آشنایی با روایان حدیث شیعه { محمّد بن مسلم}

[نصرالله عاشق خداومولا]

آشنایی با روایان حدیث شیعه

محمّد بن مسلم


کنیه او أبوجعفر و أهل طائف است. در کوفه ساکن و به أعور و طحّان مشهور شد. محمّد پسر مسلم از برجسته ترین یاران و حواریون امام باقر و امام صادق علیهماالسلام است. وی از پرهیزکارترین و دانشمندترین مردم کوفه بود و در سن هفتاد سالگی به سال 150 ه ق درگذشت.
محمّد بن مسلم از اصحاب اجماع است و هر روایتی که او نقل کرده باشد، در نزد همه علما صحیح است. نجاشی دانشمند علم رجال او را آبروی شیعه و فقیه و پارسا می داند. شیخ مفید نیز وی را در زمره فقیهانی که هیچ انتقادی برایشان نیست می شمارد.
وی چهارسال در مدینه اقامت کرد واز محضر امام باقر و امام صادق علیهماالسلام، احکام دین و معارف یقینی را آموخت و در عمر پر برکت خود سی هزار حدیث از امام باقر علیه السلام و شانزده هزار روایت از امام صادق علیه السلام نقل کرده است.
دانش فراوان او چنان است که وقتی راوی جلیل القدر ـ ابن أبی یعفور ـ از امام صادق علیه السلام برای پرسشهایی که پاسخ آنها را نمی داند و به امام هم دسترسی ندارد، سؤال می کند، امام محمّد بن مسلم را به او معرفی می کند. برتری او در میان اهل سنّت نیز مشهور است. أبو حنیفه ـ رئیس مذهب حنفیه ـ با فرستادن واسطه پاسخ مسائل خود را از او می پرسید.
محمّد بن مسلم مردی ثروتمند و متمکن بود و آن هنگام که امام باقر علیه السلام به او فرمود: «تواضع کن»، زنبیلی از خرما برداشت و با ترازویی در مقابل مسجد جامع به فروختن خرما مشغول شد. بستگانش او را از این کار منع کردند، ولی او در پاسخ گفت: «مولایم مرا امر کرده و من مخالفت او را نمی کنم». خویشاوندانش از او خواستند حال که تصمیم به انجام کاری دارد، آسیابی تهیه کند و به آرد کردن گندم مشغول شود. او این پیشنهاد را پذیرفت. از همین رو او را طحّان یعنی آرد فروش یا آسیابان نامیده اند.
امام باقر علیه السلام علاقه فراوانی به او داشت و در سفری وقتی محمّد بن مسلم وارد مدینه شد و از شدّت مریضی و کسالت نتوانست خدمت امام شرفیاب شود، امام توسط غلام خود شربتی مطبوع برای او فرستاد که بی درنگ حالش خوب شد و به خدمت امام رسید.
محمّدبن مسلم از أبو حمزه ثمالی، حمران، أبوالصباح و بسیاری دیگر روایت نقل می کند و بزرگانی همچون ابن رئاب، صفوان بن یحیی، یونس بن عبدالرحمن از او روایت شنیده اند.