صفحه 2 از 3 نخستنخست 123 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 11 تا 20 , از مجموع 22

موضوع: عالمتاج قائم‌مقامی{ اّشنایی با شاعران ایران زمین }

  1. Top | #11

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    اما از بدعهدی روزگار چنین نشد و بر اندوهش افزوده شد. همدم ژاله در روزهای تنهایی یا شعرهای اوست، که دیوانی از آنها را خاکستر کرد،۴۸ یا اشیای خانه مانند سماور و آینه و شانه و چرخ خیاطی که پیوسته با آنها سر و کار دارد و وحشت تنهایی را با آنها به فراموشی می­ سپارد:


    بس که می­ ترسم ز غمّازان و بدگو جاهلان


    با تو می­گویم حدیثی در خفا‌ای آینه۴۹


    ژاله مانند ابوالعلا مَعرّی (۳۶۳-۴۴۹ق)، شاعر و فیلسوف بزرگ عرب، بر آن است که آوردن فرزند در این جهان جنایت است۵۰ و خود را از اینکه به چنین جنایتی دست زده است می­ نکوهد:


    ما جنایت­ پیشگان مسئول ایجاد توایم


    ای جهان­­ نادیده طفل،‌ای بی­ گنه فرزند من۵۱


    بی ­اعتمادی به زمین و آسمان از ژاله شاعری مرگ­ اندیش ساخته است تا آنجا که حتی از فرزندی که در زهدان دارد می­ خواهد که به این جهان پا نگذارد. مرگ ­اندیشی در او بیش از آنکه شکل فلسفی داشته باشد، ناشی از نومیدی و افسردگی است.۵۲ او با تردید می­ گوید اگر سعادتی پس از مرگ در کار است، مرا با رسن بدان سو کشانید.۵۳ چه بسا که سوزاندن دفتر شعرش نیز به همین واخوردگی و افسردگی بازگردد، به­ ویژه که می­ پنداشت از دانشی که آموخته نیز سودی نبرده است.
    امضاء



  2. آیه های انتظار

    آیه های انتظار


    لیست موضوعات تصادفی این انجمن

     

  3. Top | #12

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    احساس گناه نیز یکی از درونمایه­ های شعر ژاله است که حاصل این دلمردگی است و آن را در جای­ جای کتابش می ­بینیم. روشن­ ترین نمود آن در دو شعر ­”وظیفۀ مادری“ و “مهر مادری“ است که او خود را برای ترک خانه و رها کردن طفل شیرخواره ­اش می­ نکوهد و با حیوانات باربر و سگان می­ سنجد.۵۴ همچنین، همان­ گونه که پیش­تر آمد، از اینکه در دنیایی که آن را نمی ­پسندد به انسانی بی­ گناه هستی بخشیده است، خود را می ­نکوهد. این احساس با گذشت زمان، تنهایی و فرارسیدن پیری و شاید بر اثر شورش عاطفه و نومیدی آن­قدر در او نیرو گرفته است که خود را به تلخی می­ نکوهد که چرا علیمراد را، با آن همه بیداد او، رها کرده است. در چند بیت شوی را ”گرانمایه“ و ”جوانمرد“ می­ نامد و از کرده پشیمان است و برای رهایی از رنج این پشیمانی، گناه ترک خانۀ شوی را به گردن خویش و تبارش می­ اندازد که او را به طمع ضیاع و عقارش فریفتند و به جدایی راغب کردند:


    گرانمایه مردی، جوانمرد شویی


    به سر سایه­ ای بود از کردگارم


    ندانستمش قدر و اکنون چه حاصل


    گر از دیدگان اشک خونین ببارم۵۵
    امضاء


  4. Top | #13

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    با این حال، در یکی از زیباترین شعرهایش عزم آن می­ کند تا ”چرخ“ را آتش به خرمن درزند، پشت ”فلک“ را چنبر کند و حتی اگر ”داور“ به مصاف او آمد، پنجه با داور کند.۵۶ اما تعداد شعرهایی از این دست که از امید سخن می­ گویند در دیوانش کم است. حقیقت آن است که بیشتر عمر این شاعر تنها در حسرت و افسردگی به سر آمد و اگر کورسوی امیدی او را به خود خوانده باشد، آنجاست که از آیندۀ رخشان زن ایرانی و دختر فردای ایران سخن می­ گوید.۵۷


    در چهره ­ای که ژاله از خود ترسیم می­ کند پاره ­ای موتیف ­ها مانند زیبایی، عشق، دانش و هنر، پاکدامنی، تنهایی و تیره­ روزی برجستگی بیشتر دارند. آن­ گونه که از شعرهای ژاله برمی ­آید، برابر با سنجه ­های زیبایی روزگار خود، زنی زیبا و دلربا به شمار می ­آمده است. در پاره­ای از شعرها آن­گونه با فریفتگی از زیبایی بی­همال خود سخن می­ گوید که گمان خودشیفتگی را در خوانندۀ آثارش برمی ­انگیزد:۵۸


    این منم یا آفتابی از فلک سر بر زده


    خنده از تابندگی بر ماه و بر اختر زده


    این منم یا نازنین طاووسی از هندوستان


    ره به طاووس بهشت از نقش بال و پر زده۵۹
    امضاء


  5. Top | #14

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    در شعر ”حسود“ نیز با آنکه از پیری و بیوگی خود سخن به میان می آورد، خود را ”غزال کهنسال“ و در شعر ”خواهش از آینه“ هم ”گلشن راز“ و ”بت مرموز“ می ­نامد. اما در جایی دیگر فروتنانه می­ گوید که هر کس به چشم خویش زیباست و او هم ”حُسنکی“ دارد و ”در جوی جوانی آبکی“ که بازتاب زیبایی درون و حاصل “طبع سخن­ گستر“ اوست، نه آب و رنگِ ظاهری.۶۰ اما شیرینی دیدار شاعر با خود در آینه با شرنگ دیدار ”دیو درون“ یا آن “من گنهکار“ در هم می­ آمیزد و بانویی که در آن می­ نگرد، نمی­داند کدامین است:


    کیست این دیوانۀ آتش ­نگاه‌ ای آینه ؟


    تیره شد چشمم از این دود سیاه‌ ای آینه


    این منم یا نقشی از افکار دودانگیز من


    شد در آبی قیرگون گرم شنا‌ ای آینه؟


    . . .


    یا یکی دیوست وین اَنیابِ زهرآگین اوست


    بر گلوی نرم طفلی بی­گناه‌ ای آینه ؟


    جای حیرت نیست کز دیدار این بیگانه ”من“


    دل برآرد نعرۀ واحیرتا‌ای آینه۶۱
    امضاء


  6. Top | #15

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    عشق و اندوه آن نیز یکی از موتیف­ های مهم شعر ژاله است. او خود را کسی می ­داند که تار و پود وجودش با محبت درآمیخته و از کلامش عشق می ­بارد.۶۲ او شاعری عشق ­باز و عشق ­آموز بوده که، بنا بر اندک شعرهایی که از وی به دست ما رسیده است، از بد حادثه یا از بدی روزگار هرگز معشوق خود را نیافته است. او در شعر ”عشق و احسان“ عشق را ”آب زندگی“ نامیده، خود را از عشق و امید عشق بی ­بهره می­ داند. لحظه­ های عشقبازی آن ”غول نیمه­ شب“ با ژاله – که در دو شعر ناب و کمیاب در ادب پارسی آن را بیان داشته است- جز درد و شکنجه نیست:


    گم شد جوانی­ ام همه در آرزوی عشق


    اما رهی نیافتم آخر به کوی عشق


    از حجب و از غرور دل خرده ­سنج من


    شد بهره­ ور ز عشق، ولی ز آرزوی عشق۶۳


    . . .


    گفتم به کوی خویش چو از کوی شو روم


    در کام عشق خانه ­برافکن فرو روم


    مشتاق وصل و طالب روی نکوست مرد


    مسکین منا که در پی خوی نکو روم۶۴
    امضاء


  7. Top | #16

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    ژاله خود را در ادب پارسی و تازی، نقد شعر، حکمت، منطق و نجوم بس آموخته و آراسته به هنرهایی همچون خیاطی و آشپزی و آشنا به رمل و خوابگزاری می ­شناساند که همه به رنج و کوشش پیگیر به دست آمده، اما هیچ­ یک مایۀ بهروزی او نشده است.۶۵ از شعرهای استوار و سختۀ ژاله نیک پیداست که اگر برجسته­ترین شاعر روزگار خود نبوده، دست­ کم از برجسته ­ترین شاعران این دوران بوده، هرچند به سبب زن بودن گمنام مانده است. ژاله در میان زنان اهل ادب هم­ عصر خود بی­ همال است، اما آن ­سان که او خود را به درستی توصیف کرده، گوهری است که در خاک سیاه تباهی گم شده یا آتشی سوزان که در خاکستر پنهان مانده است:


    من که طاقم به شارسانِ ادب


    ز چه رو جفتِ بی­ادب دارم؟۶۶
    امضاء


  8. Top | #17

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    ژاله در شعرهای بسیاری از سیه ­روزی و بیچارگی خود سخن می­گوید. حتی از اینکه آن سال­ های خوشی و بی­ خبری کودکی را در راه علم و دانش گذرانده پشیمان است؛ علم و دانشی که نتوانسته است برایش خوشبختی و شادکامی به ارمغان بیاورد.۶۷ او تیره ­روزی و سرنوشت شوم خود را به سرنوشت خیل زنانی پیوند می­ زند که همچون او در زندان جامعه­ ای کهنه ­پرست و مردسالار در بندند. شعرِ ”پیام به ناآمدگان“ در حقیقت بیانیۀ اوست دربارۀ وضع و حال زنان سرزمینش و دفاع از حقوق پایمال­ شدۀ آنان و گفت­وگویی است کوتاه با آیندگانی که روزگاری بهتر از خود را برای آنان آرزو می­کند:


    هله‌ای در جهان نیامدگان


    هستی ما ز مرگ بدتر بود


    رنج ما را اگر نوشتندی


    مثنوی را هزار دفتر بود


    مرگ در کام ما ز تلخی عمر


    دلنشین­ تر ز شهد و شکّر بود۶۸
    امضاء


  9. Top | #18

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    به نظر می رسد که پیری و فقر مکمل این سیه­ روزی بوده است. جسته­ گریخته به آسایش و رفاهی که در خانۀ پدر داشت اشاره می­ کند و پیداست که دوران کودکی را در ناز و نعمت سپری کرده است. همچنین، در خانۀ علیمراد هم که پژمان در مقدم ه­ای که بر کتاب مادر نگاشته او را پُرمایه، اما ممسک شناسانده است، نباید روزگار را به تنگ دستی گذرانده باشد. با این همه، در پاره ­ای از شعرهایش چنین می ­نماید که به روزگار میانسالی و پیری و شاید پیش از دیدارش با پژمان طعم تنگدستی را چشیده باشد، به­ ویژه که برادر ناخلف مال و دارایی پدر را به تاراج داده است. در شعر ”یادگار عهد شوهرداری“ به ”یل“ یا نیم­تنۀ خود اشاره می­ کند که گوهر آن را در روز بیماری و حاجتمندی فروخته است.۶۹ در شعر دیگری نیز به روشنی از پیری و فقر خود سخن می­ گوید:


    ای پیری و‌ای فقر درین خانه بمانید


    با من بنشینید و به خاکم بنشانید۷۰
    امضاء


  10. Top | #19

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    شعر ژاله از نظر ارزش ادبی با شعر بزرگان هم­ عصرش همچون ایرج­ میرزا، ادیب­ الممالک فراهانی و محمدتقی بهار سنجیدنی است.۷۱ سخن او استوار، پرمایه، نوآورانه و آمیخته به طنز و کنایه است و این نکته حتی با نگاهی گذرا به شعر او آشکار می ­شود. زبان پرجوش، ساده و گاه تند و تیز و بیان رسا و بی­ پروایش شعر او را، که خارخارِ اصلی­ اش زن و سرنوشت سیاه اوست، در ادب پارسی جایگاهی ویژه بخشیده است. هر چند او از سبک و شیوۀ شعر کهن پیروی می­ کند و در سادگی و صلابت به سبک خراسانی نزدیک است،۷۲ ”لحن بیان زنانۀ او“ آب و رنگی ویژه به آن بخشیده است. نیز، هماهنگی ”زبان شعر“ و ”طرز بیان“ وی با ”مضمون سخن“ گواهی بر استادی او در این هنر گرانمایه است.۷۳ هنجارشکنی معنایی، بیان خواسته­ های طبیعی و انسانی بانوان در کنار خواسته ­های اجتماعی آنها و اعتراض ­های بی ­پروا به سد و بندهای شرعی و قانونی، که خود به هنجارشکنی در زبان انجامیده، جایگاه او را در میان شاعران نوآور استوار ساخته است.۷۴


    شعر ژاله زمینی و این جهانی است و جنبه­ های واقع­ گرایی و نگرش فلسفی در آن عریان و نیرومند است و با آنکه احساس­ های زنانه در آن قوی است، از ایدئال­ گرایی و نمادپردازی دور است. آنجا نیز که از برابری زن و مرد یا از مرد آرمانی خود سخن می ­گوید، از خیالبافی فاصله دارد و خواسته­ اش بر پایۀ واقع­ گرایی و منطقی قوی شکل گرفته است. همه ­چیز را با نگاهی ژرف و دیدگاهی سنجشگر می ­نگرد. با نظری به بن ­مایه­ های عمدۀ شعر او می توان به روحیۀ بررسنده، بازپرسنده و چاره­ جوی او پی برد.


    هرچند مهم ­ترین بن­ مایه ­ها در شعر او زن و زنجیرهایی است که دست و پای زنان را بسته است، این شعرها چندوجهی است و مضامینی همچون عشق، زندگی، مرگ، بیم و امید، زیبایی و زشتی، پیری و جوانی و ستایش مدرنیته را نیز در برمی­ گیرند. نیروی تخیل ژاله بسیار قوی است و گاه تصویرهایی تازه می­ آفریند که در آفرینش آنها از جهان پیرامون و تجربۀ شخصی خود الهام گرفته است. برای مثال، در شعر ”یادگار عهد شوهرداری“ نیم­تنۀ کهنۀ خود را ”یار کشمیری“ می ­نامد که دهانش باز و خندان (پاره ­پاره) است و به بی­ خردی ژاله می ­خندد.۷۵ نیز، شعر زیر تصویری دلنشین و ملموس به دست می­ دهد:


    نقش تو ز پشت دود سیگار امشب


    می­ رقصد و در برابرم می ­لرزد


    من صیدم و لرزشم طبیعی­ ست ولی


    این طرفه که نخجیرگَرَم می ­لرزد۷۶
    امضاء


  11. Top | #20

    عنوان کاربر
    مدير بخش
    تاریخ عضویت
    February 2016
    شماره عضویت
    9091
    نوشته
    3,982
    صلوات
    114
    دلنوشته
    1
    برقامت رعای محمد(ص) صلوات
    تشکر
    7,731
    مورد تشکر
    7,532 در 2,244
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    در شعر ژاله تشبیه کاربردی گسترده دارد. برای نمونه می­ توان به شعر ”تصویری در قاب طلایی“ اشاره کرد که پر از تشبیه ­هایی است که پاره ­ای از آنها تازگی دارد، چنان که شاعر نگاه مست خود را به ”نرگسی در مشک خفته“ و چشم خمار انگیزش را به ”آهوی ساغرزده“ تشبیه کرده است.۷۷


    کاربرد استعاره نیز در شعرش کم نیست، برای نمونه می­ توان به شعر ”حسود“ نظر افکند که در آن واژه­ های ”غزال کهنسال،“ ”روبه“ و ”غرنده شیر“ به ترتیب استعاره ­اند برای خود شاعر، شوی دخترعمویش و مردان حقیقی.۷۸ تشخیص نیز، که گاه به آن استعارۀ مکنیه گفته می­ شود، به گونه­ ای وسیع در شعر ژاله به کار رفته است، نمونۀ روشن این هنر شاعرانه شعرهایی است که ژاله در آنها با اشیای گونه­ گون سخن می­ گوید و آنها را دارای درک و شعور می­ پندارد، مانند شعرهای ”درد دل با آینه،“ ”خواهش از آینه،“ ”درد دل با سماور،“ ”گله از شانه،“ ”گفتگو با چرخ زینگر“ و ”شب وحشت.“


    ژاله به پیروی از شاعران کهن از کاربرد ترکیب­ ها و واژه­ های عربی و تلمیح به آیه­ های قرآن ابایی ندارد که از آن جمله این مثال­ هاست: ”حزم النّسا،“ ”عزم الرّجال،“ ”انیاب،“ ”احتیال،“ ”قتال،“ ”ممسوخ،“ ”مملوک،“ ”لَن تَستَطیعوا“ و ”قَبَّحَ الله وَجهک.“۷۹ اشاره به قهرمانان تاریخی، داستان­ ها، قصه­ ها و اسطوره­ های ایرانی و تلمیح به داستان­ ها و اسطوره­ های مذهبی در شعر او کم نیست و نشان­دهندۀ دانشش در این زمینه ­هاست.۸۰ کاربرد واژه ­ها و ترکیب­ های پارسی سره نیز در شعر این شاعر بزرگ کم نیست، همچون ”پتیاره،“ ”روسبیذ،“ ”بیغاره،“ ”کج ­آهنگ،“ ”فرسوده­ پود،“ ”ننگ ­آزما،“ ”کج­ پویی“ و ”پرستاروش“ که به نظر می­ رسد پاره­ ای از آنها برساختۀ خود اوست.۸۱ بهره ­گیری از فرهنگ و زبان عامه نیز در شعر او نسبتاً به فراوانی دیده می ­شود: ”کرّه خر،“ ”زن جلَب،“ ”جنبل جادو،“ ”داخلِ آدم بودن،“ ”مفت از دست دادن،“ ”خاک عالم بر سر کردن“ و مانند اینها.۸۲ گاه نیز از ضرب­ المثل ­ها بهره می­ گیرد، مانند ”بی­ بی از بی­ چادری البته در منزل نشیند.“۸۳ در بعضی از شعرهایش واژه­ های فرنگی مانند ”ترن،“ ”تلگراف­“ و ”زینگر“ هم به کار برده۸۴ که چون قصدش بیان احساس خودش در آن زمینۀ خاص بوده است، کاملاً در شعر جا افتاده ­اند.
    امضاء


صفحه 2 از 3 نخستنخست 123 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. پاسخ: 2
    آخرين نوشته: 03-04-2010, 15:42

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi