آشنایی با روایان حدیث شیعه {محمّد بن أبی عمیر }

[نصرالله عاشق خداومولا]

آشنایی با روایان حدیث شیعه

محمّد بن أبی عمیر


محمّد پسر زیاد و کنیه وی أبو أحمد أزدی است. بیشتر با کنیه پدرش او را می خوانند و به ابن أبی عمیر شهرت دارد. وی از یاران و صحابه امام کاظم و امام رضا و امام جواد علیهم السلام است و در سال 217 ه ق درگذشت. شیعه و اهل سنت او را مورد اطمینان دانسته اند. او از اصحاب اجماع است و یکی از راویان اصلی اصول أربعمائه به شمار می رود. وی عابدترین و پرهیزکارترین مردم زمانش بود. جاحظ ـ دانشمند معروف أهل سنت ـ در برتری مردم قحطان بر عدنان، از ابن أبی عمیر نام می برد وبدین وسیله افتخار می کند.
محمد بن ابی عمیر در بیان کردن روایت بسیار دقیق بود و با آنکه از دانشمندان اهل سنت، روایات بسیاری شنیده بود، اما هیچ گاه از آنان روایت نقل نمی کرد، تا مبادا سخن آنان با گفتار ائمه علیهم السلام آمیخته شود. هارون الرشید، او را مجبور کرد تا اسامی شیعیان امام کاظم علیه السلام را افشا کند و یا قضاوت برخی از شهرها را قبول کند، اما نپذیرفت. به همین جهت او را تازیانه زد و به زندان افکند. در این مدت خواهرش کتابهای وی را ـ که 94 جلد برشمرده اند ـ در درون زمین پنهان کرد که تمام آنها از میان رفته است.
وی بسیار عابد بود و گاهی اوقات بعد از نماز صبح سر به سجده می گذاشت و ظهرهنگام سر از سجده بر می داشت.
ابن أبی عمیر بزّاز و ثروتمند بود و چون پس از چهارسال از زندان خارج شد، اندوخته ای نداشت و همه ثروت خود را از دست داده بود. در این هنگام شخصی که به او بدهکار بود، خانه اش را فروخت و ده هزار درهم برای او آورد، ولی محمّد آن را نپذیرفت و گفت: با آنکه به یک درهم آن هم محتاجم امّا امام صادق علیه السلام فرمود: مرد بدهکار را به جهت بدهی اش نباید از خانه بیرون کرد.
برخی از کتابهای وی عبارتند از: الاحتجاج فی الامامه، الکفر والإیمان، اختلاف الحدیث و... بزرگانی چون أبوبصیر، أبان بن عثمان و جمیل بن درّاج از مشایخ واساتید او هستند و بسیاری مانند أبو عبدالله برقی، ابراهیم بن هاشم و محمد بن عیسی از او روایت شنیده اند