سیری در اندیشه عرفانی امام خمینی (ره)
یکی از آموزههای معنوی عبادتهای اهل بیت (علیهمالسلام) این است که هنگام عبادت، حالات خاصی داشتهاند. به عنوان نمونه، امام سجاد (علیهالسلام) وقتی از وضو فارغ میشد و به سوی نماز میرفت، لرزش و اضطرابی به او دست میداد، وقتی از حضرت سبب آن حالت را پرسیدند، در جواب فرمود:
«ویحکم أتدرون إلی من أقوم، و مَن اُرید اُناجی؟»؛ (1) وای بر شما آیا نمیدانید در پیشگاه چه کسی میایستم و با چه کسی میخواهم نجوا و گفتوگو نمایم؟
همچنین نقل شده است که چهرهی مبارک آن حضرت هنگام وضو زرد میشد. وقتی از سبب آن سؤال شد، حضرت فرمود:
«أتدرون مَن أتأهبّ للقیام بین یدیه؟»؛ (2) آیا میدانید که آماده میشویم تا در پیشگاه چه کسی قرار بگیریم؟
نقل شده است شبی یکی از فرزندان آن حضرت از بالای بلندی افتاد و دست او شکست. اهل خانه سروصدا کردند؛ همسایهها جمع شدند؛ شکسته بند آوردند؛ اما حضرت که مشغول عبادت بود اصلاً از جریان باخبر نشد. (3)
امام خمینی درباره حالات ویژهای که اهل بیت در نماز و سایر عبادات داشتهاند میفرماید:
آنچه از برای حضرت صادق (علیهالسلام) در حال عبادت حاصل شده از برای دیگران ممکن نیست... (4) و آن حالی که برای رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، دست میداده برای احدی از موجودات نبود، چنانچه در حدیث مشهور است:
«لی مع الله حالٌ لا یسعه ملکٌ مقرّب و لا نبیّ مرسل»؛ (5) بگذرم از مطلبی که برای ما از آن نصیبی نیست مگر لفظ. (6)
اگرچه این حالات ویژه از خصایص انسان کامل است، اما به گفتهی امیرمؤمنان (علیهالسلام):
«إنّ لکل مأمونٍ إماماً یقتدی به و یَستضیءُ بنور علمه»؛ (7) آگاه باشید که هر پیروی را پیشوایی است که بر او اقتدا میکند و از نور او روشنایی میگیرد.