21 افسنتین «خاراگوش»:
گیاهی است علفی و پایا و بسیار خوشبو با طعم تلخ که بیشتر در زمین های خشک و بایر می روید. ساقه اش به یک متر می رسد در حالی که متناوب، کرک دار، خاکستری مایل به سبز در زیر و تقریبا سفید در رو و جدا از هم است. گلهای زرد و شیپوری ریز دارد.
قسمت های مورد استفاده:
سرشاخه های گلدار و برگها.
داروشناسان قدیم گفته اند: افسنتین پنج قسم است:
سوسی، طرسوسی، نبطی، خراسانی و رومی.
مزاج: در درجه سوم خشک است، افشره از برگ آن موثرتر و گرم تر است.
گزینش: سوسی، طرسوسی که به رنگ عنبر است بوی صبر می دهد.
ضماد:
اگر ضماد افسنتین را بر جوش و زخم سر گذارند آن را می خشکاند و در مداوای ورمهای پشت گوش، درد گوش و رطوبت های گوش مفید است، و اگر آن ضماد را بر زیر چشم ببندند، برای معالجه هر نوع درد کهنه و تیرگی چشم مفید است، و اگر ضماد افسنتین را با انجیر وارد سوسن و سدیم نطرون کنند در مداوای طحال موثر است، و اگر افسنتین را با روغن حنا مرهم سازند و بر کبد و تهیگاه بمالند درد آنها تسکین یابد، و اگر با روغن گل مخلوط کنند و بر معده بمالند درد معده و سفتی آن را برطرف می کند.
شربت افسنتین:
برای اندام های تنفسی و کشیدگی زیر سراشیبی های دنده های سمت شکم را معالجه می کند، اگر افشره آن را چندین روز متوالی روزی نیم مثقال بنوشند اشتها را باز می کند و یرقان و استسقاء را دفع می کند و برای برطرف کردن صفرا و بواسیر مفید است.
شیاف افسنتین:
در بیرون راندن بول و روان کردن حیض و مسهل صفرا موثر است.
آرایش: ضماد افسنتین رنگ و رو را زیبایی می بخشد و برای دفع موخوره و گری مفید است و لکه های بنفش زیر چشم رازداید و سختی و لکه های پوست را از بین می برد.