صفحه 1 از 5 12345 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 1 تا 10 , از مجموع 45

موضوع: تبیین و تحلیل مفهوم دین

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض تبیین و تحلیل مفهوم دین

    تبیین و تحلیل مفهوم دین


    چکیده:


    نوشتار حاضر، بعد از بیان مفاهیم و تعاریف ارائه شده در باب ماهیت دین، به این جمع بندی خواهد رسید که با این تعاریف و دیدگاهها، تبیین و تحلیل جامع و مانع در این زمینه، غیرقابل وصول است. در عین حال، بخشی از ابعاد و جنبه های گوناگون دین، در این دیدگاهها بیان شده است. نگارنده در ادامه، با بررسی برخی از تقسیمات مطرح درباره دین، بر این نکته تأکید دارد که کثرت شرایع با وحدت ادیان تنافی ندارد.
    امضاء

  2.  

  3. Top | #2

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    مقدمه


    هر انسانی که با اکسیر دین کام خویش را نواخته و جان خویش را پرداخته، دائما دلهره آن را دارد که مبادا حیات خویش را به گونه ای سامان بخشد که از برکات و خیرات دین محروم گردد، از این رو، مایل است که مفهوم دین را بشناسد تا متناسب با آن، از دین متوقع شود و هماهنگ با آن هدایتها به حیات جمعی و فردی خویش نظام بخشد.


    با توجه به چنین اوضاع و احوالی است که ارزش و منزلت واژه شناسی دین بیشتر آشکار می شود و معلوم می گردد که در این مقاله عنایت این قلم به شناخت دین به نحو سیستماتیک، منظم و پی گیر، بیش از آن که بخواهد به انگیزه انجام یک تحقیق آکادمیک صرف صورت گیرد، امری است که از سر درد و نیاز دینی و شور و نشاط ایمانی سرچشمه می گیرد.
    امضاء

  4. Top | #3

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    الف) عدم توافق مشترک


    بدون تردید، واژه «دین» در ردیف آن دسته از مفاهیمی قرار دارد که همواره در میدان آرا و نظرات گوناگون صاحب نظران قرار داشته است(2)؛ ولی به دست آوردن یک توافق مشترک در باره آن بسیار مشکل، بلکه محال است. از این رو، عده ای از محققان آن را قابل تعریف نمی دانند.(3)


    رابرت ا.هیوم در کتاب ادیان زنده جهان، تعبیر زیبا و دقیقی دارد. او می گوید:
    «دین به اندازه ای ساده است که هر بچه عاقل و بالغ و یا آدم بزرگ می تواند یک تجربه دینی حقیقی داشته باشد و به اندازه ای جامع و پیچیده است که برای فهم کامل و بهره گیری تام از آن نیازمند تجزیه و تحلیل می باشد.»(4)


    شبیه همین تعبیر در دایرة المعارف دین نیز آمده است. در آنجا می نویسد:
    «شاید هیچ کلمه ای غیر دین نباشد که همواره و آشکارا خیلی صاف و ساده به کار رود؛ ولی در واقع، نمایانگر نگرشهایی باشد که نه فقط بسیار متفاوتند، بلکه گاه مانعة الجمع اند.»(5)


    این که چنین تفاوت دیدگاههایی ریشه در چه دارد، مطلبی قابل تحقیق و مهم است که از محدوده موضوع ما خارج است؛ ولی به هر حال، همین عدم توافق و وجود آرای متعدد، از سویی می تواند بیانگر اهمیت والای موضوع و نقش فوق العاده حساس آن باشد و از سوی دیگر، روشنگر وجوه و ابعاد متمایز مسائل و اموری باشد که به نحوی در قلمرو مفهوم دین قرار می گیرد.


    یکی از نویسندگان غربی درباره فراوانی و تعدد تعاریف در آن سرزمین می گوید:


    «در غرب طی روزگاران، آن قدر تعریفات فراوان از دین پدید آمده است که حتی ارائه فهرست ناقصی از آن غیر ممکن است.»(6)


    «دین به اندازه ای غنی و فراگیر می باشد که جنبه های متفاوت آن، کاملاً بحق، برای طبایع مختلف به گونه های متفاوتی مهم جلوه می کند.»(7)
    درباره حساسیّت نقش دین یکی از همین نویسندگان می گوید:
    «دین، هم کهن ترین و هم نافذترین و اثرگذارترین نهاد اجتماعی بشر است.»(8)


    به هر حال، باید به این نکته توجه داشت که موضوع «دین» از چنان گستردگی و وسعتی برخوردار است که به طور طبیعی، نمی توان از یک بعد و یا منظر خاصی به تحقیق و بررسی آن پرداخت. از همین رو، توجه به تمامی ابعاد آن، روشنگر بسیاری از مسائل خواهد بود. نویسنده ادیان زنده جهان تحت عنوان «برخوردهای مختلف در مطالعه ادیان» به بعضی از این نگرشها و شیوه های نظر به دین اشاره کرده است؛ از جمله، برخورد تاریخی، نگرش روان شناختی، نظر فلسفی، دیدگاه اجتماعی، برخورد ادبی، برخورد زیبا شناسانه، برخورد اخلاقی، نگرش شخصی و مقایسه تطبیقی ادیان.(9)
    بدین ترتیب، ارزیابی دیدگاه های گوناگون و متنوّع، روشن کننده وجوه گوناگون موضوع خواهد بود.
    امضاء

  5. Top | #4

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    ب) معنای لغوی دین


    واژه «دین» در لغت به معنای گوناگون از جمله، جزا، اطاعت، قهر و غلبه، عادت، انقیاد، خضوع، پیروی و مانند آنها آمده است. در قرآن کریم نیز آیاتی وجود دارد که از آنها معنای جزا، شریعت و قانون، طاعت و بندگی استنباط می شود.(10)


    همین موارد استعمال واژه «دین» در قرآن می تواند به عنوان راهی شمرده شود برای شناسایی و به دست آوردن تعریف دین از دیدگاه اسلام. با این دقت، درخواهیم یافت که «دین عبارت است از اطاعت، گرایش، فرمانبرداری و تسلیم در برابر حقیقت» که در این صورت، با معانی لغوی نیز سازگاری بسیار خواهد داشت.
    علامه محقق طباطبایی نیز در تفسیر المیزان می نویسد:


    «لا یدینون دین الحق، ای لا یطیعون: از دین حق پیروی نمی نمایند و به آن گرایش ندارند و یا آن را دین حق تلقی نمی کنند (ای لا یأخذونه).»(11)


    «تعریف دین از نظر اسلام را می توان از موارد استعمال واژه «اسلام» در قرآن نیز به دست آورد. «اسلام» نیز به معنی تسلیم و اطاعت است و این از آن جهت است که اسلام به معنای اصطلاحی (دینی که به وسیله محمد صلی الله علیه و آله ابلاغ شده) نیز بشریت را به تسلیم و اطاعت در برابر حقیقت کامل منحصر به فرد دعوت می نماید... این نکته از آیاتی که دین تمامی پیامبران را اسلام معرفی کرده نیز استفاده می شود.»(12)
    اصحاب معاجم نیز در معانی ریشه لغوی «اسلام» بر مفاهیم تسلیم و خضوع، سلامت و توافق و تلائم تأکید کرده اند و این مفاهیم نیز در معنای اصطلاحی «اسلام» اخذ شده است.(13)
    امضاء

  6. Top | #5

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    ج) معنای اصطلاحی دین


    با توجه به توضیحاتی که داده شد در معنای اصطلاحی «دین» چنین آمده است:


    «دین مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی است که برای اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسانها باشد.»(14)


    در تعریف مشابه و متداول(15) دیگری، «دین برابر است با اعتقاد به آفریننده ای برای جهان و انسان و دستورات عملی متناسب با این عقاید.»(16)
    و در تلخیصی از کلام علامه طباطبایی چنین آمده است:
    «دین نظام عملی مبتنی بر اعتقاد است که مقصود از اعتقاد در این مورد، تنها علم نظری نیست؛ هر چند که علم نظری برای آن نیز ضرورت دارد؛ زیرا علم نظری به تنهایی مستلزم عمل نیست؛ بلکه مقصود از اعتقاد، علم به وجوب پیروی بر طبق مقتضای علم قطعی است.»(17)


    این گونه تعریفها پس از تبیین دیدگاه های گونه گون که در این مورد وجود دارد با دقت بیشتری باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد؛ اما اشاره به آن در ایجاد تصور اجمالی موضوع، مفید است.
    امضاء

  7. Top | #6

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    د) دیدگاه متکلمان


    در بحث از مفهوم دین عمدتا دو گروه «متکلّمان» و «جامعه شناسان» هر یک با دلایل گوناگونی به تبیین «دین» پرداخته و از آن تعاریف متفاوت ارائه داده اند. متکلّمان از آن حیث که دین و مسائل دینی موضوع علم آنها بود و جامعه شناسان و مردم شناسان از آن جهت که تأثیر و نقش دین در جوامع و تمدن بشری و همچنین حضور آن به عنوان یک پدیده اجتماعی قابل توجه بدان نظر کرده اند.


    در تعاریف متکلّمان گاهی «دین بماهو دین» مورد نظر قرار گرفته است؛ مانند آنچه گفته اند:


    «الدین وضع الهی لاولی الالباب، یتناول الاصول و الفروع»؛ دین عبارت از یک نظام الهی است که برای صاحبان خود وضع شده است و مشتمل بر اصول و فروع می باشد.(18)


    در تعاریفی نیز غایت و اهداف مدّ نظر بوده است؛ مانند آنچه در دائرة المعارف الاسلامیه آمده است:
    «دین وضعی است الهی که صاحبان خرد را به سوی رستگاری در این دنیا و حسن عاقبت در آخرت سوق می دهد.»(19)


    از جرجانی نیز نقل کرده اند که:
    «دین، قانون و قرارداد الهی است که خردمندان را به سوی قبول آنچه در نزد رسول صلی الله علیه و آله است، فرا می خواند.»(20)


    در المیزان نیز ذیل آیه 27 سوره روم می خوانیم:
    «دین جز قانون زندگی و راهی که انسان باید برای رسیدن به سعادت بپیماید، نیست و هدف نهایی انسان همان رسیدن به سعادت است.»(21)
    امضاء

  8. Top | #7

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    «دین روش مخصوصی است در زندگی که صلاح دنیا را به گونه ای که موافق کمال اخروی و حیات دائمی حقیقی باشد، تأمین می نماید. پس در شریعت باید قانون هایی وجود داشته باشد که روش زندگانی را به اندازه احتیاج، روشن سازد.»(22)
    «دین در عرف قرآن، سنت اجتماعی حاکم بر جامعه می باشد و سنت های اجتماعی یا دین حق و فطری است که همان اسلام می باشد یا دین منحرف از راه خدا و تحریف شده است.»(23)
    در کنار این تعاریف، در بعضی دیگر از تعریفها، اصولاً حیثیت اعتقاد و التزام انسان، مبنای تحلیل و توصیف قرار گرفته است.
    «دین عبارت است از اقرار به زبان، اعتقاد به پاداش و کیفر در آن جهان و عمل به ارکان و دستورات آن.»(24)
    امضاء

  9. Top | #8

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    ه) دیدگاه های جامعه شناسان


    درباره تعاریف و دیدگاه های جامعه شناسان و صاحب نظران علوم اجتماعی اختلاف نظر و تفاوت مبانی تحلیلی، بیشتر مشاهده می شود. گذری اجمالی به پاره ای از این تعاریف، شاهدی بر کثرت آرا و تفاوت نگرش آنها در مفهوم دین است.
    امضاء

  10. Top | #9

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    1 دیدگاه جامعه شناختی:


    این تعاریف را می توان چند دسته تقسیم کرد: دسته نخست تعاریفی است که جنبه های «جامعه شناختی» با وضوح بیشتری در آنها انعکاس یافته و بر مبنای دیدگاه های جامعه شناختی به موضوع نظر می کنند. به عنوان نمونه، در کتاب فرهنگ جامعه شناسی تحت عنوان «دین و مذهب» توضیحات روشنگری آمده است:


    «در جامعه شناسی مجازا دو تلقی در مورد تعریف دین وجود دارد: اوّلی به پیروی از ا.دورکیم (1912)، آن را از نقطه نظر آثار و وظایف اجتماعی اش چنین تعریف می کند: دین دستگاهی از باورها و آداب است، در رابطه با مقدساتی که مردم را به صورت گروه های اجتماعی به یکدیگر پیوند می دهد. در معنی کردن دین با این تلقّی، بعضی از جامعه شناسان مفهوم آن را بسط داده و دین را در بر گیرنده ملیت گرایی نیز به حساب آورده اند. نظرگاه ذکر شده، بدین عنوان که بیش از اندازه شاملیت دارد مورد انتقاد قرار گرفته است؛ چرا که تقریبا هرگونه فعالیت همگانی مثلاً مسابقات بیس بال هم می تواند اثرات وحدت بخش بر گروه های اجتماعی داشته باشد.»(25)
    امضاء

  11. Top | #10

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    از همین جامعه شناس فرانسوی تعریف مشابه دیگری نقل شده است:
    «دین نظام وحدت یافته ای است از اعتقادات و اعمال مربوط به اشیای مقدس یعنی اشیایی که مجزا شده و تحریم گردیده اند اعتقادات و اعمالی که همه گروندگان را در جمعیت اخلاقی واحدی که معبد نامیده می شود، وحدت می بخشد.»(26)


    چنین نگرشی به دین، که همراه با پیدایش رشته های جامعه شناسی و مردم شناسی بود، مسبب ورود عوامل اجتماعی، اقتصادی، تاریخی و فرهنگی در تعریف سازی، شد و همانگونه که در دایرة المعارف دین اشاره شد، «در واقع، بعضی از طرفداران این رشته های علمی، به تصریح یا تلویح برآنند که تعریف و ماهیت دین از تحلیل ساختارهای دینی حاصل می گردد.»(27)
    توجه به نظرات «فویر باخ» نیز در این مورد می تواند گویا باشد. او مذهب را نوعی از خود بیگانگی دانسته و معتقد بود پیشرفت و گسترش شناخت انسان و بازگشت او به خود جبرا باعث منتفی شدن مذهب می گردد و بر این مبنا، در تحلیلی که از مذاهب ارائه می کرد، آن را مولود فعل و انفعالات جامعه و در واقع، ناشی از حالت از خود بیگانگی انسان نسبت به خود می دانست.(28)
    در این راستا می توان به تعاریف دیگری از همین متفکران (غربی) اشاره کرد؛ از جمله این که:
    «دین، در لغت، یعنی همبستگی و در اصطلاح، دلالت بر یک سلسله دغدغه دارد که صاحبان آنها را به یکدیگر پیوند می دهد و بین آنها همبستگی نزدیک پدید می آورد.»(29) یا تعاریفی که بر مبنای انگیزه های مؤکد بر یک رفتار دینی استوار است: «دین عبارت است از جستجوی جمعی برای یک زندگی کاملاً رضایتمندانه.»(30)
    امضاء

صفحه 1 از 5 12345 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. ماتم عرش اعلا * کلیپ ها ی تصویری در عزای خاتم النبیین ، حضرت محمد (ص) *
    توسط نیایش*خادمه یوسف فاطمه(س)* در انجمن کلیپ های مناسبتی
    پاسخ: 5
    آخرين نوشته: 25-10-2019, 20:25
  2. پاسخ: 1
    آخرين نوشته: 06-12-2014, 21:17
  3. پاسخ: 2
    آخرين نوشته: 21-12-2013, 21:27
  4. ازدواج در سن پایین خطرناک تر است
    توسط نرگس منتظر در انجمن خانواده
    پاسخ: 2
    آخرين نوشته: 11-01-2011, 22:30
  5. فشارخون پایین چیست؟
    توسط نوای عشق در انجمن اطلاعات عمومي پزشكي
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 13-07-2010, 08:56

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi