آشنایی با روایان حدیث شیعه { سُلَیْم بن قیس هلالی}

[نصرالله عاشق خداومولا]

آشنایی با روایان حدیث شیعه

سُلَیْم بن قیس هلالی



شیخ أبو صادق سلیم پسر قیس کوفی از اصحاب امام علی، امام حسن، امام حسین و امام زین العابدین علیهم السلام است. وی در سنین نوجوانی در ایّام حکومت عمر وارد مدینه شد و پس از آشنایی با اصحاب و یاران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، همراهی امیرمؤمنان علی علیه السلام را انتخاب کرد و با سلمان و ابوذر و مقداد ارتباطی صمیمی داشت و از سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و وقایع پس از رحلت آن حضرت، به دقّت پرس و جو می کرد و جزئیات مسائل را به خاطر می سپرد.


با توجه به ممنوع بودن بیان روایت در زمان عمر و عثمان، به سختی احادیث خود را پنهان ساخت، تا این که در دوره حکومت امام علی علیه السلام زمینه ثبت حقایق برای او آماده شد.


سلیم در نبردهای جمل، صفین و نهروان در کنار امام علی علیه السلام بود و در زمان امام مجتبی و امام حسین علیهماالسلام همواره همراهی این بزرگواران را ترجیح می داد و بنا بر احتمالی در هنگام واقعه کربلا زندانی بوده است. پس از شهادت امام حسین علیه السلام از یاران امام زین العابدین علیه السلام بود و در سال 75 ه ق از خشونت های حجّاج بن یوسف گریخت و به ایران آمد و در یکی از شهرهای فارس به نام نوبندجان اقامت گزید.


در این شهر با نوجوانی به نام أبان بن أبی عیاش آشنا شد و ذوق و شوق این جوان در فراگرفتن مسائل دینی موجب شد تا سُلَیم بن قیس در اواخر عمر خود کتابی که از سخنان امام علی علیه السلام و فرزندان آن بزرگوار و دیگر یاران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم گردآوری کرده بود، به او بسپارد و بر حفظ و نگهداری کتاب سفارش کند.
پس از درگذشت سُلَیم در سال 76، أبان به مدینه رفت و به حضور امام سجّاد علیه السلام شرفیاب شد و کتاب سُلَیم را به آن حضرت عرضه داشت.

امام در فاصله سه روز در حالی که دو صحابی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به نام أبو طفیل کنانی و عمربن أبی سلمه کتاب را برای ایشان می خواندند، از محتوای آن آگاهی یافت و فرمود: «سلیم راست گفته است. خدایش بیامرزد. همه اینها سخن ماست که ما خبر داریم».


امام با این سخن نخستین کتاب تدوین شده شیعه را تأیید کردند.


نام سُلیم به عنوان مؤلف یکی از أصول معتبره شیعه ثبت شده است، هرچند کتابی که اکنون به نام کتاب سُلَیم مشهور است، مورد بحث و گفتگوی دانشمندان قرار گرفته و عقیده دارند گذشت زمان، مطالب کتاب او را از تحریف مصون نداشته است.


أبان بن أبی عیّاس، ابراهیم بن عثمان و ابراهیم بن عمر یمانی از شاگردان سُلَیم هستند.