صفحه 1 از 3 123 آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 1 تا 10 , از مجموع 22

موضوع: موهبت عصمت از منظر آيات

  1. Top | #1

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض موهبت عصمت از منظر آيات

    موهبت عصمت از منظر آيات


    چكيده


    يكى از ويژگى‏هاى پيامبران، امامان معصوم:، معصوم بودن از خطا و اشتباه است؛ زيرا اگر احتمال گناه، نسيان و غفلت در آنها باشد احتمال خطا و انحراف در گرفتن پيام وحى، تصرف در آن و يا ناتوانى در ابلاغ آن به مردم وجود خواهد داشت. در اين صورت حجت بر مردم ابلاغ نشده و نقض غرض مى‏شود. در مورد اينكه مقام عصمت امرى است اكتسابى يا موهبتى از سوى خداوند به پيامبران است مباحثى از سوى متكلمان و مفسّران مطرح شده كه هركدام از قائلان دلايلى شمرده‏اند كه قابل دقت است.

    هدف در اين نوشتار با توجه به آيات قرآن كريم دست‏يابى به منشأ عصمت و اثبات موهبتى بودن آن است كه با روش اسنادى و مطالعه منابع و بيان و استخراج موهبت عصمت انبيا از آيات با مراجعه به تفاسير مختلف در اين زمينه است. در نهايت با استناد به آيات موهبت عصمت اثبات و به دنبال آن اكتسابى بودن عصمت در مواردى روشن مى‏شود و در صورت موهبت عصمت انبيا و به دنبال آن ائمّه معصومان: اختيار از آنها سلب نشده، بلكه آنها هرقدر بهتر و بيشتر از اين موهبت بهره‏گيرى كنند زمينه‏هاى توفيق نسبت به بالاترين درجه‏هاى ايمان در خود بيشتر مى‏كنند.


    امضاء

  2.  

  3. Top | #2

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    مقدّمه


    از ويژگى‏هاى انبيا كه بدون آن نبوت آنها قابل پذيرش نيست مصون بودن آنها از گناه و اشتباه است؛ يعنى پيامبران نه تحت تأثير هواى نفسانى قرار مى‏گيرند و مرتكب گناه مى‏شوند و نه در كار خود دچار خطا و اشتباه مى‏شوند، بركنارى آنها از گناه و از اشتباه حدّ اعلاى قابليت اعتماد را به آنها مى‏دهد، در نتيجه عصمت يكى از اختصاصات انبيا كه لازمه رسالت آنهاست مى‏باشد.

    در مورد مسئله عصمت يك سؤال اصلى مطرح است و آن اينكه آيا عصمت پيامبران ذاتى است يا اكتسابى؟ و يا آن‏گونه كه متكلمان مطرح كرده‏اند بگوييم: آيا عصمت انبيا به طور كلى امرى موهبتى و تفضّلى است كه اساسا قابل تحصيل و اكتساب نيست، بلكه خداوند به جهت شايستگى‏هايى كه در فرد معصوم وجود دارد به او نيرويى عنايت مى‏كند كه او را از ارتكاب گناه نگه مى‏دارد؟ يا امرى است اكتسابى كه قابل تحصيل و به دست آوردن است؟ كه به دنبال آن سؤالات ديگرى به وجود مى‏آيد از جمله: آيا انبيا خودشان هيچ نقشى در به دست آوردن اين امر (عصمت) نداشتند؛ چراكه خداوند مقام عصمت را به انبيا و معصومان: داده؟ در صورت موهبت امر عصمت آيا با اختيار آنها منافات ندارد؟



    از آنجا كه اعتقاد به عصمت در سه قسمش (تلقّى وحى، تبليغ و رساندن) از اعتقادات قطعى و معروف شيعه است ضرورت دارد كه در مورد تمامى ابعاد مسئله عصمت كه يكى از ابعاد آن نيز موهبت يا اكتسابى بودن عصمت است بررسى گردد. البته در مورد خود موضوع عصمت كتاب‏ها و مقالات


    فراوانى به رشته تحرير درآمده، ولى در مورد اين مسئله كه عصمت امرى است اكتسابى يا از طرف خداوند به انبيا داده شده يا اصلاً به اين بحث پرداخته نشده يا اگر هم شده به صورت جزئى و اشاره‏اى بوده كه البته ادلّه‏هايى طرفين آورده‏اند كه قابل دقت است.


    ولى نوشتار حاضر موهبت عصمت را از طريق آيات بررسى كرده و در نهايت امر عصمت با توجه به آياتى كه ذكر مى‏گردد از طرف خداوند يك تفضّل و موهبت به انبيا خواهد بود. در اين صورت ميزان انطباق كسانى كه قائل به اكتسابى بودن عصمتند با آيات نيز روشن خواهد شد و اين يكى از جنبه‏هاى نوآورى در اين نوشتار حاضر است.
    امضاء

  4. Top | #3

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    واژه عصمت


    عصمت در لغت به معناى مصونيت و نگه‏دارى و منع به كار رفته است. فيروزآبادى مى‏گويد: «عصم يعصم» يعنى اكتساب كرد، منع كرد، نگه‏دارى كرد، و عصمت به كسر به معناى منع است.2


    راغب اصفهانى مى‏گويد: «العصم الأمسك و الأعتصام، الاستمساك»،3 يعنى نگه‏دارى كرد، اعتصام هم به معناى چنگ زدن است.


    عصمت در اصطلاح را علما اين‏طور تعريف مى‏كنند، على‏بن محمد جرجانى در كتاب التعريفات مى‏گويد: «العصمة ملكةٌ اجتناب المعاصى مع التمكن منها،4 عصمت ملكه‏اى است كه با آن از گناه دور مى‏شود با اينكه قدرت بر انجام گناه هم دارد. فاضل مقداد مى‏گويد: «عصمت عبارت است از لفظى كه خداوند متعال در حق مكلّف انجام مى‏دهد، به نحوى كه با آن لطف، انگيزه‏اى به ترك طاعت و انجام معصيت ندارد، با وجود قدرت بر آن.»5


    علّامه طباطبائى مى‏گويد: «مقصود ما از عصمت لطفى است در وجود انسان معصوم كه او را از وقوع كارهايى كه جايز نيست مانند خطا و معصيت باز مى‏دارد.»6


    پس عصمت در اصطلاح متكلمان شيعه عبارت است از اينكه «آن لطفى است كه با وجود آن انگيزه‏اى به ترك طاعت و به ارتكاب معصيت همراه با قدرت بر آن دو نيست.»7
    امضاء

  5. Top | #4

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    عصمت اكتساب است يا موهبت؟


    درباره عصمت معصومان عليهم‏السلام مباحث بسيارى از سوى دانشمندان علم كلام مطرح شده است آنچه نزد همه آنها مسلم شده است اينكه نيروى عصمت در انبيا و امامان اجبارى نيست يعنى اين‏طور نيست كه آنها به پاكى مجبور باشند بلكه مانند همه مردم كاملاً توانايى بر انجام گناه دارند ولى چون از يك طرف مفاسد و خطرات گناه را مى‏دانند و از سوى ديگر معرفت و شناخت آنها نسبت به خداوند متعال بسيار وسيع است به طورى كه هميشه خويشتن را در محضر خداوند مى‏بينند. از اين نظر با اراده و اختيار خويش گناه را ترك كرده و گرد آن نمى‏روند.


    حال اين نيروى عصمت از طرف خداوند به انبيا و امامان عنايت شده، يا اينكه خود ايشان اين مقام را به دست آورده‏اند؟ به عبارت ديگر، آيا اين نيرو موهبت است از طرف خداوند يا اكتسابى است؟


    شكى نيست كه عدالت و مراتب پايين عصمت (تقوا) از امور اكتسابى است و هر كسى كه از بند شهوت و بردگى نفس امّارره پيراسته باشد مى‏تواند آن را به دست بياورد. اما مراتب بالاى تقوا يا مرتبه كامل از علم و شناخت شكست‏ناپذير، اعم از علم به عواقب گناه يا درك عظمت و كمال خالق قابل اكتساب است يا نه؟
    امضاء

  6. Top | #5

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    بى‏شك نخستين مرحله عصمت ـ مصونيت از گناه و خطا ـ كه از ولادت تا انتها با معصومان عليهم‏السلام است موهبت الهى است و آن مقدار عصمتى كه براى آنها لازم و ضرورى است تا نبوت آنها قابل پذيرش باشد نيز همين عصمت است. اما مراحل بعدى عصمت و درجه‏هاى عالى عصمت براى معصومان اكتسابى بوده كه در اثر مجاهدت‏ها، تحمل مصائب، انجام عبادت‏هاى ويژه حاصل مى‏شود، چنان‏كه مقام امامت را خداوند براى ابراهيم پيامبر كه معصوم هم بود بعد از موفقيت در امتحانات بسيار مشكل عنايت كرد، قطعا عصمت حضرت ابراهيم عليه‏السلام در اواخر عمر با مقام و عصمتشان در بدو ولادت مساوى نخواهد بود.


    دانشمندان علم كلام هم عصمت را موهبت الهى دانسته‏اند كه نمونه‏اى از آن اشاره شد. شيخ مفيد مى‏گويد: «العصمة تفضّل من اللّه تعالى على من علم انه يتمسك بعصمة»8 عصمت تفضّلى است از جانب خداوند درباره كسى كه به عصمت او تمسك جويد. سيدمرتضى شاگرد شيخ مفيد نيز آن را لطف الهى مى‏داند «العصمة هى لطف اللّه الذى يفعله تعالى فيختار العبدُ عنده الامتناع عن فعل القبيح»؛9 عصمت لطف الهى است كه هرگاه به كسى داده مى‏شود، او جانب ترك قبيح را برمى‏گزيند.
    امضاء

  7. Top | #6

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    آنچه كه از كلام متكلمان و از ظاهر آيات قرآن كريم ظاهر مى‏شود اين است كه عصمت تفضّل است براى انبيا و معصومان عليهم‏السلام نه استحقاق، و تفضّل هم به اين معناست كه خداوند حكيم است و هيچ كار و لطف و فضلش بدون حكمت و دليل و رجحان نيست. اينكه خداوند عصمت را به عده‏اى محدود عطا كرده است حتما يك فضيلت و رجحانى در وجود آنها بوده است و لازم نيست علت و حكمت تمام كارهاى خداوند را عقل انسان‏ها درك و كشف كند. اما اينكه در صورت تفضّل عصمت هيچ فضيلت و افتخارى براى انبيا و معصومان عليهم‏السلام ثابت نمى‏شود در آينده بحث خواهيم كرد، اما به طور خلاصه اين نكته قابل توجه است كه همين كه خداوند حكيم و عادل اين عده را برگزيده دليل بر فضيلت آنهاست. «وَلَقَدِ اخْتَرْنَاهُمْ عَلَى عِلْمٍ عَلَى الْعَالَمِينَ»(دخان: 32)؛ و قطعا آنان را دانسته بر مردم جهان ترجيح داديم. و «وَإِنَّهُمْ عِندَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ» (ص: 47)؛ و آنان در پيشگاه ما جدا از برگزيدگان نيكانند.
    امضاء

  8. Top | #7

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    آياتى كه دلالت بر موهبت عصمت دارند:


    از آيات قرآن كريم هم استفاده مى‏شود كه عصمتى كه به انبيا و ائمّه اطهار عليهم‏السلام داده شده نوعى تفضّل و موهبتى است كه تنها به افراد خاصى و در شرايط خاصى عطا شده است.


    1. اولين آيه‏اى كه دلالت بر موهبت مى‏كند اين است: «إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ وَإِنَّهُمْ عِندَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ»(ص: 46 و 47)؛ ما آنان را با موهبت ويژه‏اى ـ كه يادآورى آن سراى بود ـ خالص گردانيديم، و آنان در پيشگاه ما جدا از برگزيدگان نيكانند.


    در اين آيه شريفه، پس از ذكر چند تن از انبياى الهى «وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِيمَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ أُوْلِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ» (ص: 45) مى‏فرمايد كه ما آنان را با موهبت ويژه‏اى ـ كه يادآورى آخرت بود ـ خالص گردانيديم و آنان در پيشگاه ما جدا از برگزيدگان نيكانند. اين آيه «إِنَّا أَخْلَصْنَا» تعليل جمله «أُوْلِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ»مناسب‏تر است و معناى آيه اين است كه گفتيم اينان صاحبان ايدى و ابصارند براى اين است كه ما آنان را به خصلتى خالص و غيرشوب خالص كرديم خصلتى بس عظيم و آن عبارت است از ياد آخرت.10
    امضاء

  9. Top | #8

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    در جاى ديگر قرآن كريم مى‏فرمايد كه آنها به مقام مخلَص رسيده‏اند: «قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ»(ص: 82و83) و «... وَلأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ» (حجر: 39و40) و درباره حضرت يوسف عليه‏السلاممى‏فرمايد: «إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ» (يوسف: 24) مخلِص با كسر لام به معناى خالص‏كننده مرحله بالايى از تقوا و پاكى دل است و از آن بالاتر مخلَص به فتح لام به معناى خالص شده است، همان كسانى كه خداى تعالى آنان را براى خود خالص كرده و اين هم نتيجه تلاش و كوشش در راه اخلاص خويشتن از هر ناخالصى است. و به همين دليل تمام وجودشان تعلّق به خدا دارد و طبيعى است كه شيطان در آنها نصيبى نخواهد داشت. غير خداوند در دل آنها جاى ندارد. مسلما چنين صفتى همراه مقام عصمت است؛ زيرا تا انسان مخلِص نشود هيچ وقت به مقام مُخلَص نمى‏رسد. لذا آنها پس از گذر از سختى‏ها و امتحانات الهى به اين موهبت الهى نايل شدند. و با وجود آن از قلمرو و نفوذ شيطان بيرون رفته‏اند به گونه‏اى كه شيطان هرگز طمع در منحرف ساختن آنها نمى‏كند.
    امضاء

  10. Top | #9

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    و آيه «إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ» در مقام تعليل جمله «كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاء» است و معنايش اين مى‏شود ما با يوسف اين چنين معامله كرديم به خاطر اينكه او از بندگان مخلص ما بود و ما با بندگان مخلص خود چنين معامله مى‏كنيم. از اين آيه شريفه ظاهر مى‏شود كه ديدن برهان خدا شأن همه بندگان مخلص خداست و خداوند سبحان هر سوء و فحشا را از ايشان برمى‏گرداند و در نتيجه مرتكب هيچ معصيتى نمى‏شوند و به خاطر آن برهانى كه خدايشان به ايشان داده قصد آن را هم نمى‏كنند و آن عبارت است از عصمت الهى.11


    از اين آيات روشن مى‏شود كه اينكه خداوند در آيه «إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ» مى‏فرمايد ما آنها را مخلَص قرار داديم، مراد اين است كه ما اين موهبت (عصمت) را به خاطر نتيجه تلاش و كوشش آنها در راه خدا به آنها عطا كرديم.
    امضاء

  11. Top | #10

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    در آيه بعدى مى‏فرمايد: «وَإِنَّهُمْ عِندَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ». ايشان نزد ما از برگزيدگان نيكوكارند. ايمان و عمل صالح آنها سبب شده كه خداوند آنان را از ميان بندگان برگزيند و به منصب نبوت و رسالت مفتخر سازد و نيكوكارى آنها به حدّى رسيده كه عنوان «أخيار» (نيكان) را به طور مطلق پيدا كرده‏اند. افكارشان نيك، اخلاقشان نيك، اعمال و برنامه‏ها و سراسر زندگى‏شان نيك است و آنچه خوبان همه دارند آنها تنها دارند. به همين دليل بعضى از مفسران12 از اين تعبير كه خداوند بدون هيچ قيد و شرطى آنها را از اخيار خوانده استفاده مقام عصمت براى انبيا كرده‏اند؛ چراكه هرگاه انسانى خير مطلق باشد حتما معصوم است.13
    امضاء

صفحه 1 از 3 123 آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi