آشنایی با روایان حدیث شیعه {عبدالله بن عباس }

[نصرالله عاشق خداومولا]

آشنایی با روایان حدیث شیعه

عبدالله بن عباس


عبدالله بن عباس پسر عموى پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم و از مفسران و راویان شناخته شده است. ابن عباس از پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم، امام على وامام حسین علیهماالسلام روایت نقل مى کند. وى در سال یازدهم بعثت متولد شد وبه سال 69 در سن 71 سالگى در گذشت محمد بن حنفیه بر او نماز خواند وگفت: «امروز خدایى مَرد این امت درگذشت.»
ابن عباس در آخر عمر نابینا شد. برخى علت نابینایى وى را گریه بسیار بر امام على وحسنین علیهم السلام دانسته اند و برخى نیز علت نابینایى او را همراهى نکردن با امام حسین علیه السلام مى دانند.
در زمان حکومت امام على علیه السلام از یاران آن حضرت بود و به نمایندگى از آن حضرت براى بحث و گفتگو با خوارج انتخاب شد و در جنگ جمل به نمایندگى امام به سوى عایشه رفت و در یک گفتگوى صریح و با دلایل متقن از او خواست به سوى مدینه کوچ کند.
در ماجراى حکمیت، امام على علیه السلام نخست او را به عنوان نماینده خود تعیین کرد و در توصیف او فرمود: فَاِنَّ عَمراً لایعقد عُقْده الاّ حَلَّها عبدالله ولایَحِلّ عُقْده إلاّ عَقَدَها ولایبرم أمراً إلاّ نقضه ولاینقض أمراً إلاّ أبرمه.
امّا حضرت با مخالفت خوارج مواجه شد و بناچار أبو موسى أشعرى را برگزید.
ابن عبّاس انسانى باهوش بود و زبانى رسا داشت و در علم فقه، تفسیر، تأویل، انساب و شعر کم نظیر بود. وى از شاگردان ممتاز امام على علیه السلام به شمار مى رفت و دعاى پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم که فرمود: «خدایا او را در شناخت دین آگاه ساز» پشتوانه او بود. علّامه حلّى او را چنین توصیف مى کند: «دوستدار امام على علیه السلام و شاگرد او بود و حال او در بزرگوارى و اخلاص نسبت به امیرمؤمنان علیه السلام مشهورتر از آن است که پوشیده بماند». ابن داود حلّى بالفظ رضى الله عنه از او یاد مى کند و از او به نیکى نام مى برد.
گفتنى است سخنانى نیز در قدح او وجود دارد. مسأله برداشت وى از بیت المال بصره و نامه عتاب آلود امام على علیه السلام به او، مورد توجه علماى رجال قرار گرفته است، برخى از دانشمندان چنین احادیثى را مردود دانسته و محبت او به امام على علیه السلام را سبب ساخته شدن روایات دروغین دانسته اند.
بعضى دیگر این روایات را نفى نمى کنند، بلکه معتقدند او معصوم نبود و امام على علیه السلام در کار حق ملاحظه هیچ کس را نمى کرد. با وجود همه این بحثها، دانشمندان معروف شیعه او را جلیل القدر و بلند مرتبه، ثقه و مدافع امام على و حسنین علیهم السلام دانسته اند. عبدالله بن عباس از سعدبن عباده، عمّار یاسر، أبوذر غفارى، ام سلمه و دیگران روایت شنیده است و أبو سعید خدرى، عبدالله بن جعفر، سعید بن جبیر، عکرمه و بسیارى دیگر از او روایت مى کنند.