‏ى برخى

    نويسندگان، متفكّران هرمنوتيك مسلمان اصول روشن تفسير متون خود را از دانشمند زبان‏شناس

    سوئيسى به نام «فرديناند سوسير» (1857- 1931) گرفته ‏اند.


    در اينجا لازم است مهم‏ترين مشخصات و آموزه ‏هاى تفسير قرآن مشهور را در برابر تفسير هرمنوتيكى

    بيان كنيم تا دعاوى طرفين روشن شود و داورى آسان گردد:


    الف) ويژگى‌ها و آموزه‏‌هاى تفسير قرآن مشهور

    1. مفسّر در جستجوى معناى متن است و معناى متن همان مقصود و مراد جدّى متكلّم و مولّف است،

    و متون مقدّس پيام‏هاى الهى براى بشر هستند كه هدف مفسّر درك پيام نهايى متن است.


    2. رسيدن به معناى متن (مقصود متكلّم ومولّف) از طريق پيمودن روش متعارف و عقلايى فهم متن

    ميسّر است كه بر اساس حجّيت ظواهرالفاظ استوار است. و دلالت الفاظ تابع وضع لغوى و اصول و قواعد

    عقلايى محاوره و تفهيم و تفاهم است كه هر متكلّم و مخاطبى در هر زبان بر اساس آنها سخن مى ‏گويند

    و مى ‏فهمند.


    3. مفسّر گاهى به فهم تعيينى از متن مى‏ رسد (مثل فهم نصوص) و گاهى به فهم ظنّى از متن مى ‏رسد

    (مثل فهم ظواهر) و گاهى در فهم متن خطا مى‏ كند.


    4. معيارهايى براى تشخيص خطاهاى مفسّران وجود دارد كه از جمله‏ ى آنها قوانين منطق، قواعد عقلايى

    محاوره (اصول الفقه) و قواعد تفسير است كه برخى از آنها توسط پيشوايان دينى بيان شده است (همچون

    قاعده ‏ى تفسير به رأى) و برخى توسط دانشمندان تدوين شده است. هر گاه فهم و تفسير متن مطابق

    قواعد فوق بود حجّت و معتبر است. بنابر اين نسبى گرايى در فهم متن بى‏ معناست چون فهم‏ هاى صحيح

    و فهم‏ هاى نادرست قابل تشخيص است.


    5. فاصله ‏ى زمانى عصر مفسّر با زمان پيدايش متن مانع جدّى براى دست يابى به مقصود و مراد

    جدّى متن قرآن نيست.


    6. مفسّر حق ندارد ذهنيّت ‏ها و پيش‏داورى‏ هاى خود را بر متن تحميل‏ كند و گرنه گرفتار تفسير به رأى مى‏ شود

    كه ممنوع و حرام است و تفسير او را غير معتبر مى‏ سازد. و بايد تا حد امكان خود را از اين پيش داورى‏ ها تهى

    نمايد (هر چند كه به طور كامل ممكن نيست).


    7. متن قرآن از خداست و پيامبر صلى الله عليه و آله نقشى در تعيين لفظ و محتواى وحى نداشته است

    بلكه بارها از طرف خدا تهديد شده كه اگر كلمه ‏اى كم و زياد كند مجازات مى ‏شود.

    امضاء


    عـاشقان را سر شوریده به پیكر عجب است

    دادن سر نه عجب ،داشتن سر عجب است

    تـن بـی سر عجبـی نیست رود گـر در خاک

    سـر سربـاز ره عشـق بـه پیکـر عجب است


  5. Top | #4

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    9287
    نوشته
    1,682
    تشکر
    358
    مورد تشکر
    1,408 در 846
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    ب) ويژگى‌ها و آموزه‏‌ها و پيامدهاى تفسير هرمنوتيكى از قرآن


    1. فهم متن محصول تركيب و امتزاج افق معنايى مفسّر با افق معنايى متن است، بنابر اين دخالت

    ذهنيّت مفسّر در فهم، نه امرى مذموم، بلكه شرط وجودى حصول فهم است و واقعيتى اجتناب ‏ناپذير است.


    2. درك عينى متن، به معناى امكان دست‏يابى به فهم مطابق با واقع، امكان ‏پذير نيست. زيرا عنصر

    سوبژ كتيو (يعنى ذهنيت و پيش داورى مفسّر) شرط حصول فهم است و در هر دريافتى، لاجرم پيش

    دانسته ‏هاى مفسّر دخالت مى‏ كند.


    3. فهم متن عملى بى ‏پايان و امكان قرائت ‏هاى مختلف از متن، بدون هيچ محدوديتى وجود دارد. زيرا

    فهم متن، امتزاج افق معنايى مفسّر با متن است و به واسطه‏ ى تغيير مفسّر و افق معنايى او، قابليت

    نامحدودى از امكان تركيب فراهم مى‏ آيد.


    4. هيچ گونه فهم ثابت و غير سيّالى وجود ندارد و درك نهايى و غيرقابل تغييرى از متن نداريم.


    5. هدف از تفسير متن، درك «مراد مولّف» نيست، ما با متن مواجه هستيم نه با پديد آورنده ‏ى آن.

    نويسنده يكى از خوانندگان متن است و بر ديگر مفسّران يا خوانندگان متن رجحانى ندارد.


    متن، موجود مستقلّى است كه با مفسّر به گفتگو مى‏ پردازد و فهم آن محصول اين مكالمه است،

    براى مفسّر اهميتى ندارد كه مولّف و صحب سخنى، قصد القاى چه معنا و پيامى را داشته است.


    6. نص قرآن متنى زبانى است كه يك محصول فرهنگى است و زبان آن مختصّ اولين دريافت كننده

    است، و زبان هرگز از فرهنگ و واقعيت‏ هاى زمان جدا نيست. نصّ قرآن از واقعيت ‏ها و فرهنگ زمان

    شكل گرفته است.


    يادآورى: مطالبى كه تحت عنوان قرآن و فرهنگ زمانه، مطرح مى شود و برخى به قرآن

    نسبت مى ‏دهند كه عناصر فرهنگ جاهلى عرب را اخذ كرده است، نتيجه و پيامد همين

    مطلب است.


    7. برخى نصوص قرآن شواهد تاريخى است كه به شرايط خاص صدور آن اختصاص دارد همچون:

    جن، شيطان، حسد، ربا، دعا، تعويذ و احكام مربوط به بردگى، كه قابل تسرّى به شرايط متفاوت

    زمان ما نيست.


    تذكر: هرمنوتيك با موضوعات ديگر قرآن همچون تأويل و نيز در مبحث پلوراليسم (تكثّر گرايى)

    و مانند آن پيوند و تعامل دارد كه از بيان همه‏ ى اين موارد صرف نظر مى‏ كنيم.


    برخى ديدگاه ‏ها در هرمنوتيك متون، مى ‏تواند با تفسير قرآن سازگار باشد (همچون تأكيد بر فهم نيّت

    گوينده كه در تفسير قرآن نيز مورد تأكيد است). ولى برخى ديدگاه‏ ها كه منتهى به نسبت در فهم و

    عدم تطابق فهم با واقع يا بى‏ اعتنايى به نيّت مؤلّف مى ‏شود با تفسير قرآن ناسازگار است.


    و نيز روشن شد كه نتايج هرمنوتيكى تفسير متون ادبى همچون تأثيرپذيرى مطلق از فرهنگ زمانه در

    مورد قرآن صادق نيست.البته براى هرمنوتيك و رابطه‏ ى آن با تفسير قرآن نيازمند بحث و تحقيق

    بيشترى است.


    منبع:

    سایت حوزه؛ مطلب "هرمنوتیک و رابطه تفسیر قرآن با هرمنوتیک"؛ پرسش و پاسخ هاى قرآنى، ج‏1، ص: 95


    تبیان
    امضاء


    عـاشقان را سر شوریده به پیكر عجب است

    دادن سر نه عجب ،داشتن سر عجب است

    تـن بـی سر عجبـی نیست رود گـر در خاک

    سـر سربـاز ره عشـق بـه پیکـر عجب است


اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi