نمایش نتایج: از شماره 1 تا 1 , از مجموع 1

موضوع: نقش هواپيماهاي سوخت‌رسان در عمليات‌هاي عکس‌برداري هوايي در دفاع مقدس

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیرارشد انجمن فن آوری و انجمن دفاع مقدس
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    8676
    نوشته
    25,238
    صلوات
    71109
    دلنوشته
    439
    ازطرف مرحوم پدرم:خدابیامرزدشان "الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍوَآلِ مُحَمَّدٍوعَجّل فَرَجَهم
    تشکر
    24,768
    مورد تشکر
    19,225 در 11,578
    وبلاگ
    37
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    parcham نقش هواپيماهاي سوخت‌رسان در عمليات‌هاي عکس‌برداري هوايي در دفاع مقدس

    امروزه سوختگيري هوايي يکي از مؤلفههاي دخيل در انجام عمليات راهبردي براي نيروهاي هوايي کشورهاي قدرتمند محسوب ميشود. هواپيماهاي جنگنده و بمبافکن با سوختگيري هوايي، امکان پرواز تا اهدافي فراتر از برد پروازي معمول را پيدا ميکنند. در اين فرآيند يک هواپيما در نقش سوخترسان و هواپيماي ديگر بهعنوان دريافتکننده سوخت و اجراکننده مأموريت اصلي ايفاي نقش ميکند. اصولاً هر کشوري که به توانايي سوخترساني هوايي دست يابد، ميتواند در بسياري از جريانات و مناقشات سياسي منطقهاي و جهاني تأثيرات دلخواه خود را داشته باشد. در زمان جنگ از هواپيماهاي سوخترسان موجود، براي افزايش شعاع رزمي هواپيماهاي جنگنده و بمبافکن راهکنشي(تاکتيکي) استفادهشده و هنگام صلح نيز اين هواپيماها در نقش پشتيباني براي انتقال جنگندهها جهت تمرينات مربوط براي رسيدن به مناطق دور و آموزشهاي نظامي به کار گرفته ميشوند. افزايش قابليتهاي حمل مهمات در پروازهاي پشتيباني مانند ترابري، هشدار سريع، هوابرد، انتقال شخصيتهاي سياسي، جابهجايي مسافران و مجروحان و امثال آن از ديگر کاربردهاي هواپيماهاي سوخترسان است. اين توسعه برنامهريزيشده در استفاده از هواپيماهاي سوخترسان اثر مهمي بر مشخصههاي اختصاصي که براي اين هواپيماها در نظر گرفتهشده است، برجاي ميگذارد. به طور کلي اگر به سوختگيري هوايي بهعنوان عامل گسترش توان نيروي هوايي نگريسته شود، اين موضوع راهحل مناسبي جهت غلبه بر ضعف شعاع رزمي و جبران برد هواپيماهاي جنگنده نسل حاضر خواهد بود.1 تاريخچه سوختگيري هوايي در ايران از نظر قدمت، امروز بيش از 95سال از اولين سوختگيري هوايي در دنيا و 68سال از نخستين سوختگيري هوايي رزمي در جنگ کره ميگذرد. در اين مدت بزرگترين و تأثيرگذارترين مأموريتهاي تهاجم هوايي در دنيا بهواسطه همين قابليت سوختگيري در آسمان ممکن شده است. براي نمونه ميتوان به عمليات نيروي هوايي انگليس و حضور بمبافکنهاي وُلکان اين کشور پس از طي مسافت 12هزار کيلومتري در جنگ فالکلند و يا عمليات آزادسازي کويت، اشغال عراق و مقابله با داعش در عراق و سوريه بهواسطه سوختگيري هوايي اشاره کرد. در ايران نيز تاريخچه سوختگيري هوايي به اوايل دهه 1350 باز ميگردد. در اين زمان سفارش خريد هواپيماهاي سوخترسان هوايي از نوع بوئينگ 707 به آمريکا ارائه شد. با ورود نخستين هواپيماي تانکر، بالاخره نخستين سوختگيري هوايي در تاريخ هوانوردي ايران نيز در 10فروردين 1353 به وسيله يک فروند فانتوم اف-4ئي از بوئينگ 707 انجام شد.2 به تدريج تعداد 11فروند هواپيماي تانکر از نوع بوئينگ 707 وارد ناوگان نيروي هوايي شد.3 هواپيماهاي 707 خريداري شده توسط نيروي هوايي، آخرين نسخه بوئينگهاي زمان خود بودند. اين هواپيماها اين امکان را داشتند که در مدت زمان کمي، از سوخترسان به هواپيماي باربري يا مسافربري تغيير کاربري داده شوند. مدتي بعد تعدادي تانکر از نوع بوئينگ 747 نيز جهت افزايش توان سوخترساني هوايي خريداري شدند. بدين ترتيب ايران صاحب يکي از بزرگترين ناوگانهاي سوخترسان در آن زمان شد. پيش از انقلاب اسلامي ايران، هواپيماهاي جنگنده بمبافکن اف-4 فانتوم در سه نوع دي، اي و آر و جنگنده رهگير اف-14 و همچنين هواپيماهاي تانکر بوئينگ 747 قابليت سوختگيري هوايي را داشتند. انتقال هواپيماهاي جنگنده خريداري شده از آمريکا با استفاده از سوختگيري هوايي از جمله موارد استفاده از هواپيماهاي تانکر در مسافت دور، قبل از انقلاب بود. جنگ ظفار و سوخترساني به جنگندههاي فانتوم نيز از جمله موارد حضور تانکرها در عمليات نظامي محسوب ميشد. در اين پروازها گاهي اوقات فانتومها همراه با تانکر از پايگاه مهرآباد برخاسته و پس از سوختگيري هوايي تا مرز کشور يمن پيش ميرفتند و بدون توقف پس از چند هزار کيلومتر پرواز، اين مسير را دوباره تا تهران بازميگشتند.4 با شروع جنگ تحميلي ايران و عراق و نياز عملياتي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسامي ايران در مقابله با هواپيماهاي متجاوز و همچنين بمباران مواضع دشمن، سوختدهي به هواپيماهاي شکاري به وسيله هواپيماهاي تانکر سوخترسان در نقاط مرزي، موردتوجه قرار گرفت و اهميت آن روزبهروز افزايش يافت. ناوگان هواپيماهاي تانکر نيروي هوايي شامل بوئينگ 707 و 747 در زمان جنگ دائم بهصورت شبانهروزي در آسمان کشور به پرواز درآمده، به جنگندههاي فانتوم و اف-14 سوخترساني ميکردند. اين سوختگيري باعث افزايش توان اين جنگندهها و مداومت پروازي آنها ميشد. گاهي اوقات يک فروند اف-14 پيوسته تا 12ساعت در آسمان در حال گشت زني بود و از تانکر سوخت ميگرفت. در جنگ تحميلي دسترسي به نقاط حساس و حياتي در اعماق خاک دشمن و انجام حملات هوايي به منابع راهبردي آن توسط هواپيماهاي جنگنده بهدفعات با انجام سوختگيري در هوا ميسر شد. حمله به پايگاههاي هوايي الوليد در منتهياليه خاک عراق در کنار مرز اردن به عنوان شاهکار نيروي هوايي تنها به خاطر سوخترساني هواپيماهاي تانکر صدها کيلومتر دورتر از ايران، ميسر شد. سوخترساني به هواپيماهاي شناسايي آر اِِف-4 يکي از عملياتهاي هوايي که هواپيماهاي تانکر در آن نقش بسيار مهمي را در طول دفاع مقدس ايفا کردند، عمليات عکسبرداري هوايي از خطوط جبهه دشمن و عمق خاک عراق بود. در بيشتر پروازهاي شناسايي که به وسيله هواپيماهاي فانتوم نوع آر اِف-4 متعلق به گردان 11 شناسايي تاکتيکي پايگاه مهرآباد انجام گرفت، هواپيماهاي تانکر نقش بسزايي داشتند. در بيشتر پروازهاي آر اِف-4، اين نوع هواپيماها پس از برخاستن از مهرآباد در محلي که از قبل مشخصشده بود به تانکر ملحق و تمام باکهاي هواپيما از سوخت ر ميشد. در بازگشت از مأموريت هم به خاطر استفاده زياد از پسسوز و مصرف بيش از اندازه سوخت، حضور تانکر حياتي بود5. در اين موارد، تانکرها در داخل کشور و در مناطق ايستايي گشت ميزدند و منتظر بازگشت آر اِف-4 ميماندند اما در مواردي هم آر اِف-4 با کمبود شديد سوخت مواجه ميشد و امکان رسيدن به تانکر ميسر نبود. بنابراين تانکرها منطقه ايستايي خود را ترک و به سمت مرز نزديک ميشدند. با وجود گشت مداوم شکاريهاي اف-14، با حضور هواپيماهاي دشمن که به تعقيب فانتوم شناسايي ميپرداختند، تانکرهاي بدون دفاع، هدف خوبي براي دشمن محسوب ميشدند. بااينهمه، خلبانان شجاع تانکر گاهي با عبور از مرز در داخل خاک دشمن به آر اِف-4 نزديک ميشدند وبه فانتوم سوخت ميدادند تا از سقوطش جلوگيري کنند. سوخترساني در ارتفاع 40هزار پايي يکي از خلبانان هواپيماهاي تانکر بوئينگ707 در مورد عمليات سوخترساني به هواپيماهاي آر اِف-4 ميگويد6:«بيشترين مورد سوخترسانيها، آنطرف مرز براي هواپيماهاي شناسايي آر اِف-4 اتفاق ميافتاد. ما در زمان رفت که آر اِف-4 از تهران بلند ميشد، آن را از اطراف همدان در ارتفاع 40هزار پايي همراهي ميکرديم و به اين هواپيما تا لب مرز سوخت ميداديم. سپس از مرز فاصله گرفته، منتظر ورود مجدد آنها ميشديم. از آنجا که پروازهاي آر اِف-4 تا حدود زيادي براي عراقيها مشخص بود يعني ميدانستند اين هواپيمايي که در سرعت و ارتفاع بالا در خاک عراق در حال حرکت است بدون شک آر اِف-4 است و براي عکسبرداري آمده، درنتيجه بهيکباره هر چه ازلحاظ جنگنده رهگير در توان داشتند براي ساقط کردن هواپيماي عکسبرداري ما به کار ميگرفتند. ناگفته پيداست که اين آر اِف-4 تنها که از دست دهها فروند هواپيماي عراقي در حال گريز به داخل کشور است، ازلحاظ سوخت چه وضعيتي بايد ميداشت! هيچوقت يادم نميرود که يکي از سرشناسترين خلبانان آراِف-4 که از دوستان نزديک من بود در برگشت درحاليکه فاصله تقريباً زيادي هم با مرز داشت، در راديو بهصورت رمز، کمبود سوخت را به رادار اعلام کرد. ما هم از لحظه خروج هواپيما و آغاز مأموريت تا زمان برگشت، همه حواسمان به راديو بود تا از وضعيت جنگندهمان مطلع شويم. همينکه اين کد توسط اين خلبان دلاور اعلام شد، من نيز در جواب با رمز اعلام کردم: همين مسير رو ادامه بده دارم ميايم به سمتت! بلافاصله خلبان آر اِف-4 روي راديو آمد و اين بار بدون رمز فرياد زد: چکار داري ميکني؟ شش تا هواپيما پشت سرمه! نميخواد بيايي! گفتم: نگران نباش! تنها نيستم! به لطف خدا مشکلي پيش نمياد! ادامه بده، ميام تو بالَت! با کمک گرفتن از خدا و با پشتيباني اف-14ها، مرز را قطع کرده و با گردش به موقعي که کرديم، آر اِف-4 را مستقيم در پشت خود قرارداديم و جالب اينکه اگر کمتر از يک دقيقه ديگر ديرتر به داد وي رسيده بوديم، باوجود عکسهاي با ارزشي که گرفته بود، مجبور ميشد جنگنده را ترک کند!» در اوايل جنگ هواپيماهاي سوخترسان با استقرار در سهنقطه ايستايي در آسمان کشور، به تمام هواپيماهاي خروجي و ورودي به مرز، سوخت مورد نياز را ميدادند اما در ادامه مشخص شد که هواپيماهاي آراِف-4 نرسيده به هدف موردنظر خود براي عکسبرداري، با حجم انبوهي از توپهاي پدافندي و مواضع موشکي که گويا انتظار هواپيماي فوق را ميکشيدند، روبهرو ميشدند. در اينجا مشخص شد که به علت در جريان بودن تعداد زيادي از افراد، از خلبان و فني گرفته تا رادار و پدافند، عمليات و اهداف هواپيماهاي اعزامي به مأموريتهاي برونمرزي، لو ميرفت. در نتيجه قرار شد قبل از انجام هرگونه پرواز حساس برونمرزي، خلبانان آر اِف-4، جنگندههاي اف-14، تانکر و افسران کنترل شکاري از سايت رادار، جلسه مشترکي را در ستاد نيرو برگزار کرده، توجيه کامل عمليات را انجام دهند و سپس با تعيين زمان و مکان دقيق ملاقاتها، بلافاصله هر يک به سمت پايگاه و يا سايت رادار خود رفته و ملاقات با هواپيماي منتظر دريافت سوخت نيز بهصورت کاملاً دقيق و حساب شده با مطلع بودن تعداد کمي از افراد، شايد کمتر از انگشتان دو دست صورت ميگرفت.بنابراين به اين ترتيب بعد از انجام اين هماهنگيها، ميزان لو رفتن مأموريتها به درصد بسيار پاييني کاهش يافت.7 شگفتانگيز اما خطرناک با توجه به کمبود سوخت، هواپيماهاي شناسايي که از مأموريت بازميگشتند، زمان کمي براي پيدا کردن تانکر و سوختگيري داشتند. پس از قرارگرفتن جنگنده در پشت تانکر، متخصصان سوخترسان با تبحر بالا درحاليکه چند دقيقه به سقوط فانتوم نمانده بود، با مهارت بوم سوخترساني را به محل ورودي سوخت آر اِف-4 متصل ميکردند و در آخرين لحظات سوخترساني را انجام ميدادند. يکي از سرمتخصصان سوخترسان در اين مورد ميگويد: «گاهي پيش ميآمد که فانتومها مثلاً در آسمان هدف يا در راه بازگشت، با رهگيرهاي عراقي درگير شده و مجبور به استفاده مکرر از پسسوز يا پرواز در ارتفاع پست بودند که هر دو باعث افزايش مصرف سوخت ميشد. در اين موارد، زماني که به هواپيماي سوخترسان نزديک ميشدند، سوخت آنچناني براي حتي پرواز تا يک دقيقه ديگر را نيز نداشتند. من خاطرم هست در چندين مورد، اف-4 و آر اِف-4هايي براي سوختگيري هوايي آمدند که دقيقاً 20هزار پوند سوخت از ما گرفتند. اين بسيار جالب، شگفتانگيز و البته خطرناک است، چون خلبان فانتومي که 20هزار پوند سوخت از سوخترسان بگيرد، يعني هيچ سوختي در مخزن سوخت هواپيمايش موجود نيست.»8 يکي از خلبانان هواپيماهاي آر‌‌اِف-4 نيز در مورد نقش تانکر در پروازهاي شناسايي ميگويد: «برنامه ما بدينصورت بود که پس از بلند شدن از پايگاه، در نزديکيهاي منطقه، در ارتفاع پَست (حدود 500 پايي) با تانکر قرار ميگذاشتيم و به زير تانکر ميرفتيم که کار بسيار خطرناکي بود، چون سوختگيري در اين ارتفاع سخت و خطرناک است. جنگنده را پر از سوخت ميکرديم و در همان ارتفاع پست، پسسوزها را روشن ميکرديم و با گرفتن سرعت 700 نات9 تا 14هزار پا اوج ميگرفتيم. در آن ارتفاع بهسرعت صوت ميرسيديم و ادامه ميداديم تا 45هزار پا که سرعت به 3/1 ماخ10 ميرسيد و بهسرعت، ارتفاع را کاهش ميدادم و تا 40 هزارپا به حدود 2/2 ماخ ميرسيديم و با حفظ همين ارتفاع و سرعت، وارد منطقه عملياتي ميشديم. پس از اجراي شناسايي و عکسبرداري کامل منطقه، برميگشتيم. در اينجا بايد از نقش پررنگ خلبانان سوخترسان که با شجاعت مثالزدني، آن غولهاي عظيمالجثه را براي انجام عمليات سوخترساني در ارتفاع پست تا ارتفاع 500 پايي پايين ميآوردند، تشکر و قدرداني کنم. در يک جمله، بدون زحمات و جانفشانيهاي خلبانان تانکر، شناساييهاي هوايي به اين شکل و کيفيت قابل انجام نبود.»11 طي دوران دفاع مقدس و هشت سال جنگ همهجانبه، هواپيماهاي سوخترسان کارنامه درخشاني از خود برجاي گذاردند که بخشي از آن تأثير اين پرندهها بر عمليات عکسبرداري هوايي بود. بدون شک در صورت عدم وجود تانکرها، عمليات عکسبرداري انجام نميشد يا بهسختي صورت ميگرفت. در خصوص عملکرد درخشان ناوگان سوخترسان همين بس که هيچ کدام از اين پرندههاي غولپيکر مورد هدف شکاريهاي دشمن قرار نگرفتند که خود ناشي از دانش، تبحر و شجاعت خلبانان و متخصصان اين هواپيماها در مواجه با خطرات گوناگون بود. پينوشتها: 1- شاهين عبدالرزاق، تانکر سوخترسان پشتوانه عمليات هوايي، روزنامه ايران شماره 6606،6 مهر 1396، ص 11 2 - تاريخ پنجاهساله نيروي هوايي، مرتضي طلوعي، نيروي هوايي، 1355، ص 301 3 -babk taghvaee, Iran,s Grandmothers, The Iranian Airforc still operates Boeing 707s, airforce monthly, No 307, October 2013 4-«چشمان عقاب: حماسه گردان 11 شناسايي تاکتيکي نيروي هوايي و عمليات عکسبرداري هوايي در دفاع مقدس»، محسن شيرمحمد، مرکز انتشارات راهبردي نهاجا، 1396، ص 105 5 - همان، ص 188 6 - «تا جايگاه بعدي 1000 کيلومتر: مصاحبه با امير سرتيپ دوم خلبان محمود آجللو و سروان صابر عبدالرزاق سرمتخصص سوخترسان هوايي، بخش سوم» (1390)، ماهنامه صنايع هوايي، شماره 245، ص 14 7- همان، شماره 244، ص 18 8- همان، ص 21 9- هر نات (مخفف نايتيکال مايل) حدود 1850 متر است. 10- هر ماخ معادل سرعت صوت است. 11- عليرضا مهاجراني (1391)، «غازهاي بغداد: گفتگو با سرتيپ دوم خلبان مهرداد بيضايي»، ماهنامه صنايع هوايي، شماره 250، ص 17
    منبع:http://kohne_sarbaz_iran.rozblog.com/Forum/Post/604
    امضاء



  2.  

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. آثار خودارضايي در دوران نوجواني
    توسط خادمه زینب کبری(س) در انجمن كودك و نوجوان
    پاسخ: 4
    آخرين نوشته: 11-10-2010, 08:29
  2. سنجش كارايي
    توسط مریم منتظر*خادمه مولای منتظران* در انجمن طنز
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 22-07-2010, 12:33
  3. توجه،توجه...مواد غذايي مفيد براي قلب....
    توسط خادمه زینب کبری(س) در انجمن تغذيه و سلامت
    پاسخ: 3
    آخرين نوشته: 19-07-2010, 16:47
  4. عین صاد - ياد نامه استاد علي صفايي حايري
    توسط رایکا در انجمن افلاكيان خاك نشين
    پاسخ: 22
    آخرين نوشته: 18-07-2010, 19:19
  5. بهترين مواد غذايي براي سلامتي پوست
    توسط مریم منتظر*خادمه مولای منتظران* در انجمن تغذيه و سلامت
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 11-07-2010, 22:50

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi